Onvergankelijke as

Hij woont en werkt in hartje Gent, bij Sint-Jacobs. Boven de deur van zijn overbuur prijken de woorden : “Toon mij wat gij kunt doen, dan zal ik zeggen wie gij zijt”. Met zijn werk van papier en as verwoordt Ralph Cleeremans zichzelf.

TEKST : MARGOT VANDERSTRAETEN / FOTO’S : ERIK TANGHE

Ralph Cleeremans is al meer dan dertig jaar beeldend kunstenaar. Eenenzestig is hij nu. Hij heeft lichtgrijs haar en diepliggende ogen. Zijn blik is triest en vrolijk tegelijk. Net zoals zijn kleding. Onder zijn uitgerafelde, donkergroene vest draagt hij een keurige stropdas. Eenduidigheid is hem vreemd. Elke gedachte of uitspraak roept een andere op, leidt naar vertwijfeling en loopt heel vaak uit op een nieuwe vraagstelling. De man praat zoals hij werkt.

Hij heeft zijn ultieme uitdrukkingsvorm gevonden, denkt hij. Het stemt hem daarom niet vrolijker. Sceptisch is hij. Sceptisch tegenover de wereld, de toekomst, de wetenschap… het leven. Op de vraag of hij, net vanwege zijn zwarte kijk op de samenleving, met as gaan werken is, antwoordt hij negatief. As is voor hem een doodgewoon materiaal. “As van hout heeft een andere tint dan as van bijvoorbeeld beenderen”, legt hij uit. “Je kan er oneindig veel schakeringen mee bereiken”. As is een materiaal dat zich uitstekend leent tot het uitdrukken van zijn gevoeligheden. Maar as is veel meer dan het restant van organische materies. As is stof. Oerstof. As is dood en leven. “Uit het as zijt gij geboren en tot as zult gij wederkeren”. De vergankelijkheid wordt door Ralph Cleeremans vereeuwigd.

Op een papieren

drager strijkt hij een structuur van as, vermengd met Arabische gom en walnotenolie. Zijn tekeningen zijn geometrisch. Grillige hoeken, lichte en donkere cirkelsegmenten, bogen en driehoeken, roosters en tralies. Ze bevinden zich in een asgrauw evenwicht. Ralph Cleeremans heeft geen kleur nodig om zijn verhaal te vertellen. Op het gebruik van een vierkantje bladgoud na. Of hier en daar een discreet vleugje groen, blauw of dieprood. In zijn werken overheersen de kleuren zwart, wit en grijs. Zijn tekeningen zijn collages. Vellen papier over elkaar gelijmd. Oude krantenartikels of handgeschept papier geplakt en herplakt. Op elke tekening ook een omgeplooid stuk papier ; om aan te tonen dat er ook een verborgen werkelijkheid is. Zijn kunstwerken vinden in Italië een grote aanhang. Een groot deel van het jaar woont Ralph Cleeremans trouwens in Rome, waar hij een atelier heeft.

“Tekenen is niet anders dan denken met de handen”, zegt hij. “Trucjes worden achterwege gelaten. Ik houd van de zeer strenge structuur in mijn werken. Structuur is iets dat op voorhand vastligt. Mijn structuur raakt de essentie. Ik heb geen behoefte aan trucjes om tot de essentie te komen. Aan het grijs, zwart en wit heb ik ruimschoots voldoende.” In zijn werken is de spanning tussen sensualiteit en geometrie voelbaar en waarneembaar. De sensualiteit nodigt uit tot het betasten. De geometrie stimuleert de bezinning. Gescheurde vellen, krassen, inkervingen, reliëfvormen worden in evenwicht gehouden door de strakke vormen, de strenge structuur. Niets is overbodig, alles heeft een betekenis. Enerzijds ogen zijn werken erg hedendaags, anderzijds gaat er een grote klassieke kracht van uit.

Elke dag

staat hij om zes uur ‘s ochtends op. Tot ‘s middags werkt hij aan zijn tekeningen. De namiddagen brengt hij lezend door. “Ik lees al rechtstaande”, laat hij weten. “Net als Erasmus.” Zijn atelier is sober. De tekentafel tegen de ene muur. Tegen de andere muur hoge boekenkasten met vooral werken van oosterse en westerse wijsgeren. Ook veel geneeskundige, wetenschappelijke boeken. “Misschien was ik liever wetenschapper geweest”, vertelt Ralph Cleeremans. “Ik weet nog altijd niet of ik er wel goed aan heb gedaan om als tekenaar-kunstenaar door het leven te gaan. Ik vraag het me vaak af en kan er geen sluitend antwoord op vinden.” Zijn werken hebben iets wetenschappelijks. Het zijn architectonische constructies van zijn eigen fantasie. Een fantasie die staaft op de ratio van grote denkers en wetenschappers.

‘Verrassende tekeningen’ van Ralph Cleeremans bij Paule de Boeck Fine Arts, Groenestaakstraat 57, 9030 Mariakerke-Gent. Zaterdag en zondag van 14 tot 18 u. Tot 8 december.