NOG VEEL WERK VOOR DE COMEBACK

De Wereldhandelsorganisatie (WTO) kiest in mei een opvolger voor directeur-generaal Pascal Lamy. Een gebeurtenis met de allure van de recente pausverkiezing wordt het alvast niet. Sinds de mislukking van de Doharonde voor de liberalisering van de wereldhandel in 2008 heeft de WTO de grootste moeite om de belangstelling opnieuw aan te wakkeren.

Nochtans zou het erger kunnen voor de WTO. Ondanks recente tegenwind oogt de handel opmerkelijk gezond. Protectionisme is tijdens de economische crisis grotendeels vermeden, de wereldhandel is sinds 2010 sneller gegroeid dan de wereldwijde productie. De WTO is nog steeds belangrijk voor het toezicht op akkoorden en het bijleggen van handelsgeschillen.

Maar de Doharonde sleept al sinds 2001 aan. De mislukking heeft vele vaders. Na decennia van gesprekken en verdragen zijn heel wat van de gemakkelijke liberaliseringsdoelwitten uitgeput. Grote nieuwe verwezenlijkingen zijn enkel nog mogelijk door de meest heikele handelskwesties op te lossen. De WTO-benadering waarbij ‘er geen akkoord is zolang er geen akkoord is over alles’ verhinderde in 2008 de afronding van de gesprekken.

De grootste belemmering is het nieuwe economische machtsevenwicht in de wereld. Al vroeg in de Doharonde kwamen de groeilanden op voor zichzelf. Ze verwierpen onaantrekkelijke voorstellen van de rijke wereld. In toekomstige gesprekken zullen ze een nog grotere rol spelen. Zeven van de negen genomineerden voor het zitje van Lamy komen uit ontwikkelingslanden.

Isolement

Terwijl de multilaterale onderhandelingen uiterst stroef verlopen, gedijen de regionale handelsakkoorden. De VS en de EU staan voor gesprekken over een Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). De VS werken ook aan een Trans-Pacific Partnership, in een poging de banden met de economieën aan de Stille Oceaan aan te halen.

En dat zijn niet de enige regionale gesprekken (zie tabel). Deels ligt dat aan pragmatisme. Gefrustreerde deelnemers aan de stagnerende multilaterale onderhandelingen sluiten dan maar akkoorden af waar ze maar kunnen. Het is ook realpolitik. Het TTIP biedt de VS en Europa de kans basisregels op te stellen voor het wegwerken van niet-tarifaire handelsbelemmeringen, zoals quota of exportsubsidies. Gezamenlijke regels voor de dienstensector en e-commerce kunnen uitgroeien tot een internationale standaard, zonder bemoeienis van de opkomende economieën.

Optimisten menen dat regionale akkoorden een gevoel van hoogdringendheid kunnen creëren rond de multilaterale onderhandelingen van de WTO. Een dreigend isolement zal de opkomende markten misschien over hun afkeer helpen om de zwaar beschermde delen van hun economieën te liberaliseren.

Dat blijven speculaties. Om de Doharonde weer tot leven te wekken, zal Lamy’s opvolger met iets nieuws moeten komen, zoals milieu- of monetaire thema’s. Dat kan de belangstelling van de ontwikkelde economieën prikkelen en de multilaterale gesprekken nieuwe energie geven. Het doel moet zijn: herbronning zonder de missie of de geloofwaardigheid van de WTO op te offeren. Wat dat betreft is er een overeenkomst met de pausverkiezing.

T.E.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content