Het beroep van marconist verdwijnt. Moderne communicatie- apparatuur komt in de plaats. Sait-RadioHolland groeide in deze niche uit tot een maritiem communicatiebedrijf met 11,2 miljard frank omzet. Ook deze marktleider staat voor een omwenteling.
Vanaf 1 februari 1999 verdwijnen de marconisten van de zeeschepen. Dat besliste de International Maritime Organisation(IMO), die de internationale scheepvaartregels vastlegt. “Uiteraard betreur ik dit,” mijmert Telindus-topman John Cordier, die als marconist van 1963 tot 1966 de wereldzeeën bevoer (zie kader: Marconist is crisismanager). “Het is pure nostalgie.”
Het beroep van marconist roept inderdaad verhalen op van de eenzame held die samen met de kapitein aan boord blijft van een zinkend schip om het SOS-bericht uit te zenden: drie keer kort, drie keer lang, drie keer kort. Na de ramp met de Titanic in 1912 bepaalde het internationale Safety of Life on Sea (Solas)-verdrag dat zeeschepen boven 1600 ton een marconist aan boord moesten hebben. Sinds 1992 evenwel wordt de seininstallatie op deze schepen vervangen door een Global Maritime Distress and Safety System ( GMDSS) en door moderne telex-, radio- en satellietcommunicatie – apparatuur die alle (bijgeschoolde) officieren kunnen bedienen. Jeff van Hout, general manager van Sait Marine, onderdeel van de groep Sait-RadioHolland: “We kunnen de vraag naar GMDSS niet bijhouden. Vandaag is zo’n 35% van de schepen nog steeds niet uitgerust met deze apparatuur. Vooral Griekse reders stelden, hopend op prijsdalingen, de investering van 1 tot 2 miljoen frank per schip uit.”
Door de omschakeling
steeg in 1998 de omzet van Sait Marine, specialist in de verkoop en installatie van maritieme communicatieapparatuur, van 600 miljoen frank naar 750 miljoen frank. Van Hout verwacht ook in 1999 een omzetstijging, “omdat laatkomers vaststellen dat een prijsdaling niet in het verschiet ligt”.
De fusie raakt niet verteerd
Sait werd groot met maritieme communicatie. Société Anonyme Internationale de Télégraphie sans fil installeerde en verkocht vanaf 1903 “vonkzenders” ( Telefunken in het Duits), die werden ontwikkeld door Guglielmo Marconi. Later volgden de lampzender en meer gesofisticeerde apparatuur.
Sait beleverde niet alleen Belgische, maar ook Nederlandse reders. Toen het neutrale Nederland tijdens Wereldoorlog I echter onbereikbaar was vanuit België, richtten Rotterdamse reders met de medewerking van Marconi in 1916 RadioHolland op. Beide ondernemingen vochten decennialang een bitsige concurrentiestrijd uit. Ze richtten beide een school op voor marconisten, waarvan de alumni later in dienst van beide ondernemingen op de schepen werden tewerkgesteld. Deze uitzendkrachten avant la lettre bleven zo verbonden aan de onderneming, wat uiteraard bestellingen opleverde.
In de jaren tachtig
gingen de aandelen van Sait geleidelijk over van de Generale Maatschappij naar de zakenbank-holding Cobepa ( Paribas). “De holding realiseerde in de eerste fase een succesvolle turnaround, maar daarna ging het bergaf,” weet Thierry Masset, analist bij beursvennootschap Vermeulen-Raemdonck. Masset verwijst naar de overname door Sait van RadioHolland in april 1992, wat resulteerde in het in Brussel genoteerde Sait-RadioHolland (11,2 miljard frank omzet in 1997, 213 miljoen frank brutowinst). Cobepa controleert (indirect) 64% van de onderneming.
De fusie werd nooit verteerd. Sait (België) is een nichespeler voor moeilijke markten, zoals India, de Maghreb-landen, Oost-Europa en Rusland. Sait is een kwaliteitsmerk en staat bekend als een ingenieursbedrijf dat goed doordachte producten, zoals kleine communicatieconsoles, lanceert. Het concentreert zich op diepzeevisserijboten en grote zeeschepen.
RadioHolland daarentegen wordt door insiders – ietwat oneerbiedig – “een bollenwinkel” genoemd. “Een handelshuis,” verbetert de top van de groep. Verkopen is de boodschap. RadioHolland, dat een belangrijk internationaal maintenance-netwerk heeft, levert aan een breed spectrum van klanten, zowel in de binnenvaart, aan maritieme scheepswerven, aan jachten, grote en kleine vissersboten.
Jeff van Hout, een genaturaliseerde Belg die in Noord-Brabant is geboren, in Waals-Brabant woont en heel zijn leven met Antwerpenaars werkte, geeft toe dat “aan de samenwerking tussen België en Nederland nog steeds moet worden geschaafd, ook al omdat nogal wat activiteiten naast elkaar plaatsvinden”. Analist Patrick Millecam van beursvennootschap Corluy heeft de indruk dat de groep na de fusie “in een permanente staat van herstructurering is”.
Rijp voor een overname
De maritieme tak van Sait-RadioHolland kent ook een externe uitdaging. Een onafhankelijke koers is onhoudbaar, omdat de maritieme wereld vandaag elektronische dienstverlening beschouwt als één geheel. Internationale conglomeraten werpen zich op de maritieme communicatie, de navigatie én de automatisering van machinekamers. Japanse bedrijven ( Furuno, JRC), het Duitse Raytheon en het Amerikaanse Litton Marine kapen zo contracten weg bij Sait-RadioHolland. Vele zijn tegelijk klant en leverancier aan Sait-RadioHolland, ondanks alles in zijn niche de wereldmarktleider.
Bij gebrek aan onafhankelijke concurrenten, zijn overnames binnen de niche niet (langer) mogelijk. Blijft over: samenwerking met een partner, die het Belgische bedrijf kan inschakelen in zijn dienstenpakket. Hierbij rolt de naam van het Duitse STN Atlas Marine Electronic over de lippen. STN Atlas is qua omzet even groot als Sait-RadioHolland, maar niet zo sterk in maritieme communicatie. Beide bedrijven kennen elkaar sinds 1992 als aandeelhouder van het Deense EuroCom Industries (zie kader: Op zoek naar een strategie).
Cobepa kocht
onlangs nog een pakket aandelen van Sait-RadioHolland bij. Een hoopvol teken, meent Corluy-analist Millecam. Hij rekent: “De verhouding tussen de cashflow per aandeel (eind 1997: 301 frank) en de prijs per aandeel (922 frank eind vorige week) bedraagt amper één op drie. Sait-RadioHolland is dus niet alleen goedkoop, maar heeft ook voldoende middelen om succesvolle deals te sluiten. Hét probleem – en de reden waarom het goedkoop is – is de aarzeling om dat ook effectief te doen.”
HANS BROCKMANS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier