Ondernemers zijn op zichzelf aangewezen in 2008

Op 8 augustus 2008 om 8 uur starten de Olympische Spelen in Beijing. Het is zonder twijfel het belangrijkste sportevenement van het jaar. Maar het is ook een van de belangrijkere economische gebeurtenissen. De Olympische Spelen moeten China definitief op het podium van de moderne wereld zetten. China groeit als kool en zijn overheid wil die groei zeker tot aan de Spelen op toerental houden. Maar wat na augustus? Zal de groei stokken? Komt er een nieuwe Taiwan- crisis?

Het is een voorrecht om elke jaargang van Trends te kunnen afsluiten met een samenwerking met het beste economische blad van de wereld: The Economist. Samen blikken we vooruit naar 2008. The Economist vroeg over China het oordeel van Steven Sitao Xu, correspondent in Beijing (zie blz. 64). Hij is optimistisch: China heeft voldoende mogelijkheden, onder andere via belastingverlagingen, om de interne vraag in 2008 en verder aan te zwengelen.

China, maar ook andere landen met rijke geldkoffers, zullen in 2008 posities in de oude wereld blijven opbouwen. En China heeft ook zijn oog op de grondstofrijkdommen van Afrika geworpen. Onder de neus van de vroegere koloniale landen zoals België zetten de Chinezen hun bakens uit.

2008 wordt het jaar van China en de emerging markets. De Verenigde Staten blijven immers, in het beste geval, ter plaatse trappelen. De VS zullen in 2008 op politiek vlak in de ban zijn van de presidentsverkiezingen. Democraten en republikeinen staan over meer dan Irak diametraal tegenover elkaar. Maar op economisch vlak is het vooral uitkijken naar hoe de financiële crisis zich verder ontwikkelt. Verzeilt de VS in een recessie? Het is een cruciale vraag voor de Europese economieën, hoewel hun afhankelijkheid van de VS de laatste jaren afgebouwd is.

De Trendsjournalisten hebben in hun glazen bol gekeken voor België. En ze hebben weinig opbeurends gezien. “2008 is een verloren jaar” kopt het artikel van chief economist Daan Killemaes (zie blz. 17). De Belgische economie gaat een hindernissenkoers lopen, maar de eindstreep zonder struikelen halen, is zijn oordeel. Jammer genoeg is dat niet voldoende. De vergrijzing neemt toe in amplitude. De financiële problemen die eruit voortvloeien, komen elk jaar dichterbij. Al jaren poneert de ene eerbiedwaardige studie na de andere dat dit de jaren zijn waarin we de toekomstige kosten moeten voorbereiden. Als hamsters moeten we nu nootjes verzamelen om op te eten tijdens de vergrijzingswinter. Maar daar slagen we niet in. De begroting blijft kampen met een structureel tekort, terwijl voor 2008 een overschot van 0,5 % wenselijk zou zijn.

Sommigen, onder wie Guy Quaden, gouverneur van de Nationale Bank, hebben voor deze belabberde begrotingsprestaties naar het ontbreken van een regering gewezen. De problemen waarmee ons land geconfronteerd wordt, zijn echter ook internationaal: dure prijzen voor energie en voeding zorgen voor een opstoot van de inflatie.

Werd de tweede helft van 2007 vooral beheerst door de politieke crisis, dan belooft het brouwsel dat men nu gemaakt heeft niet veel goeds voor het eerste kwartaal van 2008. Tot aan Pasen zal Verhofstadt III proberen een beleid te voeren. Aan Vlaamse kant wordt het met CD&V/ N-VA en Open VLD een heel andere coalitie dan aan Waalse kant, waar de MR gesandwicht wordt tussen PS en de CDH, die vakbondsman Josly Piette naar de regering stuurt. Dat belooft vuurwerk.

Pasen is het feest van de verrijzenis. In de Wetstraat zal dit in 2008 de verrijzenis van Yves Leterme zijn, die het premierschap van redder in nood Guy Verhofstadt zal overnemen. Maar het mag worden gevreesd dat het een verrijzenis met technische mankementen zal worden. De sfeer tussen de partners is zo slecht dat er niet veel van deze regering mag worden verwacht. Een staatshervorming staat op de agenda. Dat de Franstaligen hiermee hebben ingestemd, is de enige vrucht van 192 dagen regeringscrisis. Maar de vraag is hoeveel de Franstaligen willen toegeven? Wordt het wezenlijk of worden het vijgen na Pasen? Wat er echt moet gebeuren – een herziening van de financieringswet – zal niet eens op tafel liggen.

Op sociaaleconomisch vlak moet van deze bonte coalitie niet veel verwacht worden. Daarvoor zijn de tegenstellingen te groot. Het betekent dat de ondernemingen het vooral op eigen kracht zullen moeten doen. Dat wordt moeilijk in een 2008 waarin we aan het eind van het jaar zullen vaststellen dat de lonen sneller gestegen zijn dan in de buurlanden. Met andere woorden, dat we opnieuw competitiviteit hebben verloren.

Ondernemingen blijven in deze moeilijke omgeving – geen gunstig regeringsbeleid, verlies aan competitiviteit, dure euro, dure energieprijzen – slechts één uitweg: innoveren om zo meer toegevoegde waarde te zoeken. U bent aan zet. Maak er in 2008 het beste van. Wij wensen u alvast een prettig eindejaar.

de auteur is hoofdredacteur.

Guido Muelenaer