‘Je overleeft alleen als je de aandacht trekt’

Frank Romano is voor velen dé goeroe van de grafische sector en al decennia een bevoorrechte waarnemer van de Belgische grafische ondernemingen. Die zijn niet altijd sant in eigen land, maar Romano is een fan.

Frank Romano (71) draait al ruim een halve eeuw mee in de printwereld. Hij heeft er 53 boeken en vele honderden artikels over geschreven, acht magazines gelanceerd en hij is de auteur van hét referentiewerk, de Encyclopedie van grafische communicatie. De 71-jarige Romano is ook hoogleraar aan het Rochester Institute of Technology en diverse andere universiteiten. Overheden, bedrijven en uitgevers vragen hem om raad. Slechts eens per vier jaar zakt hij af naar onze contreien, ter gelegenheid van de vierjaarlijkse vakbeurs drupa. “Per boot. Ik vlieg niet. De laatste keer dat ik in een vliegtuig zat, was in 1972. Bestaan die nog?”, lacht Romano tijdens een gesprek bij het Vlaams Innovatiecentrum voor Grafische Communicatie (VIGC).

TRENDS. Als u denkt aan België, wat komt dan in u op?

FRANK ROMANO. “Dan denk ik aan nieuwe technologie voor de grafische sector gedurende de voorbije twintig jaar. Belgische bedrijven zoals Agfa, Xeikon en Esko hebben de sector veranderd. De economische problemen van de jongste jaren hebben iedereen geraakt. Maar jullie bedrijven komen steeds weer met nieuwe machines en ideeën op de proppen. Kijk naar Agfa. Vroeger was dat een filmbedrijf, nu produceert het printplaten, industriële inkjetmachines en printsoftware. Het is een oud bedrijf dat heel moderne dingen doet.”

Volgt u Agfa van nabij?

ROMANO. “Dat moet wel, want het vormt een belangrijk onderdeel van deze industrie. In de wereld waarin ik leef, zijn ze heel vooruitstrevend, en gemakkelijk om mee om te gaan.”

Er is nochtans ook kritiek op het bedrijf

ROMANO. “Dat kan zijn, maar dat moet dan zijn in domeinen die ik niet volg. Specifiek in het grafische zijn ze in nauwelijks vijf jaar marktleider voor grootformaat-inkjet geworden. En wanneer Agfa een hogesnelheidsmachine uitbrengt, verwacht ik dat het een van de beste zal zijn. Ze hebben nu inderdaad geen nieuwe machine die hot is, maar die komt er wel, want ze bewegen agressief in zowat elk domein. Ik zeg hen ook dat ze de juiste puzzelstukken hebben en nu de ontbrekende niches moeten invullen. Ze hebben de technologie in huis.”

En luisteren ze?

ROMANO. “Ze luisteren altijd naar mij. ( lacht) Ze weten wat ze moeten doen. Financieel hebben ze wel een uitdaging, maar ze vinden wel een oplossing.”

Ze zijn slimmer dan we denken?

ROMANO. “Ja, want ze vertellen niet alles waaraan ze werken. Mochten ze dat doen, dan zouden klanten hun beslissingen misschien uitstellen. Je moet heel voorzichtig zijn met wat je aankondigt. Veel bedrijven doen het zo. Kijk maar naar Apple. Ik was dan ook verrast toen Océ onlangs een machine aankondigde die er pas over twee jaar zal zijn. Dat is eerlijkheid, maar helpt dat je in de markt? Ik denk het niet.”

Zou u Agfa Graphics kopen, mocht u een concurrent zijn?

ROMANO. “Meteen. In de Verenigde Staten heeft het een sterk distributienetwerk, het wordt er gerespecteerd. Het is al tientallen jaren actief. Het kent iedereen en het bevredigt de behoeften van de markt. Je hebt bedrijven nodig die wereldwijd actief zijn, zowel digitaal als analoog in huis hebben, een goed trackrecord hebben, de industrie kennen en technologie kunnen ontwikkelen waardoor grafische bedrijven vooruitgang boeken. Agfa heeft dat gedaan, net als Esko en Xeikon.”

Wat trekt u nog aan in België?

ROMANO. “Xeikon is een van de verborgen juwelen van België. Het was de uitvinder van het digitale drukken. In 1993 introduceerde het de eerste rolgevoede hogesnelheidskleurendrukpers. Niemand had verwacht dat die uit België zou komen, maar veeleer uit Londen of New York. Het schokte en verbaasde iedereen. Wie Xeikon-producten gebruikt, houdt ervan. Xeikon heeft vandaag de beste machine voor hogesnelheidsdrukken in kleur.

“En dan heb je Esko, dat de verpakkingsmarkt in handen heeft. De overgrote meerderheid van het design in verpakking gebeurt met systemen van Esko. Een ander geheim van het Belgische succes is het Vlaams Innovatiecentrum voor Grafische Communicatie. Zijn onderzoek heeft bedrijven wereldwijd geholpen. Zelfs de Agfa’s van deze wereld hebben behoefte aan basisonderzoek over trends en technologieën in de sector.”

Zullen de elektronische media de papieren magazines verstikken? De jeugd groeit toch op met smartphones en computerschermen?

ROMANO. “Je hebt gelijk, de groei zit aan de elektronische kant. Het aantal boeken dat voor de Kindle (de e-reader voor digitale boeken van Amazon, nvdr) wordt geproduceerd, is nu in de Verenigde Staten al gelijk aan het aantal gedrukte boeken. De jeugd wil veeleer de e-versie, maar sommigen gaan toch ook voor de gedrukte versie. Er zijn in de Verenigde Staten nog altijd 18.000 magazines, waarvan de overgrote meerderheid wordt gedrukt. De elektronische publicaties zullen print niet van de kaart vegen.”

Maar waar ligt het potentieel voor de grafische sector?

ROMANO. “Verpakking is belangrijk. Dat segment groeit, omdat er geen elektronische concurrent is. Je kan een doos koekjes niet via het internet versturen. Dus heb je verpakking nodig, en die moet worden bedrukt.

“Een ander product dat zal blijven bestaan, is het gespecialiseerde boek. Wat doe je met je digitale vakantiefoto’s? Veel mensen stellen een fotoboek samen om toch iets tastbaars te hebben. De meesten willen die foto’s niet projecteren of op pc bekijken. Heel wat mensen publiceren ook eigen kookboeken, boeken over hun familiegeschiedenis of eigen kinderboeken. Ik ging bijvoorbeeld naar de reünie van onze high school van vijftig jaar geleden. We hebben over die reünie een boekje samengesteld. Dat soort boeken groeit fenomenaal.

“Ook verpakkingslabels zijn belangrijk. Dat is vooral door de waterflessen een groeimarkt. Niemand had ooit gedacht dat water zo’n gigantische markt zou worden. Al die flessen hebben etiketten nodig. En dat is zeker niet alleen business voor grote spelers. Ook vele kleine printers produceren labels. Vandaag kan je digitaal één, honderd of vijfhonderd flessen water bedrukken voor een bedrijf in een bepaalde regio.

“Veel nieuwe inkjets kunnen ook drukken op keramiek, glas, metaal en hout. Dat opent nieuwe markten voor industrieel drukken. De grootste is binnenhuisinrichting. Je kan bijvoorbeeld de stof op je stoel doen passen bij je gordijnen. Dat wordt de komende vijf jaar een grote industrie. Je merkt dat al aan het aantal consultancyrapporten erover.”

Maken we ons met andere woorden te veel zorgen over de sector?

ROMANO. “Je hebt veertien categorieën in de grafische sector, waaronder boeken, magazines, catalogi, kranten, promotiemateriaal, verpakking. Alleen telefoonboeken zullen verdwijnen. De grafische sector is klaar voor de toekomst. Digitaal drukken was de sleutel voor die toekomst, omdat het toelaat heel kleine oplagen te behandelen. De meeste van mijn boeken worden niet langer gedrukt. Maar sommige uitgevers hebben de elektronische dossiers bewaard en naar e-boekformaat geconverteerd. Als je dan een boek wilt kopen, printen ze dat voor je. Dat is een gigantische markt, die mogelijk is gemaakt door nieuwe soorten van scanning en printing.”

De meeste Belgische drukkers zijn kmo’s. Hoe kunnen die overleven?

ROMANO. “Gebruik niet het woord overleven. Vraag hoe ze kunnen bloeien. Ik heb in Mariakerke bijvoorbeeld het bedrijf Dioss bezocht. Dat biedt de meest innovatieve printing die ik ooit heb gezien, met unieke effecten, innovatieve kleine boeken en direct mail waarop je meteen wilt reageren. Daar ligt de toekomst van de grafische industrie. Je overleeft alleen als je nieuwe marktsegmenten vindt en de aandacht trekt. Wie het daarin goed doet, kan meer vragen voor zijn diensten.”

Bert Lauwers, fotografie Pat Verbruggen

“Het segment van de verpakking groeit, omdat er geen elektronische concurrent is. Je kan een doos koekjes niet via het internet versturen”