Ontspringen de in het buitenland belastbare inkomsten de dans?

De geheimecommissielonenaanslag is volgens het Hof van Cassatie niet bedoeld voor vergoedingen die niet in België belastbaar zijn.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

Geheime commissielonen zijn in de vennootschapsbelasting en in de rechtspersonenbelasting onderworpen aan een bijzondere aanslag. Die bedraagt 300 %, plus drie opcentiemen aanvullende crisisbijdrage, of in totaal 309 %.

De hoogte van het tarief wordt verklaard door het doel van de aanslag. Hij moet in hoofde van de uitkerende vennootschap de personenbelasting én de socialezekerheidsbijdragen compenseren die verloren dreigen te gaan als sommen worden uitbetaald aan niet-geïdentificeerde derden.

De bijzondere aanslag is niet alleen gevreesd wegens zijn torenhoog tarief, maar ook omdat het niet steeds duidelijk is in welke gevallen hij wel of niet van toepassing is.

Fiches. Wie spreekt van geheime commissielonen denkt automatisch aan corruptie en fraude. Maar dat hoeft niet het geval te zijn. Van geheime commissielonen is al sprake als bepaalde uitgaven niet op de voorgeschreven wijze worden verantwoord.

Die verantwoording moet gebeuren aan de hand van individuele fiches en samenvattende opgaven die bij de admini- stratie moeten worden ingediend. Elke werknemer kent ze wel, de jaarlijkse fiscale fiche die hij van zijn werkgever krijgt en die hem toelaten om de aangifte in de personenbelasting in te vullen. Bij werknemers gaat het om de bekende fiches 281.10.

Ook betalingen aan zelfstandigen moeten in de regel worden verantwoord door het opmaken van individuele fiches. Bij betalingen aan beoefenaars van bijvoorbeeld vrije beroepen gaat het meestal om de fiches 281.50 en de samenvattende opgaven 325.50.

Betalingen die gebeuren zonder dat dergelijke fiches en opgaven worden opgemaakt en ingediend, worden meteen gekwalificeerd als geheime commissielonen en kunnen dus in hoofde van vennootschappen en andere rechtspersonen aanleiding geven tot het heffen van de geheimecommissielonenaanslag van 309 %.

Zelfstandigen. Maar zoals gezegd, is het niet altijd duidelijk wanneer er fiches moeten worden opgemaakt. Wat betalingen aan zelfstandigen betreft, is de wettekst zeer ruim opgevat. In principe moeten alle commissielonen, erelonen, vergoedingen of voordelen van alle aard op fiscale fiches worden vermeld, en dit zodra ze in hoofde van de genieter het karakter hebben van beroepsinkomsten.

Volgt hieruit dat fiscale fiches moeten worden opgemaakt voor alle betalingen aan zelfstandige boekhouders, advocaten, handelaars en vennootschappen? Op basis van de tekst van de wet zou je geneigd kunnen zijn daarop bevestigend te antwoorden.

Maar in de praktijk neemt de administratie een pragmatisch standpunt in. Voor betalingen aan zelfstandigen en ondernemingen moeten geen fiches worden opgemaakt, zodra blijkt dat de genieter onderworpen is aan de boekhoudwetgeving en hij krachtens de BTW-wetgeving niet is vrijgesteld van het uitreiken van facturen. Volgens de administratie moeten in de praktijk dus wel fiches worden opgemaakt, telkens men van de zelfstandige aan wie de sommen worden betaald, geen factuur voor de geleverde prestaties heeft ontvangen.

Buitenland. Moeten ook fiches worden opgemaakt als sommen worden betaald aan zelfstandigen die in het buitenland zijn gevestigd? De tekst van de wet biedt op dit punt geen uitsluitsel. Ook hier zou je op het eerste gezicht geneigd kunnen zijn deze vraag bevestigend te beantwoorden.

De administratie vindt alvast dat het geen verschil uitmaakt of de zelfstandige die de inkomsten geniet in België of in het buitenland is gevestigd. Ook in het laatste geval moeten fiches worden opgemaakt.

Maar het Hof van Cassatie ziet dat anders. De sanctie voor het niet-opmaken van de vereiste fiches bestaat erin dat de uitkerende vennootschap de geheimecommissielonenaanslag (van 309 %) ondergaat. Die aanslag is bedoeld om de Belgische personenbelasting en de Belgische socialezekerheidsbijdragen te compenseren die verloren gaan als de genieter van het inkomen niet geïdentificeerd is. Het Hof van Cassatie leidt hieruit af dat de gecombineerde regeling inzake het opmaken van fiscale fiches en het toepassen van de geheimecommissielonenaanslag slechts bedoeld is voor situaties waarin de genieter in België belastbaar is. En dus niet voor het geval hij in het buitenland woont en aldaar op zijn inkomsten belastbaar is (arrest van 12 september 2003).

Voorzichtig. Wil dat nu zeggen dat voor betalingen aan buitenlandse zelfstandigen geen fiches meer moeten worden opgemaakt? We mogen onze wensen niet voor werkelijkheid nemen. Om te beginnen volstaat het niet dat de genieter in het buitenland woont. Hij moet ook daar belastbaar zijn. Voorts is het afwachten wat de fiscus gaat doen. Best mogelijk dat hij de wettekst laat aanpassen.

Tegelijk past het voorzichtig te zijn. Vergoedingen die in hoofde van de genieter niet aan de Belgische belasting zijn onderworpen, zouden volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie weliswaar aan de geheimecommissielonenaanslag kunnen ontsnappen. Maar als ze niet behoorlijk verantwoord zijn, kan in de plaats daarvan hun aftrek als beroepsuitgave in hoofde van de uitkerende vennootschap in het gedrang komen. En dat kost ook handenvol geld.

Jan Van Dyck

Ook kosten die niet behoorlijk verantwoord zijn, worden als geheime commissielonen aangemerkt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content