Krachtvoer uit de Andes

Quinoa, een voedselgewas uit de Andes, speelde een belangrijke rol bij de groei van het Inca-rijk. Nu is het aan de verovering van de wereld bezig.

Gezonde zaden

Quinoa wordt in de keuken gebruikt op een manier die vergelijkbaar is met mais of rijst. Maar in tegenstelling tot mais en rijst, is quinoa geen graangewas. Het zijn zaden van de quinoaplant, familie van spinazie en biet. Quinoa is goed bestand tegen zowel vrieskou als hitte. De plant groeit in kuststreken, maar evengoed op hoogtes van meer dan 4000 meter. Quinoa is heel voedzaam. Het bevat bijvoorbeeld meer proteïne dan graangewassen en beschikt over alle aminozuren die het menselijke lichaam nodig heeft. Quinoa bevat geen gluten, maar wel vezels, mineralen en de vitamines B, C en E. Gezond krachtvoer dus.

Explosie in productie en prijs

Quinoa groeit in de landen van het Andesgebergte in Zuid-Amerika, van Colombia tot het zuiden van Chili. De grootste drie producenten zijn Bolivia, Peru en Ecuador. In die drie landen is de productie van quinoa tussen 1992 en 2010 verdubbeld of zelfs verdrievoudigd, schat de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). De prijzen stegen mee: van minder dan 900 euro per ton in 2007 tot 2400 euro per ton nu.

Eigen verbruik versus verkoop

Door de sterk gestegen prijzen verkopen de landbouwers deze ‘rijst van de Inca’s’ liever dan dat ze hem zelf verbruiken. Dat leidt tot de paradoxale situatie dat er ondanks de aanwezigheid van quinoa in deze regio’s vaak blijvende problemen met ondervoeding zijn. Dat landbouwgrond voor de quinoateelt bovendien schaars is, versterkt dat nog. De Andes-landen staan voor nog meer uitdagingen: omgaan met de prijsvolatiliteit van quinoa, met de uitputting van de grond, aandacht besteden aan wetenschappelijk onderzoek en leren leven met productie van het gewas buiten de Andes.

2013, het jaar van de quinoa

Door 2013 uit te roepen tot ‘internationaal jaar van de quinoa’ willen de Verenigde Naties de aandacht voor het gewas vertienvoudigen. Quinoa heeft strategisch belang en moet mee onze voedselvoorziening veiligstellen, helpen in de strijd tegen armoede en de biodiversiteit verbeteren. Voor de VN is quinoa een bondgenoot om de millenniumdoelstellingen te halen, die de honger uit de wereld moeten helpen tegen 2015.

Toepassingen in de cosmetica

Natuurlijke en biologische producten hebben al een tijdje de wind in de zeilen. Dat maakt dat meer en meer verzorgings- en cosmeticabedrijven onderzoeken hoe ze de kenmerken en het imago van quinoa kunnen gebruiken. Al in de tijd van de Inca’s waren voordelen zoals hydratering (met water verbinden) of heilzame effecten tegen rimpels gedeeltelijk bekend.

OLIVIER STANDAERT