Kameleon Bonaparte

Niemand houdt van Sarkozy. Niemand bedreigt Sarkozy. Hij begint aan de tweede helft van zijn vijfjarige ambtstermijn, maar blijft onpopulair. y

In Frankrijk doet zich een eigenaardige paradox voor in 2010. De critici van president Nicolas Sarkozy en de linkse media demoniseren hem. Bij de minste faux pas wordt hij uitgelachen. De werkloosheid en de sociale spanningen nemen toe. En dat draagt allemaal bij tot de beeldvorming van een president die onder druk staat. Toch treedt Sarkozy sterker dan ooit op de voorgrond.

De centrumrechtse leider legt de laatste hand aan een project dat voor de eerste keer in de vijfde Franse Republiek de politieke rechterzijde onder een enkele paraplu verenigt. Afgezien van het extreemrechtse Front National, dat door Sarkozy verpletterd werd, omvat de beweging zowel conservatieve nationalisten als socialistische afvalligen. Binnen dat brede genootschap krijgt hij met geen enkele geloofwaardige rivaal te maken.

Door zo’n breed politiek spectrum te bestrijken en door zowel ideeën als mankracht te ontlenen aan de oppositie, gunt Sarkozy zijn tegenstanders geen adempauze. De socialisten worden door hun interne twisten in de marginaliteit geduwd. De almaar grilliger Ségolène Royal gedraagt zich alsof ze al kandidaat is voor de presidentsverkiezingen van 2012, terwijl ze niet eens de partij leidt. Ze torpedeert haar eigen partijbazen om zich enigszins een profiel van outsider aan te meten en stelt zich op als Sarkozy’s meest vooraanstaande tegenstrever. Een onmiddellijke bedreiging vormt ze echter niet.

Om de opgang van de groenen te fnuiken, past Sarkozy ook op hen zijn verstikkingstactiek toe. Zijn koolstoftaks wordt van kracht en hij zal aandringen op een soortgelijke heffing aan de Europese grenzen, wat door de voorstanders van vrijhandel gebrandmerkt wordt als protectionisme. Hij zal de ontwikkeling van de elektrische wagen stimuleren en plasticzakken die niet biologisch afbreekbaar zijn, worden uit de supermarkten gebannen.

In maart vormen de verkiezingen in de 22 Franse regio’s een test voor Sarkozy’s sterkte. De socialisten, die vorige keer iedereen van de tafel veegden, staan op het punt om de controle over verschillende regio’s te verliezen. Als de partij van Sarkozy ook maar de helft ervan terugwint, dan is dat een stevige springplank voor 2012.

Tenzij François Fillon een belangrijke Europese functie in de schoot geworpen krijgt, moet Sarkozy zijn eerste minister misschien niet vervangen. De patricische discretie van Fillon vormt een geschikte tegenpool voor de presidentiële protserigheid.

Hoewel de economie opleeft, zal Sarkozy zich niet haasten om terug te keren naar zijn gematigd progressieve koers van weleer. Dat zal iedereen ontgoochelen, ook zijn vrienden uit de zakenwereld die dachten dat ze een liberale hervormer verkozen hadden. Hij zal met Europese vrienden in de clinch raken over het aanhouden van grote begrotingstekorten. Maar hij zal ook structurele veranderingen proberen door te voeren. De pensioenleeftijd wordt opgetrokken. De ziekenhuiskosten stijgen. Een grote administratieve hervorming halveert het aantal verkozen vertegenwoordigers in de departementen en de regio’s.

Er zal hier en daar nog onrust heersen aan de fabriekspoorten, maar de gulle welzijnsvoorzieningen in Frankrijk zorgen ervoor dat er nog duchtig besteed wordt en dat de cafés goede zaken blijven doen. De vakbonden krijgen het moeilijker om de grote massa op straat te krijgen. Iets meer onvoorspelbaar zijn de zwaar islamitische immigrantenbuurten waar drugs en bendes een gevaarlijk mengsel vormen.

Vijftig jaar nadat Frankrijk voor het eerst zijn Afrikaanse kolonies onafhankelijkheid heeft gegeven, viert Sarkozy een Afrikajaar en roept hij een grote Frans-Afrikaanse top bijeen in Sharm el- Sheikh. Toch krimpt hij de Franse militaire aanwezigheid beneden de Sahara in en heroriënteert naar de Hoorn van Afrika en de Golf. Sarkozy schippert tussen atlanticisme en gaullistische reflexen, zeker nu Frankrijk de oproep tot weerstand herdenkt die De Gaulle precies 70 jaar geleden vanuit Londen deed. Hij zal zijn ideeën aangaande financiële regelgeving, klimaatverandering, Iran en het Midden-Oosten promoten, maar de banden met Amerika zullen neteliger zijn dan verwacht, ook wegens zijn grootmachtambities, die Wa-shington alleen maar ergeren.

Tegen het einde van het jaar wordt Sarkozy geconfronteerd met scherpe vragen. Zijn beloftes van meer werk en minder staat werden tijdens de recessie niet op de korrel genomen. Hoe meer de economie herpakt, hoe minder excuses Sarkozy heeft om zijn hervormingsgezinde agenda door te voeren.

DE AUTEUR IS BUREAUCHEF PARIJS VAN THE ECONOMIST.

Door Sophie Pedder

2010De patricische discretie van premier Fillon vormt een geschikte tegenpool voor de presidentiële protserigheid van Sarkozy.