KEEP IT SIMPEL

De partijprogramma’s prediken allemaal een vereenvoudiging van het belastingregime. Maar elke fractie somt in één adem een waslijst van fiscale maatregelen op om haar achterban een plezier te doen. Vooral vrijstellingen voor groene investeringen zijn in. Uitgezonderd de PS stellen alle partijen maatregelen voor om energiebesparende investeringen in woningen aan te moedigen. Daarnaast pleit de Open Vld – op papier de grootste tegenstander van staatsinterventionisme – voor de uitbreiding van de notionele interestaftrek voor particulieren die eigen middelen in hun eenmanszaak steken.

“De kunst van het belasten bestaat erin de gans zo te plukken dat je de meeste veren krijgt met het minste gesis.” Deze uitspraak van Jean-Baptiste Colbert, de penningmeester van Lodewijk XIV en de grondlegger van ons fiscaal regime, geldt meer dan ooit. In ons digitale tijdperk, waarin kapitaal met één muisknop naar de andere kant van de wereld vliegt, ondervindt de overheid steeds meer moeilijkheden om voldoende inkomsten te genereren.

De complexe wetgeving met haar talrijke regeltjes, uitzonderingen en achterpoorten, is een uitgelezen jachtterrein voor de creatieve fraudeur. Daar kunnen de uitgebluste tollenaars van Financiën niet tegen op. Dé oplossing ligt dus in een vereenvoudiging van het systeem. In die zin klinkt het voorstel van de vlaktaks aanlokkelijk. Eén tarief zonder aftrekposten – de slogan ‘Keep it simpel’ van wijlen Aimé Desimpel, Manager van het Jaar 1993, indachtig. Iedereen gelijk voor de wet. Zo stijgen de inkomsten voor de staat, vermindert de administratieve rompslomp en vergemakkelijkt de controle van de belastingen. Met deze besparingen kun je een vlaktaks van 25 % – inclusief een belastingvrije som van 5000 euro – financieren, zonder dat het de schatkist één eurocent kost.

Bovendien is de vlaktaks geen natte droom van theoretici meer. Een tiental landen uit het voormalige Oostblok passen het regime al met succes toe. Maar deze maatregel botst tegen het progressiviteitsbeginsel. De sterkste schouders moeten toch de zwaarste lasten dragen. Ja, maar de realiteit is anders. Volgens professor emeritus Ferdinand Grapperhaus – voormalig staatssecretaris van Financiën in Nederland – heeft de overdaad aan fiscale voordelen, die de politici zo graag aan hun achterban uitdelen, het herverdelende karakter van de inkomstenbelasting volledig uitgehold. “Aan wie heeft, zal worden gegeven,” zei wijlen professor en CVP-senator Herman Deleeck, eind jaren zeventig, in zijn boek over het Matheuseffect. Vandaag maken vooral de grote verdieners gebruik van de talrijke vrijstellingen. Iemand die van zijn kleine staatspensioen moet leven, kan zich geen zonnepanelen op zijn dak veroorloven.

Ook profiteren de rijken, die dure advocaten kunnen raadplegen, veel meer van de talrijke gaten in de fiscale wetgeving. Met een vlaktaks valt deze stimulans tot belastingontduiking of -ontwijking weg. Voorts biedt de maatregel de budgettaire ruimte om het belastingvrije minimum drastisch te verhogen, zodat de lagere inkomensklassen niet worden benadeeld. Een ‘flat tax’ is dus progressiever dan op het eerste gezicht lijkt. En de Sociale Zekerheid moet voor de nodige herverdeling zorgen.

Eric Pompen