JAPANSE BANKSECTOR

De Japanse banken behoren niet alleen tot de grootste van de wereld, ze horen ook bij de minst winstgevende. Enkele recente bankfaillissementen en een kwakkelende Japanse economie maken een hervorming van de sector dan ook onvermijdelijk.

Takeo Hoshi en Anil Kashyap (beiden verbonden aan het National Bureau for Economic Research) verwachten dat de Japanse banken aan belang zullen inboeten naarmate de Japanse financiële markten geliberaliseerd worden. Dat proces van deregulering is in Japan al twintig jaar bezig. Het laatste hervormingsprogramma – ook wel de Japanse Big Bang genoemd – vormt het sluitstuk van dat proces. Grote klanten van de banken konden daardoor ook overschakelen van bankfinanciering naar financiering via de kapitaalmarkten. De gevolgen bleven niet uit: Japanse multinationals maken nu nog even weing gebruik van bankfinanciering als hun collega’s uit de Verenigde Staten.

De Japanse banken mochten echter geen nieuwe activiteiten ontwikkelen. Hun leningen vloeiden daardoor naar kleine bedrijven en vastgoedprojecten. Dat bleek in beide gevallen niet zo rendabel, met een gigantische bankcrisis als gevolg. De pot slechte leningen liep op tot 7% van het bruto binnenlands product (BBP). De slechte prestaties van de Japanse banken waren dus niet alleen het gevolg van de mindere economische omgeving, stellen de auteurs.

De Japanse overheid kwam in de jaren negentig de banksector te hulp: een particulier opgerichte onderneming kocht de slechte leningen op, een bank nam failliete kredietmaatschappijen over, de controle op de sector werd herzien en fondsen werden vrijgemaakt voor de reorganisatie en herkapitalisatie van de banken. Een visie waar het met de sector heen moet, ontbrak en ontbreekt nog steeds, waarschuwen de auteurs. In 2001 moet de hervorming helemaal klaar zijn en de hele financiële sector op gelijke voet behandeld worden. Maar dan zullen ook de kleine ondernemingen in de voetsporen van de grote treden en zullen ze minder een beroep doen op bankleningen.

Het hele Japanse spaar- en investeringsgedrag zal in die mate veranderen dat de omvang van de Japanse banksector fors zal inkrimpen de komende tien jaar. De aangekondigde fusiebeweging van enkele grote spelers uit de banksector zet maar zoden aan de dijk als hun omvang ook effectief daalt. Zoniet wordt het onvermijdelijke afslankingsproces alleen maar uitgesteld.

‘The Japanese Banking Crisis: Where Did it Come from and How Will it End?’, Takeo Hoshi en Anil Kashyap, NBER working paper No. 7250

http://www.nber.org