Pamper de klokkenluider

Zowat 30 procent van de uitgaven van de Belgische ziekteverzekering, of ruim 7 miljard euro per jaar, wordt al dan niet bewust misbruikt. Dat zegt de Vlaming Paul Vincke, de topman van het nog wat onbekende en onbeminde Europese netwerk tegen fraude en corruptie in de gezondheidszorg (EHFCN).

Een verbijsterend cijfer. En dat terwijl we met z’n allen – terecht – best wel tevreden zijn met onze gezondheidszorg. Maar ook in de gezondheidssector maakt de gelegenheid de dief. Vincke, een ervaringsdeskundige met zowat tien jaar bij de controledienst van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv) achter de rug, zegt gechoqueerd te zijn door de inventiviteit van wie de ziekteverzekering bewust tracht uit te melken. Soms gaat het ook over praktijken waar geen kwaad opzet mee gemoeid is en die ook vrij eenvoudig te remediëren zijn; bijvoorbeeld de overconsumptie van medische onderzoeken.

Op het eerste gezicht lijkt het vreemd dat het zo lang heeft geduurd voor iemand de kat de bel heeft aangebonden. Het budget van de gezondheidszorg is echter ieder jaar weer het resultaat van erg delicate en moeizame onderhandelingen, waarbij de spelers in de sector heksentoeren moeten uithalen om een compromis à la belge te bereiken. Anders gesteld: heel wat misbruiken zijn bekend, maar niemand voelt zich echt geroepen om wijdbeens op de barricaden te gaan staan. Tot nu. Paul Vincke, gepokt en gemazeld bij het Riziv, heeft sinds vier jaar de handen vrij om het in Brussel gevestigde EHFCN uit te bouwen.

Een klokkenluider als Vincke moet daarom met de nodige zorg omringd worden en meer middelen ter beschikking krijgen. De uitdagingen en het potentiële misbruik van de gezondheidszorg zullen immers alleen maar toenemen door fenomenen als het medisch toerisme, internethandel in geneesmiddelen en namaak van medicijnen.

Opmerkelijk is dat de ziekenfondsen al lang op de hoogte zijn van de lekken in het systeem, maar niet hard genoeg aan de kar hebben getrokken om die te dichten. Nochtans worden zij als eerste met de misbruiken geconfronteerd.

Ook het Riziv zelf was beter veel assertiever tewerk gegaan en had minstens openlijker moeten communiceren over de misbruiken, zodat de dieven aan de schandpaal konden worden genageld. Misschien dat die dieven met een klein zetje zelf tot inkeer komen. Waarom niet een financiële bonus voor wie het spel eerlijk speelt?

Laten we intussen deze hallucinante cijfers vooral beschouwen als goed nieuws. Want net nu de druk op de groeinorm van de uitgaven in de gezondheidszorg snel en sterk wordt opgevoerd door onze beleidsverantwoordelijken, blijkt dat het geld in de sector zowat voor het rapen ligt. Geld dat, voor alle duidelijkheid, opnieuw moet worden geïnjecteerd in ons gezondheidszorgsysteem om het voor te bereiden op de vergrijzingsgolf en de technologische evolutie.

FocusMedische fraude kost ziekte-verzekering 7 miljard euro, blz. 28

Door Bert Lauwers

Ook in de gezondheidssector maakt de gelegenheid de dief.