Kijk eens wie belt

Hij : “Liefste, ik ben nog op kantoor en ik moet overwerken.” Zij : “Heet je kantoor tegenwoordig Sonja ?” Europa staat op het punt de geneugten van Caller ID te ontdekken, een telefoondienst die het mogelijk maakt de herkomst van een oproep te identificeren. Het debat tussen het privé-leven en de grote commerciële belangen is begonnen.

Het volgende tafereel speelt zich af in één van de 4000 Domino Pizza‘s in de VS : de telefoon rinkelt, een werknemer neemt op, de klant bestelt zonder zijn naam te vermelden twee pizza’s “zoals gewoonlijk” en hangt op. Even later verdwijnen twee pizza’s met chorizo en zeevruchten in de oven. Binnen het half uur worden ze afgeleverd bij John en Mary.

Het wonder van die enorme efficiëntie en dat gebrek aan menselijkheid heet Caller ID, te vertalen als “identificatie van de beller”. Caller ID is een service die de telecom-operator zijn abonnees aanbiedt en die erin bestaat dat het nummer van de persoon die u opbelt op het schermpje van uw telefoon verschijnt. Caller ID zet het telefoonnummer van de beller om in digitale vorm en toont het vanaf het tweede belsignaal.

De eerste experimenten met Caller ID dateren van de jaren ’70 in de Bell Laboratories, in samenwerking met AT&T. Toch stelden de Amerikaanse regionale telefoonmaatschappijen Bell South en Bell Atlantic de nieuwe dienst pas in 1984 en 1987 aan hun klanten voor. Vandaag is de service in 49 Amerikaanse staten bij alle operators beschikbaar en is er reeds sprake van nieuwe ontwikkelingen. Geavanceerde Caller ID maakt het mogelijk om niet alleen het nummer, maar ook de naam van de beller te tonen. Degene die de oproep ontvangt, kan dan het nummer, de naam en het adres van de beller (geleverd door een elektronische gids) opslaan. Toestellen die deze mogelijkheden bieden en de informatie opslaan (zelfs wanneer ze via een antwoordapparaat binnenkomt) kosten nog geen 3000 frank. Een nog meer geavanceerd systeem maakt het mogelijk om onmiddellijk de databank die met de beller overeenkomt te openen of zijn oproep door te zenden naar een semafoon. Over enkele jaren zal Caller ID de beller zelfs de kans geven om korte geschreven of e-mail-boodschappen te versturen.

GROTE DIENSTEN, GROTE POLEMIEKEN.

De identificatie van de beller is een belangrijk voordeel voor de gebruikers. In de VS heeft ze tot een sterke daling geleid van anonieme telefoontjes, obscene telefoontjes, valse oproepen naar nooddiensten en wanbetalingen bij teleshopping. Voor bedrijven met een druk telefoonverkeer is de tijdwinst enorm. Bij Federal Express, dat de dienst sinds 1993 toepast, is de gemiddelde gesprekstijd om de afhaling van een zending te regelen met 10 seconden verminderd. FedEx krijgt dagelijks op het Amerikaanse continent 260.000 oproepen. De daling van de telefoontijd bedraagt dus 722 uur per dag ! Bovendien geeft Caller ID de gebruiker de mogelijkheid een oproep al dan niet te beantwoorden. Als het gaat om een telefoontje waarop u zit te wachten, kunt u snel opnemen, als de oproep niet dringend is (of niet voor u is bestemd), negeert u hem.

Caller ID is een dienst die door de operator wordt aangeboden en waarop men zich moet abonneren. De prijzen van de abonnementen schommelen van 120 frank tot 300 frank per maand, naargelang van de operator. Een terminal met display kost minder dan 1500 frank. Sommige fabrikanten van telefoonaccessoires verkopen zelfs afleestoestelletjes die men voor een klassieke telefoon kan schakelen en die nog geen 1000 frank kosten.

Toch heeft de lancering van Caller ID in de VS tot een polemiek geleid. De techniek is immers niet alleen nuttig, maar kan ook een bedreiging vormen voor het privé-leven. Het systeem werkt in twee richtingen : u weet wie u opbelt, maar u wordt op uw beurt ook geïdentificeerd. Anonimiteit is dus uitgesloten en u kunt de herkomst van uw oproep niet verbergen. Nog belangrijker : elk telefoontje naar een commercieel bedrijf kan in een databank worden opgeslagen. Op die manier kan het bedrijf ongestoord databases aanleggen.

NAARGELANG VAN HET GEBRUIK.

Om het probleem op te lossen, combineren de operators Caller ID met een ID Blocking-functie. Deze gratis service geeft u controle over uw telefoontjes naar nummers die over identificatiemogelijkheden beschikken. Gebruikers die hun privé-nummer of hun rechtstreekse kantoornummer niet op het Caller ID-systeem willen zien verschijnen, kunnen de identificatie blokkeren. De operators bieden de keuze tussen volledige of selectieve blokkering. Alles hangt af van de manier waarop u de telefoon gebruikt. Wanneer u vooral met bekenden belt, geeft Caller ID de zekerheid dat u het bent die met hen wil praten.

Omgekeerd kunt u een volledige blokkering kiezen wat meestal uit principe gebeurt. In beide gevallen geven de telecom-operators u de gelegenheid om de informatie toch door te geven. U kunt de identificatie van geval tot geval blokkeren of vrijgeven. Slechts één uitzondering : oproepen naar noodnummers worden altijd geïdentificeerd.

Zoals al gezegd, moet men zich voor Caller ID bij de operator abonneren. Omgekeerd krijgt een abonnee met Caller ID het nummer te zien van iedereen die hem opbelt. Het is duidelijk dat deze service een goudmijn vormt voor telemarketingbedrijven, telefoonverkoop, callcenters en… telecom-operators. De partner van Belgacom in Chicago, Ameritech, schat dat de service tussen nu en vijf jaar door 8 % van zijn abonnees in Wisconsin (1,4 miljoen klanten) gebruikt zal worden. Een interne studie van de operator onthult bovendien dat minder dan één percent van de abonnees de blokkeringsoptie activeert als ze telefoneren.

Ook in Europa doet Caller ID geleidelijk zijn intrede. Het systeem werd voor het eerst aangeboden door de GSM-operators, later gevolgd, voor de ISDN-lijnen, gevolgd door de klassieke operators. In de volgende maanden zal de dienst echter snel uitgebreid worden tot alle traditionele abonnees. France Télécom en Belgacom kondigen de opening van het systeem aan voor 1 januari 1998.

IEDEREEN OF NIEMAND ?

Rekening houdend met de cijfers van Ameritech, zou de invoering van Caller ID op Belgische schaal Belgacom inkomsten van 400 tot 800 miljoen frank per jaar kunnen opleveren. Momenteel is de service uitsluitend beschikbaar voor ISDN-lijnen en dan nog alleen voor verbindingen tussen twee abonnees van die digitale telefoonservice. Om het systeem te kunnen uitbreiden tot het geheel van de bevolking, moet Belgacom over uitsluitend digitale centrales en aangepaste programma’s beschikken. De planning van deze inplantingen is al aan de gang. Wanneer de infrastructuur klaar is, zal Caller ID via digitale lijnen in staat zijn de nummers te melden van bellers met een analoge (klassieke) telefoon. En daar begint het moeilijk te worden, want om de bedrijven een aantrekkelijke service aan te bieden, moet de operator de identificatie van een zo groot mogelijk aantal abonnees garanderen. Dat kan alleen met het Amerikaanse systeem : iedereen wordt geïdentificeerd, behalve personen die het weigeren (ID Blocking). Voor de puristen van de verdediging van de privacy is dat geen bevredigende oplossing. Zij vinden dat het verbod voor iedereen zou moeten gelden, behalve voor wie expliciet om identificatie verzoekt. Zo’n beslissing zou de kip met de gouden eieren slachten…

De beslissing zal op Europees niveau genomen moeten worden, wat de nationale operators voorlopig in een delicate situatie plaatst. Tien jaar na de VS maakt Europa zich klaar voor het grote debat over Caller ID. Maar nog afgezien van het lobbyen voor het respect voor het privé-leven of de verdediging van de belangen van de telecom-operators, is het drama van Caller ID dat over tien jaar niemand meer zal zeggen : “De telefoon gaat… wie zou dat wel kunnen zijn ?”

FRÉDÉRIC MAHOUX

BELGACOM WIL CALLER ID VOOR ALLE ABONNEES INVOEREN. Een dienst die de oproeper identificeert vóór u de telefoon opneemt.