Nieuwlichter of marionet?

Op 29 juni moet het Vlaamse intergewestelijk comité van het ABVV zijn steun geven aan de nieuwe Vlaming in het federaal secretariaat van de socialistische vakbond. Kandidaat is Carlos Polenus, momenteel ondervoorzitter van de bediendecentrale BBTK.

De 52-jarige Polenus is de consensusfiguur van de grote centrales van het ABVV. Een groep van tien à vijftien mensen heeft over de opvolging beslist. “Restaurantgesprekken”, noemt een syndicalist dat. De centrales beslisten, de gewesten mochten de beslissing in de krant lezen. Geen toonbeeld van democratie, maar de kaarten lagen dan ook erg moeilijk na het vertrek met slaande deuren van Mia De Vits.

Het ABVV-congres van 15 september moet Carlos Polenus bevestigen als algemeen secretaris, de nummer twee van de vakbond. Polenus komt daarmee in pole position om in 2006 de huidige voorzitter André Mordant op te volgen, die dan op pensioen gaat.

Er mag echter nog tegenwind worden verwacht. Eén kleinere centrale kondigt een mededeling aan die “niet fraai” zal zijn. Details wil ze niet vrijgeven. De open oorlog in het ABVV gaat blijkbaar voort. Het is net Polenus’ centrale die de voorbije maanden in het oog van de storm heeft gestaan, met fraudeaffaires van sommige toplui.

De constructie waarvoor het ABVV heeft gekozen, is zeker geen makkelijke. Twee jaar lang zal de weinig hervormingsgezinde, eentalige André Mordant aan het hoofd staan, terwijl Polenus zich zeker niet zal verbranden om zijn kansen in 2006 gaaf te houden. En dat is slecht nieuws voor degenen die in het najaar op doorbraken hopen in dossiers zoals de eindeloopbaan of de flexibiliteit.

Carlos Polenus is een econoom van opleiding. In 1982 volgde hij aan de Amerikaanse Antioch University een Labour Economics Program. Polenus is dus een goed gewapende intellectueel. “Hij is zeer vlot, kan goed spreken, heeft ideeën en is zeker geen grijze muis”, zegt een ABVV-topman. Carlos Polenus is getrouwd, heeft een dochter en speelt in zijn vrije tijd tennis. Hij is ook lid van National Geographic, verrassender dan zijn lidmaatschap van de SP.A.

Polenus stond in 1975 mee aan de wieg van het federale ABVV-vormingsinstituut, aan de zijde van Norbert De Batselier en Toon Colpaert. Carlos Polenus is altijd iemand geweest die zijn gedacht durfde te zeggen. In 1982 koos hij bijvoorbeeld de zijde van de al weken lang stakende Boelwerf-arbeiders tegen de syndicale leiding in. Het belette hem niet om in datzelfde jaar hoofd van BBTK Limburg te worden. Hij introduceerde er de informatisering, toen de afkorting pc bij de socialistische vakbond nog eerder werd begrepen als paritair comité dan als personal computer.

Polenus profileerde zich eind de jaren tachtig zeer sterk, toen zijn voorzitter François Janssens een moderniseringscampagne voor de BBTK op gang schoot. De Luikse federatie liet toen weten dat Janssens – die later ABVV-voorzitter zou worden – de neoliberale toer opging. Polenus deed de modernisering waarover Janssens het had af als “holle slogans zonder inhoud”. Hij hield een pleidooi voor een verder doorgedreven regionalisering van BBTK en ABVV. Anders zal de splitsing met slaande deuren onvermijdelijk worden, argumenteerde Polenus.

In 1993 wordt Polenus ondervoorzitter van de BBTK. Een jaar later krijgt hij het zwaar te verduren. In Antwerpen ontploft een fraudezaak waarbij het Antwerpse vakbondspersoneel zich verrijkte via een zwartgeldcircuit. Vorig jaar bleek dat BBTK Antwerpen geen alleenstaand geval is: bij BBTK Brussel werd er ook gesjoemeld. Hopelijk voor Carlos Polenus blijft het daarbij.

Het was Mia De Vits die heeft geprobeerd dit soort toestanden recht te trekken. De fraudezaken zijn het gevolg van de grote autonomie van de centrales en plaatselijke afdelingen. Dat de centrales nu onder elkaar hebben uitgemaakt dat de voorzitter een man van de centrales zal worden, is een duidelijke machtsgreep.

Carlos Polenus zat bij de BBTK in de ban van zijn voorzitter Christian Roland, die Mia De Vits de handdoek in de ring heeft doen gooien. Polenus stelde zijn ambities bij en eind 2002 werd hij kandidaat voor de functie van secretaris bij de Europese vakbondskoepel EVV. Het leek een zekerheid, maar plots stuitte Polenus op een Brits veto.

Polenus had zich in de voorgaande jaren al sterk internationaal georiënteerd: expert inzake de omstreden Bolkenstein-richtlijn over de liberalisering van de diensten, drijvende kracht achter een project van het ABVV om in India een vakbond van informatici uit te bouwen, delegatiehoofd van het UNI (Union Network International) op de handelsronde in Cancún, en go-between tussen syndicalisten en andersglobalisten.

Toen vorig jaar de werknemers van Sigma in Manage de directie gijzelden en het ABVV die actie niet meteen veroordeelde, liet Polenus zich opnieuw op nationaal vlak horen (in een interview met Het Laatste Nieuws): “De Waalse socialisten moeten zich toch eens bezinnen. Als ik ze bezig hoor in debatten op de Franstalige televisie, krijg ik soms de indruk dat ze ondernemers bezien als een uit te roeien diersoort. (…) In Vlaanderen trachten wij een positiever beeld op te hangen van de ondernemer.”

Het zijn nu net de Waals-Vlaamse tegenstellingen die het ABVV teisteren. De Walen in de BBTK, met voorzitter Roland voorop, zijn mede aanleiding voor deze crisis door hun sterk verzet vorig jaar tegen de Vlaamse aanmoedigingspremies voor het tijdskrediet. De Vlaamse vleugel, aangevoerd door Polenus, verdedigde de premies en dreigde met een grotere autonomie van de Vlaamse BBTK-vleugel.

Zal straks Polenus als ABVV-voorzitter de Rolands van het ABVV aan banden kunnen leggen? Of wordt Polenus een marionet in handen van de bonzen van de centrales?

CARLOS POLENUS (52)

Wordt straks (waarschijnlijk) algemeen secretaris ABVV.

Wordt in 2006 (waarschijnlijk) voorzitter van ABVV.

Is nu nog ondervoorzitter BBTK.

Guido Muelenaer

Guido Muelenaer

Carlos Polenus heeft steeds gepleit voor meer Vlaamse autonomie in het ABVV.