Paapse wijn

Châteauneuf-du-Pape. De naam klinkt als een klok in de wijnwereld. Men omschrijft deze wijn doorgaans als zware wijn en sommigen menen zelfs dat het een bourgogne is. Wat is eigenlijk Châteauneuf-du-Pape?

Châteauneuf-du-Pape is ontegensprekelijk de best bekende AOC van de zuidelijke Côtes-du-Rhône. Het productiegebied ligt halfweg tussen Orange en Avignon in het Vaucluse-departement. Zowat 3100 ha zijn beplant en liggen verdeeld in 5 gemeenten: Châteauneuf-du-Pape, Bédarrides, Sorgues, Courthézon en Orange. De 325 wijnboeren brengen jaarlijks gemiddeld 100.000 hl wijn voort waarvan 7% witte wijn. Châteauneuf-du-Pape heeft tevens een voorbeeldfunctie voor de andere AOC’s. Elke Côtes-du-Rhône-wijnbouwer heeft Châteauneuf als referentie in zijn achterhoofd bij het maken van zijn rode wijn. Maar de productieoppervlakte is dermate groot, dat verschillende kwaliteitsniveaus moeten worden onderscheiden. Het ontbreken van een classificatie maakt het er voor de doorsnee wijnamateur niet makkelijker op om het kaf van het koren te scheiden. Bij een bezoek aan de regio valt meteen op dat Châteauneuf-du-Pape niet langer een voorbeeld is van een krachtige, plompe, alcoholrijke en zelfs wat ruwe wijn. Men kan duidelijk merken dat de huidige wijnbouwers meer naar verfijning en expressie van de terroir streven.

Châteauneuf-du-Pape mag, in theorie, met druiven van 13 wijnstokken gemaakt worden, wat in andere regio’s maar zelden voorkomt. Slechts enkele bedrijven bezitten nu nog het volledige gamma, maar doorgaans bestaat de aanplant voor 80% uit grenache, aangevuld met 6% syrah, 3.5% cinsault, 5% mourvèdre en een beetje counoise, muscardin, vaccarèse en terret. Voor de witte wijnen zijn ongeveer 2,5% clairette, 2% grenache blanc en een kleine hoeveelheid bourbelenc, picpoul, roussanne en picardan aangeplant. De wijnmaker heeft dus een erg gevarieerd palet aan mogelijkheden en kan er zijn eigen ‘recept’ op nahouden. Dit maakt het typeren van een Châteauneuf-du-Pape er niet gemakkelijker op. Trouwens de wijnboeren zelf spreken van traditioneel of modern gemaakte châteauneufwijn. Variërend van intens gekleurde, gealcoholiseerde, kruidige en smaakrijke wijnen die lange bewaring vragen, naar moderne types, lichter en met meer finesse, waarbij het fruitige de bovenhand krijgt. Het nalageren in al of niet verse eikenhouten vaten kan een bijkomende invloed hebben.

Om deze regio

optimaal te ontdekken, wordt met een bezoek aan het Domaine Roger Sabon et fils, al onmiddellijk de juiste toon gezet. Hier streeft men naar lage rendementen en strenge selectie van de druiven, met de onvermijdelijke financiële gevolgen. In hun domein produceren de drie Sabon-zonen een eerder traditionele wijn. Na de gisting wordt een goed uitgebalanceerde wijn geassembleerd, gebaseerd zowel op verschillende wijnstokken van verschillende terroirs, met grenache als basis. Het gisten verloopt klassiek en voor het nalageren wordt afwisselend met kleine eikenhouten barriques en grote houten foeders gewerkt. Opvallend zijn de Cuvée Reservée en de Prestige. Ter plekke kan men ook nog een speciale cuvée kopen: Le secret des Sabon. (Cooreman – Dendermonde)

Op het Château La Gardinne kan men amper volgen om aan de vraag in buiten- en binnenland te voldoen. “Het huidige succes is sommigen al naar het hoofd gestegen”, zegt Maxime Brunel, één van de twee zonen die zich over het bedrijf ontfermen. Ook hier klinkt het motto dat kwaliteit opoffering vraagt. Zo werd beslist in totaal driemaal te oogsten. Een eerste maal tijdens de zomer, “vendange verte”, om de te grote hoeveelheid druiventrossen tot behoorlijke proporties terug te brengen. Een tweede oogst bij normale rijping en een derde keer bij zeer hoge rijpingsgraad, soms overrijp. Dit geeft de mogelijkheid selecties te maken en daarmee de verschillende cuvées samen te stellen. Het intelligent gebruiken van verse eik vertaalt zich in een amper waar te nemen en subtiel toontje eik in de wijn.

Het gamma bestaat uit drie niveaus. De zeer toegankelijke Châteauneuf Générique is een beetje opgevat als wat men in de bordelese kastelen een second vin noemt. De krachtigere Cuvée de Vieilles Vignes heeft veel inhoud, heeft een veroudering van negen maanden mee en moet in de fles zeker liggen. De topper is echter de Cuvée des Générations, die met de druiven van de oudste wijngaarden gemaakt wordt. Het lage rendement gekoppeld aan zeer lange wekingstijden en een twee jaar durende veroudering op barriek, maakt dat deze wijn tot het beste behoort van wat deze regio kan voortbrengen. De basis wordt gevormd door 60% grenache, aangevuld met syrah, mourvèdre, cinsault en muscardin. Ook brengen ze uitstekende witte wijnen op de markt. Vooral de witte Cuvée de Vieilles Vignes zal sterk in de kijker lopen. (Raes – Brussel)

Het domein Clos des Papes is één van de meest gereputeerde wijndomeinen en dankt dat aan de constante kwaliteit die er wordt voortgebracht. Paul Avril en zijn zoon Paul-Vincent staan in voor een traditionele wijn op basis van 60% grenache, 20% mourvèdre en verder een mengeling van syrah, vaccarese, counoise en muscardin. De gistingstijden zijn behoorlijk lang, zowat 20 dagen, gevolgd door een veroudering van 18 maanden in grote foeders. Paul Avril verkiest grote volumes om te bewaren omdat de voortdurend jagende en koele mistral er minder invloed op heeft. De Clos des Papes-wijnen laat men best minstens vijf jaar evolueren om ze optimaal te kunnen appreciëren. (Les Vins du Rhône – Jemeppe; Young Charly – Antwerpen).

Château Mont-Redon is het grootste domein in Châteauneuf-du-Pape. Jean Abeille en Didier Fabre bezitten naast de 100 ha in Châteauneuf nog 20 ha in Lirac en 25 ha in Côtes-du-Rhône. Ze streven vooral naar het meer verfijnde type rode châteauneufwijnen. Iemand noemde hun wijn “de meest bourgogne-achtige van de appellatie” en daar zijn ze niet weinig fier op. In de wijngaard wordt vooral grenache (70%) aangetroffen, aangevuld met cinsault, syrah, mourvèdre en zelfs witte druiven. Toch ligt het in bedoeling niet te intens geconcentreerde wijnen voort te brengen en het geheel van de wijnbereidingstechnieken is daar op afgestemd. Het zijn fijnere wijnen die geen te lange veroudering vragen. Het Mont-Redon-type zet zich duidelijk af van wat de doorsnee consument van een Châteauneuf-du-Pape verwacht. (Cinoco – Brussel).

Rondgeleid worden door Alain Dugas in het Château la Nerthe is een belevenis op zich. Hij heerst er over de 90 ha, die bijna in één stuk rondom het kasteel gesitueerd zijn. In de wijngaarden vindt men weer in hoofdzaak grenache, aangevuld met tal van andere wijnstokken. Na de gisting lageren de wijnen in eikenhouten barriques. De beste wijn, La Cuvée des Cadets, wordt zelfs voor 80% in nieuwe eik verouderd. De rode wijnen hebben veel allure en doen qua stijl en opvatting even denken aan een grote bordeaux, zonder hun eigenheid te verliezen. Het rendement van La Cuvée des Cadets ligt zeer laag. Deze wijn, met veel mourvèdre, wordt slechts in de beste jaren gemaakt en heeft een uitzonderlijk lang bewaarpotentieel. De Châteauneuf-du-Pape rouge is sneller te drinken, maar kan toch ook worden bewaard. Met zijn excellente witte wijnen toont Alain Dugas aan dat hij ook deze wijnbereiding meesterlijk beheerst. (Tricot – Jumet, Axy/Wijntransit – Kessel, Werco – Oostende, Goorden – Dworp).

Beaucastel is een buitenbeentje in het Châteauneuf-du-Pape-gebeuren, ook al omdat het domein zich in de rand van herkomstbenaming bevindt. Vooral de samenstelling en het maken van de wijn zijn enigszins verrassend. De Perrins, eigenaars van Beaucastel, zweren onvoorwaardelijk bij mourvèdre. De normaal gangbare Châteauneuf-du-Pape bevat ongeveer 30% mourvèdre en 30% grenache. de overige wijn wordt netjes verdeeld over counoise, syrah en cinsault. In de cuvée Hommage à Jacques Perrin loopt de mourvèdre zelfs op tot 60%. Het zijn bewaarwijnen die in de beginjaren soms een ietwat terughoudend, animaal tintje vertonen en dat kan wel eens verrassend zijn. Maar wat terughoudend is, kan evolueren en decanteren kan hier zeer zeker soelaas brengen. Dit toont eens te meer de onvermurwbare koppigheid van de Perrins, die niet toegeven aan de trend die easy-going fruitige en overdreven naar eikenhout ruikende wijnen promoot. (Van Eckelpoel – Herentals, Divo – Jabbeke, Tourhout – Mazy)

Het bezoek aan deze zonovergoten regio werd afgesloten bij Alain Jaume, de voorzitter van het intercommunale wijnbouwerssyndicaat. Deze bescheiden wijnmaker heeft zijn fonkelnieuwe bedrijf nabij Orange, in het noorden van het Châteauneuf-gebied neergepoot. In de wijngaard tracht hij een zo goed mogelijke oogst te verkrijgen. De kelder mag dan nog zo modern ingericht zijn, zijn filosofie is dat de kwaliteit van de wijn begint met de grondstof, de druif. Zijn rode Châteauneuf is erg klassiek en met een volle smaak. Een goed getypeerd product op basis van vooral grenache (70%), aangevuld met syrah, mourvèdre en andere. Natuurlijk heeft hij als voorzitter een voorbeeldfunctie voor zijn collega’s. Of was het precies daarom dat hij als voorzitter verkozen werd? (Vandenbulcke – Gent)

HARRY DE SCHEPPER