Kleine Belgen met Centen

Hans Brockmans
Hans Brockmans redacteur bij Trends

KBC kaapt de Tsjechische bank CSOB weg, vlak voor de neus van Deutsche Bank. De Vlaamse groep dient als tegengewicht in de Tsjechische politiek tegen het ‘Duitse imperialisme’. KBC had – paradoxaal genoeg – ook betere financiële troeven dan de machtige Duitse concurrent. Een bericht uit Praag.

Praag (Tsjechische Republiek).

“Het juweel aan de kroon van onze banksector,” zo beschrijft de Tsjechische staatssecretaris van Financiën Jan Mladek de Tsjechisch-Slovaakse staatsbank Ceskoslovenska Obchodni Banka (CSOB), die verleden week haar verloving met KBC bekendmaakte. “CSOB was in het buitenland al commercieel bezig toen dat onder het communistische regime nog een vies woord was.”

KBC kaapte CSOB weg voor de neus van HypoVereinsbank en vooral Deutsche Bank, die werd geciteerd als de beste kanshebber voor de privatisering. Mladek geeft toe: “De verkoop aan de investeerder uit België – een klein land, net als het onze – had ook een politiek aspect. Deutsche Bank is immers het symbool van het Duitse imperialisme. Wij streven naar een balans tussen de buitenlandse investeringen. Bovendien was het management van CSOB zelf voorstander van een samenwerking met KBC. En als die laatste dan nog de beste prijs geeft, moet je niet te lang nadenken om de weg vrij te maken voor die Belgische investering.”

Gegokt en verloren

KBC betaalt aan de Tsjechische Republiek 40 miljard kroon (42,7 miljard frank) voor 66% van CSOB (24% is nog in handen van de Slovaakse overheid; de rest bij kleine aandeelhouders en CSOB zelf). Volgens het financiële dagblad Hospodarske Noviny lag het Duitse bod zo’n 10% lager, tussen 34 tot 37 miljard frank. In maart 1999 – toen de kandidaten een niet-bindend (en geheim) bod mochten uitbrengen – circuleerden in Praagse kranten andere cijfers: Deutsche Bank zou toen bijna 30 miljard frank veil hebben voor CSOB, terwijl KBC “slechts” 18 miljard frank zou bieden.

“Deutsche Bank heeft

gegokt en verloren,” grinnikt Paul Vanoverloop, die sinds 1995 het rep-office van KBC (toen Kredietbank) in Praag leidt. “Uiteindelijk wilde KBC meer dan tweemaal zoveel betalen als de eerder verkeerdelijk geciteerde berichten. Blijkbaar liet Deutsche Bank zich inspireren door het verhaal van de ‘arme Belgen’ om haar bod eerder bescheiden te houden. Grappig, eigenlijk. Voor alle duidelijkheid: wij hebben deze verkeerde cijfers niet gelekt.”

CSOB wordt door het KBC-bod gewaardeerd op 65 miljard frank. Dit is 22 keer de winst en 2,3-maal de boekwaarde. Ter vergelijking: het gemiddelde dat in centraal-Europa wordt betaald voor bancaire overnames bedraagt iets meer dan 2,2. Vanoverloop: “Die theoretische meerprijs wordt ruim gecompenseerd door de synergieën die we zullen realiseren. Er is in heel Tsjechië geen enkele bank die zo nauw aansluit bij het profiel van KBC als CSOB.”

Zakenbank avant la lettre

“Ceskoslovenska Obchodni Banka” staat voor Tsjechoslovaakse Handelsbank en verwijst naar de commerciële roots van CSOB, die werd opgericht in 1961. De bank financierde de activiteiten van de toenmalige staatsondernemingen in het buitenland. “Met vallen en opstaan werden bij CSOB echte managers gekweekt,” aldus CSOB-woordvoerder Milan Tomanek. “Na de val van het communistische regime waren we zowat de enige bank die een realistische kijk had op de vrije markt.”

Vandaag is CSOB qua balanstotaal de vierde grootste bank in Tsjechië, maar de belangrijkste inzake eigen vermogen (30 miljard frank). Ze is huisbankier bij één op vier van de Tsjechische top 50-bedrijven. Twee op drie van die top heeft CSOB als bijbank. Eén op twee middelgrote Tsjechische ondernemingen doet een beroep op de diensten van CSOB. De sterkte van CSOB? “De westerse manier van zakendoen,” weet Tomanek. “Desondanks zijn we, net als KBC, een conservatief bedrijf.”

Dit conservatisme

steekt af tegen de desastreuze financiële situatie van de drie grotere collega-bankiers. Ceska Sporitelna boekte verleden jaar een verlies van omgerekend 4 miljard frank. Komercni Banka (verlies: 11 miljard) en IPB (geschat verlies: 6 miljard) deden het nog slechter.

“Deze banken begaven zich op het voor hen vreemde terrein van de financiering van ondernemingen,” weet Tomanek. “Deze werden dikwijls leeggepompt door gehaaide businessmen. We deden evenmin mee aan de krankzinnige carrousels van de financiering van de aandelencoupons, die werden verspreid na de privatisering van ondernemingen, die achteraf failliet bleken te zijn.”

Hij wijst erop dat de Tsjechische bancaire wereld om die reden heel wat verborgen minwaarden heeft. “Als onze concurrenten het spel op z’n westers zouden spelen en ze de slechte kredieten – afgesloten de val van het communistische regime – zouden afschrijven, komen ze onmiddellijk in zware problemen,” luidt het. “Voor de meeste geldt slechts één oplossing: een overname door een financieel sterke partner.”

Deze bancaire wantoestand

weegt volgens Tomanek op de hele economie. “Er opereren in Tsjechië heel wat ondernemingen die virtueel failliet zijn,” weet hij. “Die hebben op hun beurt handelsschulden bij andere bedrijven. We moeten dus nog door een financieel-economische schoonmaakoperatie eer we een gezonde situatie hebben.”

Ook macro-economisch kent de Tsjechische republiek een terugval. De negatieve economische groei van 2,8% in 1998 en de verwachting van -0,8% tot -0,5% in 1999 zetten een domper op het optimisme dat dit land vroeger kenmerkte. “De investeerders zijn een stuk realistischer geworden over het zogenaamde Tsjechische mirakel,” erkent Vanoverloop. “Dat neemt niet weg dat we hier aanwezig moéten zijn. Heel wat Vlaamse bedrijven gingen ons voor. KBC wil vermijden dat ze hier naar een concurrent stappen voor hun financiële operaties.” Tomanek: “Nu al heeft CSOB Vlaamse bedrijven als cliënt. Dat segment zal nog versterken door onze link met KBC.”

Lid van de EU

Vanoverloop wijst erop dat Tsjechië als kandidaat-lid van de Europese Unie niet mocht ontbreken in de Europese strategie van KBC. “De intrede in de EU zal – net zoals dat in Spanje en Portugal gebeurde – de Tsjechische economie een nieuwe impuls geven,” voorspelt hij. “We mogen op dat moment niet aan de zijlijn staan.”

De Tsjechische Republiek, waar KBC slechts een niet-operationele en te verkopen participatie van 14% had in de Moravische spaarbank Banka Hana, was totnogtoe een witte vlek in de Oost-Europese strategie. In Polen heeft de bankgroep immers al een participatie van 25% in Kredyt Bank PBI en in Hongarije is zij aanwezig in de Kereskedelmi ès Hitelbank (32%).

“Het is niet de bedoeling dat we in deze landen opereren onder onze eigen naam,” weerlegt Vanoverloop. “De lokale autonomie, aangevuld met externe expertise op het vlak van bijvoorbeeld risk management, is belangrijk.”

Dat element speelde een rol bij de toewijzing van de privatisering. Staatssecretaris Jan Mladek: “Deutsche Bank wilde zijn eigen naam opdringen na een privatisering. Dat lag politiek erg moeilijk. CSOB is immers een instituut in Tsjechië.”

Een aantal KBC-expats

met ervaring in verzekeringsbankieren en retail banking zal naar Tsjechië trekken (de positie van Vanoverloop in de nieuwe structuur is overigens nog niet duidelijk). CSOB, waarin tijdens de volgende twee jaar nog zo’n 3,2 miljard wordt geïnvesteerd, zal het aantal Tsjechische filialen (54) immers met 90 uitbreiden.

Milan Tomanek: “CSOB besefte al lang dat de uitbreiding van ons retail-netwerk, dus nieuwe inkomsten uit deposito’s, noodzakelijk was als buffer voor onze bedrijfskredieten. Die werden totnogtoe vooral gefinancierd met dure interbancaire kredieten. We konden de uitbreiding op eigen houtje doen, en dus beginnersfouten maken, of met een buitenlandse partner. De overname door KBC heeft dit dilemma opgelost. Met de Belgische investering in het distributienetwerk bereiken we een gezonde verhouding op het vlak van het risicobeheer.”

S&P luidt alarmbel

Wat dit risico betreft, rinkelde bij Standard & Poor’s de alarmbel. Het plaatste KBC op de watchlist, zodat de rating (AA- voor kortetermijnverplichtingen) als gevolg van de overname van CSOB zou kunnen dalen. De Tsjechische bank heeft daarentegen een positieve quotering in het vooruitzicht.

Vanoverloop nuanceert: “De overname van CSOB wordt gefinancierd met de plaatsing van aandelen. Volgens de normen van het Bazelcomité ( nvdr – dat de solvabiliteit van de banken regelt) is de uitgifte van extra kapitaal de minst riskante factor voor de solvabiliteit. Het begrijpelijke signaal van S&P zal snel door de realiteit worden achterhaald.”

De kredietwaardigheid

van CSOB zou minder vanzelfsprekend zijn geweest zonder de creatie van een speciaal vehikel voor onder het communisme verleende kredieten. Wat de Tsjechische tak van CSOB betreft, is deze erfenis inmiddels uitgezuiverd.

Dat is niet het geval voor de Slovenska Inkasna, het vehikel dat de 17,5 kroon (19 miljard frank) Slovaakse kredieten beheert. De funding van Slovenska Inkasna – inmiddels in vereffening – gebeurde door CSOB, dat hiervoor wel over een staatswaarborg van de Slovaakse republiek beschikt.

“KBC wil dat deze erfenis uit het verleden wordt afgehandeld door beide staten,” aldus Vanoverloop. “We willen met Slovakije alvast een goede relatie onderhouden, ook al omdat we er via CSOB commercieel actief willen zijn nu er een moderner regime heerst. Daarom bieden we aan de Slovaakse regering voor haar 24%-participatie in CSOB dezelfde prijs die we zullen betalen aan de Tsjechen.”

Staatssecretaris Jan Mladek: “Voor een oplossing inzake Slovenska Inkasna doen beide regeringen een beroep op internationale arbitrage bij de Wereldbank.” Mladek waarschuwt dat de definitieve beslissing in verband met de privatisering van CSOB “liefst binnen enkele weken” moet worden genomen.

“We moeten nog een akkoord

bereiken over de details in de uitvoering, zoals bijvoorbeeld de zaak rond de Slovaakse kredieten,” stelt hij. “Gebeurt dat niet, dan blijft Deutsche Bank voor ons een valabele kandidaat. Vergeet niet dat, zoals een Tsjechisch spreekwoord zegt, de duivel schuilt in de details.”

HANS BROCKMANS

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content