2017 zit vol verjaardagen van kleine en grote gebeurtenissen. De verleiding om parallellen te trekken met vandaag is soms groot.
In 2017 staan twee belangrijke historische mijlpalen in de schijnwerpers: het eeuwfeest van de Russische Oktoberrevolutie en de vijfhonderdste gedenkdag van de verspreiding van de 95 stellingen van Martin Luther, die de Reformatie pas goed op gang brachten. Beide speelden een grote rol in de vorming van de moderne wereld. Maar iets dieper graven brengt niet alleen andere intrigerende verjaardagen naar boven, maar ook vragen over wat de wereld zich herinnert en waarom.
Gebeurtenissen worden doorgaans onthouden of vergeten volgens het aantal punten dat ze scoren. Heel wat van de herdenkingen in 2017 zijn allicht politiek van aard. Zo besliste Henry V 600 jaar geleden het Engels als de taal van de overheid opnieuw in ere te herstellen. Het is voor Engelssprekenden een aanleiding om zich erover te verheugen dat ze nooit Frans hoefden te spreken. Sommige brexiteers leggen de moedertaal en de aloude vrijheden van de Engelsen naast het continentale despotisme; het remain-kamp is het met die tendentieuze invalshoek helemaal niet eens.
Verschillende gedenkdagen vertonen een verleidelijke parallel voor kenners van en columnisten over buitenlandse zaken. Dat het 500 jaar geleden is dat de eerste diplomatieke missie – die van de Portugees Fernão Pires de Andrade – van West-Europa naar Ming China trok, kan verheven bespiegelingen opwekken over de opkomst van China en de slingerbewegingen van de geopolitiek. Wie het tsaristische revanchisme van Vladimir Poetin vreest, kan verwijzen naar de zogenaamde Stille Sejm (parlement) van 1717, toen de soldaten van Peter de Grote het Pools-Litouwse Gemenebest zolang intimideerden tot het zijn leger opdoekte en de facto een Russisch protectoraat werd.
Misschien had ook Barack Obama oog voor geschiedenis toen hij in oktober 2016 de limiet afschafte op de hoeveelheid Cubaanse sigaren die toeristen mogen meenemen. Hij deed dat net op tijd voor het tweehonderdjarige jubileum in 2017 van de legalisering van de Cubaanse handel in sigaren. Of misschien gaf de Amerikaanse president gewoon de voorkeur aan een welverdiende Cohiba op zijn tijd.
Heel wat heldinnen uit de geschiedenis zijn naamloos. Tijdens de Russische Februari-revolutie, die in 2017 eveneens honderd jaar geleden is, kwamen duizenden vrouwen op straat om brood, vrede en gelijke politieke rechten te eisen. Zij speelden zo een cruciale rol in de omverwerping van de tsaar (Lenin zat toen nog te mokken in Zwitserland).
Sommigen zullen zich in 2017 (vaag) de Summer of Love, vijftig jaar eerder, herinneren en de release van het Beatles-album Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. Misschien moeten ze focussen op de zestigste verjaardag van de toevallige ontmoeting van Paul McCartney en John Lennon op een parochiefeestje in Woolton, waar Lennons skiffle band, de Quarrymen, toen speelde. Toevalligheden leveren misschien minder grootse verjaardagen op, maar ze zijn vaak niet minder cruciaal voor de loop van de geschiedenis.
De auteur is adjunct-hoofdredacteur van De Wereld in 2017.
Laurence Blair
Obama schafte in 2016 de limiet af op de hoeveelheid Cubaanse sigaren die toeristen mogen meenemen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier