De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School. Reacties: marc.buelens@trends.be
Hebt u ook zo’n officiële omslag gekregen? Uiteraard een bruine omslag, want bruin is de kleur waarin de overheid met haar burgers communiceert. Bruin. Wat associëren we met bruin? Met groen associëren we hoop, natuur, gras. Met blauw, de hemel, Méditerranée zo bleu. Maar met bruin? Liefst zo van dat beige, lichtjes diareeachtige bruin: belastingaangiftes, BTW-documenten, kadaster…
En dan in grote letters: Nationale Enquête. Referentienummer: 3832263. Dat ziet er dus allemaal echt officieel uit. Er zal toch zeker geen bedrijf durven zo’n misleidende reclame toe te sturen? En dan nog met de steun van De Post. In de linkerbovenhoek staat er iets dat afgevinkt wordt, en daarachter Select Post. Ik moet toegeven, dat ken ik niet. Onder dat vinkje, geen adres, niet NV of BVBA of zoiets. Echt officieel. Afzender: Muntcentrum Lokaal 1214 – 1000 Brussel. Uiteraard, want daar ergens zijn al die overheidsdiensten gevestigd, die adressen kennen we allemaal uit het hoofd.
Zo’n twee jaar geleden, ik herinner het mij niet precies, had ik al eens voor de overheid zo’n lange enquête ingevuld. Ik dacht al: wat is ook weer mijn hoogst behaalde diploma? Hoeveel toiletten? Hebben we stromend water? Verwarmen we met aardgas? Hebben we inwonende overgrootouders ten laste? Dat komt ervan, dacht ik, je moet maar niet overal gaan vertellen dat je van statistiek houdt. Statistieken zijn immers zoals die miniscule slipjes: ze laten alles zien maar verbergen het essentiële.
Erotiek in alle discretie. Ik heb rustig een halfuurtje enquêtetijd voor de overheid uitgetrokken. Ik had een grondplan van het huis klaar, een lijst van alle geboortedatums van vorige, huidige en toekomstige kinderen, en onze waterputten geteld, een kopie van alle diploma’s. Plichtsbewust en toegewijd. Als burger heb je niet alleen rechten, maar ook plichten. Dat vergeten al die brandstichters, drugverslaafden en profiteurs.
De eerste pagina van de enquête: de herkenbare streepjescode, en ‘Gelieve dit document in te vullen en binnen de 14 dagen terug te sturen’. Duidelijk, dat wel, maar toch wel een korte termijn voor de overheid. De enquête zelf had een fris kleurtje meegekregen. Wit, rood en donkerblauw. Net een promotie voor Visitez la France. Toen besefte ik plots dat ook de belastingaangifte zelf niet op bruin papier is, en dat die zelfs elektronisch kan; ik zou die grote nationale bevraging toch ook liever via het internet doen.
Op zoek naar een webadres viel ik van de ene verbazing in de andere. Mijn blik viel op ‘liefdadigheidswerken’. Blinden, daklozen, dierenbescherming. Hé zeg, dat leek mij wel erg privé. Vragen of ik al dan niet wou schenken aan liefdadigheid! Hier gaat de overheid toch een stapje te ver. Hoe gaat u normaal op vakantie? Als ik abnormaal op vakantie zou gaan, bij de tienjarige jongetjes in Thailand, denken ze dan echt dat ik dat zou aanstippen?
Natuurlijk viel mijn blik snel op de categorie: Ja; stuur mij de erotiekcatalogus. Genieten van erotiek in alle discretie! Nu, dat sprak me wel aan. Maar hoe kan dat nu discreet verlopen als dit een nationale enquête is, waar mijn referentienummer 3832263 gekoppeld is aan mijn naam en adres? Laat ze maar komen, de spannende speeltjes, de veelbelovende stimuli en al die andere dingen die blijkbaar eindigen in romantische nachten. Ik zocht of de overheid mij ook vitamines kon bezorgen om na die eindeloze romantische nachten ook nog ‘s anderendaags te kunnen doceren in de tweede bachelor toegepaste economische wetenschappen, maar daar zwijgt de overheid in alle talen over.
En toen ging er een siddering door mijn lichaam. Ja, ik wil Trends proberen. Helder totaaloverzicht van al het financieel-economische zakennieuws. Het enige wat er nog ontbrak, was ‘en met Buelens (referentienummer 3832263) op scherp!’ Hier gaat de overheid toch een stap te ver. Akkoord, Trends is het beste zakenblad, laten we daar niet over discussiëren, maar toch niet het enige. Dit is geen nationale enquête meer, maar pure propaganda, een soort misplaatste stunt van die direct marketers, zoals iedereen wel weet sinds jaren mijn beste vrienden.
Discrete mevrouw Dubois. En toen begon ik dat ‘ding’ wat nader te bekijken. Je kon antwoorden aan ene Stéphanie Dubois, met een accent op de é van de voornaam. Zij was echter niet de afzendster. Ik kon bonnen en stalen toegestuurd krijgen van producten die mij interesseren.
Wat me zeker al niet interesseerde, was nog zo’n enquêtes krijgen. Wie zit er eigenlijk achter dat ding? Iemand die alleszins op de meest misleidende wijze op de eerste pagina in de stijl van de moderne overheid durft te schrijven. Mevrouw Dubois geeft mij een duidelijke instructie! Zou die Stéphanie vlot Nederlands praten? Haar functie staat nergens vermeld. Zou ik haar kunnen bellen? Geen telefoonnummer, geen mailadres. Discrete dame.
Bij de derde studieronde ontdekte ik het. Select Post is een dienst van De Post, NV van publiek recht. Een bedrijf verdomme. Een overheidsbedrijf.
Toch even bellen of mailen naar die mevrouw Dubois. Ach ja, geen telefoon of e-mailadres. Erg communicatief zijn ze niet, die marketers, tenzij om je te misleiden. Dat zal dan wel echte marketing zijn. Alleen gemeten aan de responsgraad. Niet aan de graad van ethiek. Want daar scoort deze enquête echt geen hoge ogen.
Marc Buelens
Natuurlijk viel mijn blik snel op de categorie: ‘ja; stuur mij de erotiekcatalogus’. Merkwaardig toch, in een overheidsenquête…
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier