Praagse winter doet Europa pijn

De groeilanden langs de Europese oostflank hebben een ongelooflijk zware klap gekregen. Toch kunnen niet alle landen over dezelfde kam geschoren worden.

Eind vorig jaar werd duidelijk dat ook de nieuwe EU-lidstaten niet immuun zijn voor de wereldwijde krediet- en liquiditeitscrisis. Nochtans heeft de bankensector in de regio zich nauwelijks ingelaten met afgeleide ‘toxische’ producten. De banken zijn er echter wel grotendeels in handen van West-Europese groepen. Als gevolg van de diepe crisis in de West-Europese financiële sector groeide de bezorgdheid over de bankensector in een aantal nieuwe EU-lidstaten. Bovendien vreest men dat de groeivertraging in Centraal- en Oost-Europa niet zonder gevolgen zal zijn voor de kwaliteit van de kredietportefeuilles.

Een rapport van de kredietbeoordelaar Moody’s over een mogelijke negatieve beoordeling van een aantal West-Europese banken met belangen in de regio zorgde vorige week nog voor heel wat onrust. Vooral de Poolse zloty, de Tsjechische kroon en de Hongaarse forint verloren opnieuw fors terrein. Hongaarse maar ook Poolse banken hebben bovendien massaal kredieten verleend in goedkopere euro’s of Zwitserse franken. De schuldenlast van de gezinnen wordt daardoor opgeblazen, wat kan leiden tot verliezen bij de banken.

Nochtans lijkt het risico in de regio vooral te komen van de kleinere, perifere nieuwe EU-lidstaten. Vooral de landen met een vaste wisselkoerskoppeling (de Baltische staten en Bulgarije) maar ook Roemenië staan voor een pijnlijke correctiefase. De artificieel lage rentes en de al te sterke kredietgroei van de voorbije jaren hebben zich immers vertaald in tal van macro-economische onevenwichten. Deze economieën zijn bovendien in belangrijke mate afhankelijk geworden van West-Europese banken voor hun gigantische externe financieringsbehoeftes. Een aftocht van de West-Europese banken zou meteen ook het einde betekenen van de muntkoppeling, met alle gevolgen van dien voor de financiële stabiliteit van deze landen.

De financieel-economische fundamenten in landen als Polen, Tsjechië of Slovakije zijn een pak gezonder (wat overigens ook wordt bevestigd in het ophefmakende rapport van Moody’s). Een financiële crisis in de kleine meest kwetsbare perifere landen kan echter ook gevolgen hebben voor de gezondere Centraal-Europese landen en de hele eurozone, gezien de verwevenheid van de financiële sector en de sterke economische integratie. Dat verklaart alvast de oproep van Wereldbank-voorzitter Zoellick om een Europees plan op te zetten om de hele regio te ondersteunen.