Lezersbrief

De ‘utopische’ voetafdruk

In de Intro in Trends van 24/05/2007 heeft hoofdredacteur Piet Depuydt het over de “utopische” voetafdruk. Een duidelijke verwijzing is dat naar de ecologische voetafdruk, een instrument dat toelaat te berekenen wat de impact is van de mens op de natuur. We zijn natuurlijk heel blij dat ook Trends aandacht schenkt aan het milieu. Maar toch moeten we een aantal kanttekeningen plaatsen bij de tekst.

Ten eerste gooit de heer Depuydt een middel om een ruim publiek te sensibiliseren, dat verwijst naar de ecologische voetafdruk, op één hoopje met de ecologische voetafdrukken van de verschillende landen. Zulke sensibilisatieprogramma’s, waarin je bijvoorbeeld aan de hand van 10 vragen kan bekijken waar jouw ecologische voetafdruk zich bevindt tegenover de voetafdruk van de gemiddelde Belg (wwf-footprint.be/nl), of waar je in een kookboek de ecologische voetafdruk van een gerecht kan lezen, zijn nuttig om iemand te overtuigen om zijn dagelijkse manier van leven wat meer in overeenstemming te brengen met zijn overtuiging. Die programma’s zijn (losjes) gebaseerd op de voetafdruk van één land.

De nationale voetafdrukken van elk land daarentegen zijn het resultaat van een hele verzameling berekeningen, gebaseerd op duizenden variabelen. Die worden vooral aangeleverd door de Verenigde Naties. Het zijn deels dezelfde cijfers als de cijfers die gebruikt worden voor de berekening van het bruto binnenlands product (bbp) van een land.

De heer Depuydt verwart en verwisselt dus systematisch het gebruik van sensibilisatieprogramma’s voor het grote publiek, die verwijzen naar de ecologische voetafdruk, met de zorgvuldig berekende voetafdruk van één land die op zijn zachtst gezegd, nuttig kan zijn voor het nemen van politieke beslissingen.

Ten tweede maakt de heer Depuydt een amalgaam van de kritiek op het bbp en de promotie van de ecologische voetafdruk. Nochtans zijn dat twee totaal verschillende dingen. De kritiek op de te sterke positie van het bbp als indicator om bepaalde (politieke) beslissingen te nemen, is gebaseerd op het overal aanvaarde feit dat een groei van het bbp in de westerse landen niet langer parallel loopt, of met andere woorden, niet meteen zorgt voor een groei van de welvaart van de mensen. Met andere woorden, de consumptiedrang maakt de mensen niet langer gelukkig(er).

De ecologische voetafdruk geeft op deze kwestie geen antwoord. De ecologische voetafdruk wil het bbp dan ook niet vervangen als indicator. De voetafdruk meet namelijk iets anders. Hij meet in hoeverre de aarde kan tegemoetkomen aan de menselijke consumptie van hernieuwbare bronnen, terwijl het bbp enkel een maatstaf is voor de economische activiteit.

Steven Vromman – Ecolife, Geoffroy Deschutter – WWF