Optima wordt bank, maar blijft ook planner

Patrick Claerhout
Patrick Claerhout redacteur bij Trends

Optima Financial Planners uit Gent mag eindelijk Ethias Bank overnemen. De onderneming kan voortaan bancaire diensten aanbieden, maar ze wil in de eerste plaats een financial planner blijven.

Anderhalf jaar heeft het ge-duurd voor Optima groen licht kreeg om Ethias Bank over te nemen. “Het hoeft niet te verbazen dat het zo lang geduurd heeft”, vindt Optima-CEO Jeroen Piqueur. “Zowel de financiële waakhond FSMA als de Nationale Bank legde ons een pak voorwaarden op. De doorlichting is een heel intensief en diepgravend proces gebleken, zeker omdat wij als niet-bank een bankinstelling wilden overnemen.”

Met de overname gaat dan ook een hele herstructurering gepaard. Optima herschikt de aandeelhouders- en de groepsstructuur, en organiseert de controle, het bestuur en toezicht conform de wetgeving op de kredietinstellingen. Zo wordt de vroegere vennootschap Financiële Planning Group omgevormd tot de financiële holding Optima Group, die geen opera-tionele activiteiten uitoefent, volledig in Belgische handen is (een controlemeerderheid zit bij Piqueur en zijn familie) en onder het toezicht van de Nationale Bank valt.

De belangrijkste werkmaatschappijen onder Optima Group zijn enerzijds de bankinstelling die ontstaat uit de fusie van Optima Financial Planners en Ethias Bank, en anderzijds de vennootschap voor de vastgoedactiviteiten Optima Global Invest. Dat was een specifieke eis van de toezichthouder. Als financial planner treedt Optima op als krediet-, verzekerings- en vastgoedmakelaar. Maar de onderneming deed ook zelf aan vastgoedpromotie en -ontwikkeling voor haar klanten. Om elke vorm van belangenvermenging te voorkomen, worden de vastgoedactiviteiten uit Optima Financial Planners gelicht en ondergebracht in een aparte vennootschap met een eigen raad van bestuur.

Optima Financial Planners wordt na de fusie met Ethias Bank een financiële- dienstverlener die het bankstatuut geniet en dus bancaire diensten mag aanbieden. De onderneming moet wel voldoen aan de wettelijke organisatie van een kredietinstelling. Ze moet dus een directiecomité installeren en de interne en externe controlefuncties invullen. De raad van bestuur moet voor een meerderheid uit niet-uitvoerende bestuurders bestaan.

Optima krijgt een vierkoppig directiecomité. Oud-politicus Luc Van den Bossche – tot voor kort bestuursvoorzitter van Brussels Airport – wordt voorzitter van het directiecomité van de bank. “Wat men ook moge beweren: ik heb Luc Van den Bossche niet aangetrokken om de bank binnen te halen. Van den Bossche was hier al drie jaar bestuursvoorzitter, lang voor er sprake was van een bankdossier”, zegt Piqueur. “Met hem hebben we heel wat bestuurservaring in huis.”

Philip De Hulsters wordt het tweede lid van het directiecomité. Hij stond aan het hoofd van Ethias Bank tot hij in 2008 de overstap maakte naar Optima. Hij wordt belast met de integratie van de twee bedrijven en het uitrollen van het nieuwe businessmodel. Marcel Berkhout wordt financieel directeur. De Nederlander maakte carrière bij Dexia. Het vierde directielid, Jan De Paepe, wordt verantwoordelijk voor interne controle en compliance. Tot nu toe was hij legal and compliance officer van Optima Financial Planners.

De vier directieleden worden automatisch lid van de raad van bestuur, die uit negen leden zal bestaan. Het vijfde lid is Optima-oprichter Jeroen Piqueur zelf, die bestuursvoorzitter en CEO van de overkoepelende Optima Group wordt en bij de bank zetelt als niet-uitvoerend bestuurder. De resterende zitjes worden ingenomen door drie onafhankelijke bestuurders, onder meer Herman Verwilst (ex-Fortis), en een vertegenwoordiger van de Spaanse groep Inversis Banco.

“We hebben vooral mensen ge-zocht met ervaring in het bankwezen en competenties in audit en controle”, zegt Piqueur. “We beseffen dat we in deze fase van de groei van de onderneming vooral moeten investeren in mensen, in organen en structuren, in bestuurservaring en financiële competenties.”

Externe aandeelhouders

In die context past ook de intrede van externe aandeelhouders. De Vlaamse investeringsmaatschappij Saffelberg rond zakenman Jos Sluys verwerft iets minder dan 10 procent van de aandelen van de holding Optima Group. Saffelberg moet Optima een grotere financiële draagkracht bezorgen, een belangrijke bekommernis van de toezichthouders.

In het kapitaal van de bank stapt dan weer een buitenlandse partner, de Spaanse bankinstelling Inversis Banco. De deelneming is klein, minder dan 5 procent. Optima, dat een kantoor heeft in Madrid, werkt in Spanje met Inversis samen. “Wij treden in Spanje als agent voor hen op”, stelt Philip De Hulsters. “Inversis Banco is met een balanstotaal van ruim 1 miljard euro geen grote bank, maar we zijn gecharmeerd door hun businessmodel. Het is eigenlijk een onlinebroker met een performant IT-platform voor allerlei financiële producten van instititutionele spelers. Eigen financiële producten heeft Inversis niet. Het is louter een distributeur, waardoor het een heel risicoarme balans en nauwelijks kredietexposure heeft.”

Dat model wil Optima in België overnemen en daarvoor zou het een beroep doen op het IT-platform van Inversis Banco. “Wij hebben sowieso niet de middelen om zware investeringen in IT te doen”, beklemtoont De Hulsters. “Vandaar de samenwerking met Inversis, dat de ambitie heeft zijn IT-platform in Europa uit te rollen.”

Optima wordt dus een internetbank die financiële producten en fondsen van derden gaat verdelen? Ja en neen, zegt De Hulsters. “Het uitgangspunt blijft financial planning. We vertrekken van een doorlichting van onze klanten, op basis waarvan we financieel advies verlenen. Het is een client- en geen productbenadering. We willen absoluut geen bank worden die haar eigen producten promoot. We willen onze klanten wel alle mogelijke diensten kunnen aanbieden. We hadden al verzekeringen, vastgoed en kredieten in portefeuille. Dankzij de banklicentie kunnen we nu ook bancaire diensten aanbieden.”

Optima telt naar eigen zeggen 14.000 klantendossiers. Dat zijn 14.000 mensen die gemiddeld 3000 euro betalen voor een gedetailleerde audit van hun financiële en fiscale situatie: inkomen, vermogen, pen-sioen en successie. Op basis van die doorlichting stelt Optima een individueel financieel plan op. Een derde van de klanten houdt het bij de audit.

Met Ethias Bank verwerft Optima een bank met 30.000 klanten. Het balanstotaal bedraagt 1,4 miljard euro, maar dat moet naar beneden. “We willen de balans vrij snel gevoelig reduceren”, verklaart De Hulsters. “De blootstelling aan risico’s moet naar beneden. Door overheidspapier (onder meer een belangrijk pakket Italiaanse overheidsobligaties, nvdr) en stukken van de kredietportefeuille te verkopen, zakt de balans op korte termijn tot onder een miljard euro. We willen er een heel veilige instelling van maken, die nauwelijks kredietrisico’s loopt en vooral particulieren bedient.”

Volgens Piqueur komt Optima met zijn bancaire poot nu langzaam in het vaarwater van vermogensbeheerders, beleggingsbrokers en private bankers. “Ik zie de bankactiviteiten in de toekomst evolueren naar drie segmenten. Er is het puur transactionele geldverkeer, dat wellicht steeds meer via internet en terminals zal verlopen. Daarnaast zal er steeds ruimte zijn voor business banking, om ondernemingen te financieren en begeleiden. Ten slotte krijg je het segment van spaar-, vermogens- en beleggingsbeheer. Ik denk dat die markt meer en meer zal evolueren naar het financialplanningmodel. Dankzij de audit kennen wij onze klanten beter dan andere instellingen en kunnen we hen begeleiden naar oplossingen op maat.”

PATRICK CLAERHOUT

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content