‘KUNST IS EEN ZEER SPECULATIEVE SECTOR’

Dirk Snauwaert is directeur van Wiels, het kunstencentrum in de voormalige brouwerij Wielemans-Ceuppens in Vorst.

Hoe ziet u België evolueren in de komende jaren?

“In heel Europa zien we een regionalisering en communautarisering. De verschillende overheden in ons land herschikken beetje bij beetje hun bestuurlijke verantwoordelijkheden. Dat zorgt voor een groter zelfbewustzijn bij de Waalse, Vlaamse, Duitstalige, Franstalige en Brusselse regeringen. Die vijf overheden krijgen daardoor de neiging om aan navelstaarderij te doen. En dat terwijl België internationaal een zeer belangrijke rol te spelen heeft als gastland van de NAVO en de Europese instellingen. Ons land is fundamenteel multicultureel, maar toch stemt een dominante minderheid van de kiezers voor partijen die discrimineren op afkomst, ras, taal en cultuur. Dat valt moeilijk te rijmen.”

Welke evoluties ziet u in uw sector?

“In de grote wereldsteden is er een enorme concentratie aan musea. Sommige kunnen zelfs de toeschouwersstroom niet meer aan. In kleinere steden zien we dat privéverzamelaars belangrijke initiatieven nemen om zelf een kunstencentrum of privémuseum te openen. Het probleem is dat een privécollectie al extreem sterk moet zijn, wil ze grote bezoekersaantallen aantrekken.

“Verschillende musea in ons land worden verbouwd of zijn in lamentabele toestand. Ik vraag me af of er wel een langetermijnvisie is voor die musea? In Brussel is het zelfs niet zeker of er ooit nog een Museum voor Hedendaagse Kunst opent. Ik plaats grote vraagtekens bij de plannen om de Citroëngarage aan het Kanaal tegen 2018 om te bouwen tot kunstinstelling. Oké, de modernistische architectuur is prachtig. Maar met die grote glaspartijen is dat gebouw helemaal niet geschikt om moderne of hedendaagse kunst te tonen. Bovendien heeft Brussel de voorbije decennia geen collectie hedendaagse kunst opgebouwd die internationaal sterk genoeg is om er een museum mee te vullen.

“De oplossing zit volgens mij in een nauwere samenwerking tussen privéverzamelaars en openbare instellingen. Waarom geen museum maken rond historische kunstwerken uit Belgische privéverzamelingen? De verzamelaars zijn vragende partij. En er is zeker potentieel in de vele kunstcollecties die ons land rijk is.

“Over Wiels ben ik optimistisch. De laatste fase van de verbouwing gaat binnenkort van start. Vanaf dan zal de aantrekkingskracht van de plek nog groter zijn. Volgend jaar hebben we choreografe Anne Teresa de Keersmaecker te gast. Dat wordt een mijlpaal. De voorbije jaren hebben we al bewezen dat onze artistieke lijn juist zit. En dat we onze plaats verdiend hebben in het internationale kunstenlandschap. Alleen kampen we met plaatsgebrek. We onderzoeken of we een leegstaand gebouw van brouwerij Wielemans kunnen integreren als kunstenaarsresidentie. Dat zou een welkome annex zijn.”

Welke zijn de kansen, of de gevaren?

“De prijzen van hedendaagse kunst liggen excessief hoog. De veilingresultaten zijn duizelingwekkend gestegen. Jonge artiesten die nog niks bewezen hebben, evenaren nu al prijzen van oude meesters van wie iedereen het eens is dat ze essentieel én waardevol werk maakten. Dat is abnormaal. En misleidend. Want het is niet omdat een hedendaagse kunstenaar een hoge prijs haalt, dat het meteen een topartiest en een meesterwerk is. De prijs reflecteert gewoon de vraag, niet de waarde.

“De prijzenspiraal blijft maar stijgen, al vijftien jaar. Iedereen beweert wel dat de markt voor hedendaagse kunst oververhit is, maar er gaat almaar meer geld in om. Het is een zeer speculatieve sector geworden, waar voor inhoud, diepgang en kritiek minder plaats is. Die prijzenroulette kan zeer gevaarlijk zijn voor de carrière van een kunstenaar. Musea kunnen nauwelijks nog hun kunstcollectie verrijken, tenzij via schenkingen. Maar dan moet de wetgeving in ons land dringend wat versoepelen. Anders blijven er maar verzamelingen naar het buitenland verdwijnen.”

TDM