Met de s van suggestie

Erotiek heeft weinig met seks te maken. Wel met grenzen verleggen en suggereren. Wat vroeger op pentekeningen getoond werd, laat zich nu raden in stoelen, architecturale maquettes en reclamecampagnes.

Wie voor een portie geilheid naar het Londense Design Museum komt, om er de expo ” The Power of Erotic Design” te bekijken, is eraan voor de moeite. Niet dat wat hier te zien is, slaapverwekkend zou zijn. Eens de zwarte statige meesters van Walter Van Beirendonck voorbij en geen centimeter huid is zichtbaar heerst alleen de verwondering. Want wat is erotiek ? Staat er wat er staat ? Of moet je tussen de regels lezen ?

Omtrent de eeuwwisseling waren de pentekeningen van AubreyBeardsley aanstootgevend door hun expliciet karakter. Maar even sterk lieten Egon Schiele, Antonio Gaudi en Alphonse Mucha zich met natuurlijke en bijgevolg erotische vormen in. Vooral het idee van de femme fatale laat de art nouveau perfect aansluiten bij wat Sigmund Freud in zijn dromentheorie verkondigen zou : eros is de drijfveer van elk mensenleven.

Kort na Freud zijn het de surrealisten die zich met elementen als “verborgen verlangens” bezighouden. Ze stellen dat het uit de context rukken van objecten de kijker alleen kan verbazen en daarom ook bevrijdt. De Lobster-telefoon is daar een goed voorbeeld van, net als de rode Mae West Lips-sofa. Georges Bataille onderzoekt in “Eroticism”waar de grenzen van moraliteit liggen, en noemt het “een gevaarlijk gebied dat echter noodzakelijk is om het menselijke leven te begrijpen.”

Vandaar gaat het naar Carlo Mollino, een Wildeaanse designer die van zijn kunst zijn leven maakte en erotiek daarin een centrale plaats gaf. Zijn interieurs waren steevast dieprood, zwart en goud getint, als emblemen voor het begrip passie. Veel later slechts zou zijn invloed blijken uit werk van andere artiesten, niet het minst in de sixties, de epoque van de bevrijding. Erotiek wordt hier des te vaker gekoppeld aan humor : denk aan Barbarella, aan het werk van Gaetano Pesce en Luigi Colani.

Natuurlijk kon hier geen sportwagen of motor ontbreken. De gedachte aan snelheid, aan vrijheid, aan onafhankelijkheid, gaat hand in hand met erotiek : en is die E-type Jaguar niet het mooiste fallussymbool van de jaren zeventig ? Ook Andy Warhol bespeelde met zijn Factory het hele scala… van androgynie tot travestie maakte hij pure chic. Veel later zou Madonna dezelfde registers opentrekken. En de opmars van aids heeft geenszins tot puriteinse gedachtes geleid : als nooit tevoren verkoopt seks, in bladen, op de televisie. Maar seks leidt niet noodzakelijk naar erotiek, want daar gaat het veeleer om het niet-tonen, om de suggestie.

Wat “The Power of Erotic Design” zo sterk maakt, is dat de expo niet aan terreinafbakening doet : niet alleen design maar ook filmaffiches, architectuurprojecten, reclamecampagnes en kleding zijn erotisch bevonden. Zelfs de ruimte waarin de bezoeker zich beweegt, laat niks aan de verbeelding over : waar zijn al die zwarte voiles en dieprode muren anders voor nodig ?

VEERLE WINDELS

The Power of Erotic Design. Tot 12 oktober in het Design Museum, Shad Thames, SE1 2YD Londen (vlakbij Tower Bridge). Tel.0044-171-378.6055.

Christine Keeler, 1963.