Loop naar de maan

De lange voorgeschiedenis van de Verenigde Staten in de ruimtevaart en hun budget van bijna 18 miljard dollar per jaar overschaduwen doorgaans die van de rivalen. Toch zijn er andere landen die steeds meer present geven in de ruimte en in 2011 is dat China in het bijzonder.

Hoewel er heel wat te doen is over de maanambities van China, zijn de Chinese activiteiten in de lagere aardbanen en rond Mars interessanter. Eind 2010 kwam aan het licht dat China in het geheim de technologie van het orbitale rendez-vous uittestte. Dat gebeurde bijna zeker ter voorbereiding van de lancering van een driedelig ruimtestation. De eerste module, een laboratorium dat Tiangong I heet, wordt in 2011 gelanceerd, ongetwijfeld onder groot nationaal gejuich.

China wil met dat station zijn kennis tonen. Het wil eigenlijk ook samenwerken met de Amerikanen in het internationaal ruimtestation ISS, maar kreeg tot nog toe nul op het rekest. Daarom heeft China besloten om een eigen station te bouwen. Zodra dat in gebruik is, kunnen de Amerikanen het nog nauwelijks negeren.

Het wordt ook een opwindend jaar voor de missies naar Mars en zijn maan Phobos. De Amerikanen lanceren eind 2011 of begin 2012 het Mars Science Laboratory . Tijdens die missie landt weer een ‘rover’ op Mars, dit keer groter en slimmer dan de vorige Marskarretjes. Hij zal grond- en rotsmonsters analyseren, uitkijken naar organisch materiaal en een antwoord zoeken op de vraag of op Mars ooit microbieel leven mogelijk is of was.

Phobos

De Russen trekken eind 2011 of begin 2012 naar Phobos. Hun missie is de eerste die op die vreemde maan landt, en met wat geluk keert het ruimtetuig terug met stalen van Phobos. Wetenschappers willen weten of Phobos een door Mars gevangen asteroïde is of als hij zich in een baan om de planeet gevormd heeft, en of hij water bevat of bevat heeft.

China’s eerste planetaire sonde, de piepkleine Yinghuo 1-satelliet, krijgt van Phobos-Grunt ook een lift naar Mars. Dat wordt een test voor de Chinese bekwaamheid in verre ruimtemissies. Yinghuo 1 gaat de bovenste atmosfeer van Mars verkennen en probeert te weten te komen waarom water verdwenen is van de rode planeet. Yinghuo 1 gaat samenwerken met de Russische sonde en is ook uitgerust met een camera. Samen met de Mars Express, het ruimtetuig van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, dat in 2011 ook dicht in de buurt van Phobos komt, voedt al die belangstelling voor een obscure maan de speculatie over een bemande missie.

Een hoogtepunt volgt op 18 maart als de Messenger van NASA zichzelf in een baan om de planeet Mercurius schuift. Mercurius is de planeet die het dichtst bij de zon staat en tegelijk de minst verkende buur van de aarde. Messenger zal het eerste ruimtetuig zijn dat in een baan rond Mercurius komt en de missie is de eerste sinds 1975.

Messenger gaat het oppervlak, de korst, de atmosfeer en het magnetisch veld van Mercurius onderzoeken. Dat beantwoordt vragen over de eigenaardig hoge dichtheid van de planeet, of er al dan niet ijs is aan de polen en waar zijn atmosfeer vandaan komt. In andere delen van het zonnestelsel begint NASA’s robotachtig ruimtetuig Dawn met de exploratie van de asteroïde Vesta om meer te weten te komen over de oorsprong van het zonnestelsel. Er wordt ook een missie naar Jupiter opgestart.

Burgerruimtevaart

Het ruimtevaartplan van president Barack Obama stippelt een nieuw pad uit voor NASA. De ruimtevaartorganisatie moet zich vooral toeleggen op privétransport naar het ruimtestation en op menselijke langeafstandsmissies. NASA gaat geen mensen meer op de maan zetten, maar zou wel een bezoek kunnen brengen aan een asteroïde en veel later ook aan Mars.

Er is ook vers geld om commerciële bemanningen en cargodiensten naar het ruimtestation te lokken. De privésector maakt nu al behoorlijke vooruitgang in de ruimte: SpaceX, een onderneming die van plan is om zowel mensen als tuigen in de ruimte te brengen, verwacht zich de komende paar jaar aan een groei van 25 tot 50 procent. In 2011 koppelt SpaceX het eerste door de privésector ontwikkelde ruimtetuig aan het ruimtestation.

In 2011 start de Spaceship Company de eerste productielijn van ruimtetuigen ter wereld. De onderneming vervaardigt de toestellen die Virgin Galactic nodig heeft om toeristen mee te nemen op suborbitale vluchten.

De auteur is wetenschapscorrespondente van The Economist.

NATASHA LODER