Ondertussen in België

Ons land ontsnapt niet aan de trend van dure kankergeneesmiddelen. Voor de officiële goedkeuring van Herceptin had het Riziv in 2006 in een tijdelijke financiering van 24 miljoen euro voorzien. Daarna raakte het middel door de normale registratieprocedures en vandaag wordt het ondanks de hoge kostprijs van 25.000 euro per patiënt volledig terugbetaald.

In de geneesmiddelenindustrie is er een trend naar gepersonaliseerde en dure medicijnen, bevestigt Leo Neels, topman van Pharma.be, de sectorfederatie van de geneesmiddelenproducenten. “Dat betekent niet dat de marges verhogen”, nuanceert hij. “Dit zijn supercomplexe geneesmiddelen waarvan de onderzoekskosten en productiekosten heel hoog liggen. Bovendien is de markt ervoor kleiner, dus is het logisch dat de prijs per patiënt stijgt.”

Lieven Annemans, gezondheidseconoom van de Universiteit Gent, koppelt de prijs aan doelmatig gebruik. “Als de prijs tot stand komt volgens wat een geneesmiddel therapeutisch en maatschappelijk waard is, dan is een hoge kostprijs volkomen gerechtvaardigd.”

De Commissie voor de Tegemoetkoming van Geneesmiddelen (CTG) houdt zich met die vraag bezig. Ze telt 28 leden. Onder wie vertegenwoordigers van de ziekenfondsen, academici, het medisch korps, apothekers en Riziv-ambtenaren. De geneesmiddelenindustrie heeft slechts een adviserende rol.

In die commissie wordt de therapeutische meerwaarde tegenover het bestaande aanbod afgewogen en wordt de budgettaire impact bekeken. De CTG bestaat tien jaar en het commentaar is positief. Zo zegt Chris Vanhul, geneesheer-expert van de Landsbond van Onafhankelijke Ziekenfondsen: “”Eigenlijk hebben we tien jaar geleden uitgevonden wat Groot-Brittannië nu opzet. Het belet niet dat er ruimte is voor verbetering.”

“In theorie werkt het”, benadrukt ook Annemans. “In de praktijk zijn er toch wel wat problemen. Zo ligt de nadruk nogal op de budgettaire impact. Als die beperkt is, worden soms te dure middelen gemakkelijk terugbetaald, terwijl andere erg dure producten het verdienen om terugbetaald te worden, maar geen goedkeuring krijgen. De industrie tast wel degelijk grenzen af, al is de ene firma daarin duidelijk de andere niet.”

Er bestaat sinds een jaar nog een speciale procedure voor geneesmiddelen die een negatief advies hebben gekregen op basis van budgettaire criteria. Na onderhandeling tussen het Riziv en de producent is het mogelijk om alsnog een tijdelijke terugbetaling te krijgen via een voorwaardelijk terugbetalingscontract. Daarbij wordt bijvoorbeeld het aantal patiënten gelimiteerd of worden progressieve prijsverlagingen ingebouwd. Momenteel zijn er al zes van die speciale terugbetalingscontracten.

Groeinorm

De jongste jaren was de ziekteverzekering overgefinancierd. Nu de PS heeft aangegeven dat de groeinorm van 4,5 procent voor de ziekteverzekering naar beneden kan, lijkt de tijd rijp om het mes te zetten in de ziekteverzekering. Staat dat niet haaks op de trend naar duurdere kankergeneesmiddelen? Marc Justaert, voorzitter van de Christelijke Mutualiteiten: “Het is waar dat sommige geneesmiddelen een sterke uitgavegroei veroorzaakten. De sterkte van ons systeem is dat het die meerprijs aankon. De trend naar nieuwe dure geneesmiddelen staat een afbouw van de groeinorm niet in de weg. De stijgende factuur van de nieuwe geneesmiddelen wordt gecompenseerd door de prijsdaling van andere. Zo vervalt dit jaar het octrooi van de cholesterolverlager Lipitor. En cholesterolverlagers zijn nu eenmaal grote kostenposten in het geneesmiddelenbudget.”

Bovendien maken geneesmiddelen minder dan 15 procent uit van het budget van de ziekteverzekering. “We kunnen ons een lagere groeinorm permitteren als we de doelmatigheid opvoeren”, vindt Annemans. “Die logica geldt zowel voor ziekenhuizen, medische materialen als geneesmiddelen. Tot op heden is er alleen voor de geneesmiddelensector een orgaan dat een advies over doelmatigheid geeft.”

R.B.