Pax Electrica veroorzaakt onvrede

De federale regering pocht over haar nieuwe Pax Electrica met het Franse energiebedrijf GDF Suez. Ze zou beter een transparante visie ontwikkelen op onze energiebevoorrading.

Vicepremier Laurette Onkelinx heeft vorige week laten weten dat er een ondertekende overeenkomst is met de top van GDF Suez. Bij de septemberverklaring werd de regering hard aangepakt door de oppositie omdat ze geen geschreven akkoord had met de Franse energiegroep. Toch lijkt het moederbedrijf van Electrabel weer de grote winnaar.

Wat houdt de Pax Electrica precies in?

In essentie gaat het om een bilateraal akkoord tussen de Belgische regering en de dominante speler op het Belgische energielandschap. Beide partijen leggen iets in de korf. De overheid komt gedeeltelijk terug op de wet van 2003 op de kernuitstap. Die bepaalde dat tegen 2015 de drie oudste kerncentrales moesten sluiten en tien jaar later de vier meer recente. Nu mogen de drie oudste ook tot 2025 openblijven.

Het lijstje voorwaarden voor GDF Suez oogt imposanter. Zo belooft de energiereus 10.000 aanwervingen, 500 miljoen euro investeringen in hernieuwbare energie, geld voor het onderzoek naar de verwerking van nucleair afval en een jaarlijkse bijdrage van 215 tot 245 miljoen euro. Toch heerst de indruk dat de toegevingen niets veranderen aan de marktverhoudingen. De investeringen in hernieuwbare energie zijn sowieso nodig om de Europese doelstellingen te halen. De aanwervingen zullen hoofdzakelijk vervangingen zijn en er is al evenmin een overeenkomst over de 500 miljoen euro die de regering voor 2009 in haar begroting had ingeschreven als bijdrage van de elektriciteitssector.

Waarom is er een Pax Electrica nodig?

De eerste Pax Electrica werd in oktober 2005 door toenmalig premier Guy Verhofstadt onderhandeld met Suez naar aanleiding van de overname van Electrabel. Sommigen stelden toen een verplichte opsplitsing van het bedrijf voor. Uiteindelijk vond de regering dit niet nodig, mits er meer concurrentie kwam op de markt.

Omdat daar weinig van in huis kwam, volgde precies een jaar later Pax II. Een van de belangrijkste onderdelen was dat Electrabel stroomproductiecapaciteit zou doorschuiven naar twee concurrenten. SPE, de tweede grootste speler op de Belgische markt, zou toegang krijgen tot 535 megawatt goedkope kernenergie. Die werd gekoppeld aan goedkeuring door Europa, maar de Commissie oordeelde dat dit niet nodig was. Gevolg: SPE wacht nog en zal wellicht aan een lange juridische procedure beginnen. De deal met het Duitse E.ON, waarbij 1700 megawatt productiecapaciteit wordt geruild, is wel bijna zo goed als rond. Als beloning mogen de Duitsers meebetalen aan de nieuwe heffing.

Wat gaat er precies fout?

Gérard Mestrallet is een charmante koppigaard, maar niet de grote boosdoener waarvoor hij wordt versleten. Evenmin kan iemand Electrabel verwijten dat het zijn positie met hand en tand verdedigt. Maar, you can’t have a turkey voting for Christmas. En dus moet je niet aan GDF Suez vragen om haar dominantie op de Belgische elektriciteitsmarkt te verminderen.

De nieuwe Pax Electrica mag dan wel voor de eerste keer geld hebben gevraagd van GDF Suez, het is tegelijk de eerste van de drie paxen waarbij er zo goed als geen enkel onderdeel de concurrentie op de markt stimuleert. De sleutel tot de liberalisering is zorgen dat de productie ofwel in handen is van minstens vier of vijf spelers, ofwel dat die tegen een faire vergoeding (kost-plus) ter beschikking wordt gesteld van voldoende marktpartijen. Dat daarvoor het komende decennium stappen worden ondernomen, lijkt zeer onwaarschijnlijk.

Door Luc Huysmans

De indruk heerst dat de toegevingen van GDF Suez niets veranderen aan de marktverhoudingen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content