Je kunt de natuur niet om de tuin leiden

COVID-19 Communicatie over wetenschap is cruciaal. © ROBIN UTRECHT

De coronacrisis herinnert ons aan de waarde van wetenschappelijke expertise en internationale samenwerking.

Landen die traag hebben gereageerd op de waarschuwingen van de wetenschap toen de covid-crisis uitbrak, hebben daar later een tol voor betaald. Toen de gezondheidsdiensten al vroeg opriepen om lockdownmaatregelen te nemen, baseerden ze zich op de wetenschappelijke kennis die op dat moment voorhanden was. Er is nederigheid nodig om die te aanvaarden. Je kunt ze niet weg wensen en als je ze negeert, loop je het risico dat je op lange termijn harder getroffen wordt. Zoals de natuurkundige Richard Feynman het zei: “De realiteit moet voorrang krijgen op de public relations, want de natuur kun je niet om de tuin leiden.”

Het uiteindelijke doel van de wetenschap is bewijzen te vergaren waarmee we problemen kunnen oplossen. Wetenschap is dynamisch: onderzoekers verzamelen bevindingen, leggen protocols vast, voeren experimenten uit, verifiëren de resultaten, gaan op zoek naar fouten. Dat kan verwarrend en frustrerend zijn voor mensen die onmiddellijk zekerheid willen. Maar naarmate de wetenschap meer en meer bewijzen verzamelt, worden de resultaten steeds nauwkeuriger.

Het is niet eenvoudig uit te leggen aan het brede publiek hoe wetenschap werkt, maar communicatie daarover is wel cruciaal. De media hebben daarin een grote verantwoordelijkheid. De traditionele media moeten zich baseren op verslagen en verklaringen die empirisch onderbouwd zijn in plaats van muisklikken na te jagen. De socialemediaplatformen hebben de plicht om misleidende informatie op te sporen en aan te geven.

De pandemie heeft een geweldige wetenschappelijke mobilisering op de been gebracht. Wetenschappers hebben wereldwijd de handen in elkaar geslagen. Daarbij moeten ze ook multidisciplinair werken, en niet enkel in de biomedische sfeer. Van wiskunde tot sociale wetenschappen: al die disciplines spelen een rol in de lange strijd tegen het coronavirus.

Nieuwsgierigheid

De covid-crisis heeft ook duidelijk gemaakt hoe moeilijk het is de gigantische berg resultaten en publicaties bij te houden, de kwaliteit ervan te garanderen, de vooruitgang efficiënt en coherent te maken, en de coördinatie en de samenwerking tussen concurrerende groepen te verzekeren. En hoe kun je wetenschappelijke resultaten op een faire manier delen met de industrie en de samenleving? De crisis heeft aangetoond hoe waardevol het is open en multilateraal op zoek te gaan naar antwoorden.

In het verleden hebben beleidsmakers veel nadruk gelegd op onderzoek dat geënt is op problemen in plaats van gedreven door nieuwsgierigheid. Om covid-19 te begrijpen, hebben domeinen die op het eerste gezicht niets met de materie te maken hadden wel cruciale bijdragen geleverd. Covid-19 heeft aangetoond hoe belangrijk het is wetenschappelijke resultaten centraal te stellen bij het nemen van beslissingen.

De auteur is voorzitter van de CERN-raad

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content