Met de rug tegen de muur

© GET

Op 11 november 2018 vieren we de honderdste verjaardag van het einde van de Eerste Wereldoorlog. Het klassieke verhaal van de eerste wereldbrand is bekend: na een maand van bewegingsoorlog stabiliseerde het front van Nieuwpoort tot aan de Zwitserse grens en wijzigde het vier jaar lang amper. In 1918 stortte het Duitse leger in, onder andere omdat de soldaten volledig ontmoedigd waren en de geallieerden konden rekenen op de versterking van Amerikaanse soldaten. Bovendien was het Duitse thuisfront de oorlog na een paar hongerwinters grondig beu. De nederlaag van Duitsland was onvermijdelijk.

De realiteit is genuanceerder. In de lente van 1918 realiseerde het Duitse leger net geen definitieve doorbraak op het westerse front. Het duwde de Britse legers terug in een laat offensief. Die fase haalt Walter Reid van onder het stof in Five Days from Defeat.

Op 21 maart lanceerden de Duitsers het offensief met de naam Michael op de Britse sector aan het westelijke front. Eerst werden 3,2 miljoen granaten afgevuurd. Daarna schoot de Duitse infanterie in actie. Aan het einde van de dag telden de Britten bijna 40.000 slachtoffers. Het doel van de Duitsers was de havens aan het Kanaal te bereiken. Op 25 maart zei de Franse generaal Philippe Pétain dat een Duitse overwinning voor 96 procent zeker was. Een dag later stonden de Duitsers al 60 kilometer verder dan op 21 maart. Parijs was al bijna in zicht.

Maar dan keerde het tij. Tijdens een crisisvergadering in Doullens, vlak bij de Somme, nam de Franse generaal Ferdinand Foch het bevel over de Franse én de Britse legers over. Hij zorgde ervoor dat de geallieerde legers zich herpakten en wist zo de Duitse opmars te stuiten. Dat werd een keerpunt. Sindsdien konden de Duitsers amper nog vooruitgang boeken. In de zomer van 1918 was de Duitse opperbevelhebber Erich Ludendorff een zenuwinzinking nabij. De Duitse soldaten gaven zich massaal over. De geallieerde overwinning was een kwestie van tijd. Bij een deel van de Duitse officieren heerste grote frustratie. Zij zochten de verantwoordelijkheid voor de nederlaag bij politici op het thuisfront die het Duitse leger te weinig zouden hebben gesteund en de militairen een mes in de rug zouden hebben gestoken. De dolkstootlegende, een van de inspiratiebronnen voor het nazisme, was geboren.

Walter Reid, Five Days from Defeat. How Britain Nearly Lost the First World War, Birlinn, 2018, 255 blz., 25 euro
Walter Reid, Five Days from Defeat. How Britain Nearly Lost the First World War, Birlinn, 2018, 255 blz., 25 euro

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content