Minister Durant laat spoor verkommeren

N MBS-topman Karel Vinck presenteerde vorige week de financiële resultaten van de spoormaatschappij. Naast het nettoverlies van 911,7 miljoen euro (waarvan 655 miljoen waardeverminderingen en voorzieningen voor ABX en IFB), kondigde Vinck aan dat hij de volgende regering een memorandum wil presenteren. De inhoud: een voorstel van vertaling van de Europese spoorwetgeving op de Belgische situatie, efficiëntieverbeteringen op managementniveau en een oplossing voor de schuldenberg.

Of de inbreng van federaal minister van Vervoer Isabelle Durant ( Ecolo) daarbij gewenst is, mag worden betwijfeld. Na drie jaar moddergooien heeft ze Etienne Schouppe de laan kunnen uitsturen en na wat geblunder Karel Vinck kunnen benoemen. Veel meer prijkt er niet op haar palmares. Van groene accenten inzake mobiliteit hebben we, behalve wat demagogisch gedruis over nachtvluchten op Zaventem, amper iets gemerkt.

Meer geld voor het spoor? Het investeringsplan 2002-2012 omvat een jaarlijks stijgende dotatie, elk jaar 25 miljoen euro meer. Vertaald: laat de volgende regering het geld maar zoeken. Intussen liet financieel directeur Luc Lallemand op de NMBS-balans in 2002 een cashdrain noteren van 957 miljoen euro. Daarvan wordt 99 miljoen euro veroorzaakt door het sneeuwbaleffect van de schuldaangroei. Zo’n 559 miljoen euro is het gevolg van de investeringen die de NMBS moest doen, zonder daarvoor in 2002 geld te hebben ontvangen. Het memorandum van Vinck belooft vuurwerk, want zelfs op een begin van oplossing voor de schuldenberg heeft Durant zich nog niet laten betrappen.

De IJzeren Rijn, het goederentraject van Antwerpen naar het Ruhrgebied, dan maar? In spoorland bestaat er waarschijnlijk geen ecologischer getint dossier: een bestaande bedding, honderden vrachtwagens die van de weg kunnen worden afgehaald en – op vier verdwaalde kikkers in een Nederlands stiltegebied na – weinig hinder voor omwonenden. In 1999 ging Durant er snel werk van maken. In 2000 al was er een akkoord om vanaf 2001 voorlopig vijftien treinen te laten rijden over de bestaande spoorbedding Antwerpen-Ruhrgebied. Twee jaar later wordt het dossier doorgeschoven naar de volgende legislatuur.

Nog erger: de Belgische onderhandelaars in het dossier van de IJzeren Rijn moeten hun Nederlandse tegenspelers uitleggen dat het niet budgetteren van moderniseringswerken niet betekent dat België daarvan afziet. Alleen wil de NMBS die niet opnemen in de begroting, omdat ze dan een Waalse tegeninvestering moet vinden. Want aan de 60-40-regeling voor spoorinvesteringen mag niet worden getornd, liet Durant weten. Dat zou de Waalse mobiliteit te veel schade berokkenen.

Dan is er nog de Europese liberalisering van het vrachtvervoer. Amper enkele weken voor die op gang werd geblazen, besloot Durant dat er – in opvolging van de Europese richtlijn uit 1991 – een externe spoordienst moest komen, die vanaf 15 maart 2003 de nodige attesten zou verdelen. Gevolg: wekenlang complete verwarring over bij welke instantie kandidaat-concurrenten zouden kunnen aankloppen. Op 14 maart werd het plan uitgesteld tot 15 september 2003. En wanneer Vinck zijn plannen voor een holdingstructuur krijgt doorgedrukt, worden ze doodleuk verticaal geklasseerd. Gouverner c’est prevoir. Maar daarvoor heb je wel een visie nodig.

Luc Huysmans n