Klein kan wel groots zijn

Doktersfouten verzekeren, is niet vanzelfsprekend. Een nieuwe wetgeving over medische aansprakelijkheid lijkt de zaken nog te bemoeilijken. Grote verzekeraars haken in elk geval af, geholpen door de crisis. Nichespeler Amma ziet het graag gebeuren.

Voorlopig betrekt de ploeg van Amma Verzekeringen nog een bescheiden kantoor aan de Brusselse Renaissancelaan, vlakbij de grote moskee. Dat begint echter uit te puilen, en een verhuis staat binnenkort dan ook op het programma. Amma heeft er namelijk een druk overnameprogramma op zitten. Voorlopig sluitstuk is de overname van de portefeuille medische beroepsaansprakelijkheid (BA) van sectorgenoot Vivium. Die verzekeringscontracten komen vanaf 1 januari op de balans van Amma terecht. Eerder dit jaar al kon Amma toehappen bij P&V Verzekeringen – de moeder van Vivium – en bij Generali Belgium. Die stootten eveneens hun portefeuille medische beroepsaansprakelijkheid af. Hetzelfde verhaal bij de Federale Verzekeringen en bij de Belgische tak van de Franse verzekeraar Le Sou Médical, waar Amma toesloeg in respectievelijk 2008 en 2006.

Precieze overnamebedragen worden niet vrijgegeven, maar het gaat niet om miljoenen euro’s. Bradeerprijzen in crisistijden? Dat wil Amma-directeur Herman Falsté niet gezegd hebben. “De verkopers zijn grote verzekeringsondernemingen die niet langer willen investeren in een portefeuille medische beroepsaansprakelijkheid. Die activiteit wordt te klein in vergelijking met hun andere segmenten, zoals auto- en brandverzekeringen. Ze focussen op de grote volumes, en proberen daar zo efficiënt en goedkoop mogelijk te werken. De nicheproducten willen ze liever kwijt. Medische aansprakelijkheidsverzekeringen vergen nu eenmaal een hele batterij specialisten. De wil om die knowhow uit te bouwen, is niet altijd meer aanwezig bij grote verzekeraars.”

De crisis speelt duidelijk een rol bij die evolutie. Terug naar de basis, klinkt het overal. Neem nu P&V. In 2008 ging de verzekeraar voor bijna 250 miljoen euro in het rood, terwijl hij in 2007 nog kon pronken met een geconsolideerde jaarwinst van 126 miljoen euro. Samen met consultant McKinsey werkt de groep een reeks maatregelen uit om de ratio’s weer op te krikken. Voorlopig houdt P&V de lippen stijf op elkaar, maar met de verkoop van de portefeuille medische BA wou de groep kennelijk niet langer wachten.

Onderlinge verzekeraar

Logisch dus dat het gezicht van Herman Falsté oplicht met een brede glimlach. “In het verleden beschouwden onze concurrenten ons wel eens als een minderwaardige verzekeringsonderneming. Te klein kan niet goed zijn, zeiden de groten. Nu liggen de zaken wel even anders. Ze hebben allemaal staatssteun gekregen.” Falsté blijft alert voor overnamekansen, maar wil eerst de integratie van de jongst bijgekomen portefeuilles tot een goed einde brengen. En ja, de vooruitzichten zijn positief. Falsté verwacht dat hij het jaar 2009 kan afsluiten met 19,4 miljoen euro aan premie-inkomsten, en een dikke 30.000 leden-verzekerden.

Amma is een onderlinge verzekeringsonderneming, die 65 jaar geleden werd opgericht door de zorgverleners. Nog steeds wordt Amma beheerd door zorgverleners, in samenwerking met verzekeringsspecialisten. De nichespeler staat sterk bij individuele (para)medici, zoals huisartsen, zelfstandige verplegers, tandartsen, apothekers en kinesisten. Ook ziekenhuizen, rusthuizen en andere collectiviteiten doen een beroep op Amma voor verzekeringen op maat. Naar eigen zeggen is Amma Verzekeringen de marktleider in het domein van de medische beroepsaansprakelijkheid. Voornaamste concurrenten zijn Ethias, KBC Verzekeringen en Amlin Corporate Insurance – dat vroeger deel uitmaakte van Fortis. Voor de distributie van zijn verzekeringsproducten kiest Amma steeds vaker voor de makelarij, naast een rechtstreekse verkoop en klantenbezoek door Amma-adviseurs.

Opwaartse druk op de premies

Het gaat dus goed met Amma. Toch wordt de verzekeraar geconfronteerd met een aantal uitdagingen. Cijfermatig, om te beginnen. Ondanks de stijgende premie-inkomsten moest Amma in 2008 een daling van de nettowinst slikken in vergelijking met 2007. Oorzaak: de verkoop van Fortis-aandelen in december 2008 – een operatie waarop een verlies van 120.000 euro werd genomen. Een beetje sneu om vast te stellen dat Amma eind 2007 nagenoeg geen aandelen in zijn bezit had. Met de opbouw van een aandelenportefeuille werd pas in de loop van 2008 van start gegaan, omdat de koersen toen laag stonden. Ideaal koopmoment, dachten Herman Falsté en zijn team. Jammer genoeg strooide de crisis roet in het eten.

“Toch hebben we geen spijt van onze beslissing”, zegt Luc Celen, adjunct-directeur bij Amma Verzekeringen. “De beleggingsportefeuille van een verzekeraar is op de lange termijn gericht, omdat ook onze verplichtingen ten opzichte van onze leden op de lange termijn lopen. We zijn misschien een beetje te vroeg geweest met de aankoop van aandelen, maar toch vinden we het noodzakelijk om ze in portefeuille te hebben – temeer omdat andere effecten tegenwoordig niet veel meer opbrengen.”

Eind vorig jaar bestond de beleggingsportefeuille van Amma voor tien procent uit aandelen, naast een dik pak obligaties en een schijf vastgoed. Amma noteerde eind september alweer een latente meerwaarde van vier miljoen euro op zijn beleggingsportefeuille. Mede daardoor liep de solvabiliteitsmarge weer op tot 237 procent.

Lage financiële rendementen zijn momenteel schering en inslag in de verzekeringssector. Amma beaamt dat het gegeven een opwaartse druk creëert op de verzekeringspremies. De verzekeraar kampt bovendien met een combined ratio van 110 procent, wat betekent dat er op het operationele niveau verliezen worden gemaakt – die sinds het uitbreken van de crisis niet langer gecompenseerd worden door hoge beleggings-inkomsten.

De meeste concurrenten van Amma zien voorlopig geen premieverhogingen in het verschiet. Toch geven ze aan dat er factoren zijn die een stijging kunnen veroorzaken, zoals de strengere toezichtregels. Er staan nog een aantal dingen op stapel die de premies voor medische aansprakelijkheidsverzekeringen de hoogte in kunnen duwen, klinkt het ook bij Amma. De verzekeraar volgt met argusogen de vernieuwde Belgische wetgeving die in de maak is over medische aansprakelijkheid. Tot nader order is het zo dat patiënten die te maken krijgen met een medische behandeling die verkeerd afloopt, enkel een schadevergoeding kunnen eisen als ze kunnen bewijzen dat de zorgverlener in de fout ging. Na jarenlang gepalaver is iedereen het er nu over eens dat die regeling onvoldoende is, en vaak schrijnende toestanden creëert. De federale regering hoopt de zaak te kunnen uitklaren met een wetsontwerp, waar de Kamercommissie zich over buigt.

Bedoeling is dat meer gedupeerde patiënten toegang krijgen tot een schadevergoeding, ook bij medische ongevallen die niet veroorzaakt werden door een fout van de geneesheer. Het spreekt voor zich dat het niet de verzekeraars zijn die zouden moeten opdraaien voor dat nieuwe deel. De regering denkt aan de oprichting van een speciaal fonds voor medische ongevallenvergoeding. België haalt de mosterd in Frankrijk, waar zo’n regeling al sinds 2002 van kracht is.

Er zijn echter nog veel vraagtekens. Herman Falsté: “Worden alleen zware medische ongevallen vergoed, of ook minder zware? Als het Belgische systeem té uitgebreid wordt, duwt dat de verzekeringspremies omhoog.” Verzekeraars berekenen hun premies namelijk volgens de risico’s waarmee ze geconfronteerd kunnen worden. Hoe groter de pool aan mogelijke risico’s, hoe meer kapitaalbuffers de verzekeraars moeten aanleggen, en hoe hoger de premies.

Ook het Verbond der Belgische Beroepsverenigingen van Geneesheren-Specialisten is bezorgd. Is het nu het moment om de verzekeraars mee te sleuren in onbekende risico’s, klinkt het vertwijfeld. Prangende vraag ook: zullen de overblijvende spelers bepaalde geneesheren een ver-zekering ontzeggen, of een verlenging van de polis weigeren als ze te veel medische fouten maken? “Momenteel gebeurt dat slechts sporadisch”, zegt Marc Moens, secretaris-generaal van het Verbond. “Het is geen acuut probleem, maar we kunnen er niet omheen dat de markt van gespecialiseerde verzekeraars verschrompelt.” Geen schitterend vooruitzicht, met andere woorden.

y Door Celine De Coster/Foto’s Michel Wiegandt

Ondanks de stijgende premie-inkomsten moest Amma in 2008 een daling van de nettowinst slikken.