Investeer in het welzijn van uw medewerkers

Een kranig gezondheidsbeleid is een must. Want gezonde werknemers kosten minder en zijn productiever. Vraag maar aan Johnson & Johnson. Het farmabedrijf bespaarde in tien jaar zo’n 250 miljoen dollar dankzij zijn gezondheidsprogramma’s.

Sinds 1995 is het percentage rokers onder de medewerkers van Johnson & Johnson met meer dan twee derde gedaald. Ook het aantal werknemers dat kampt met een verhoogde bloeddruk of nauwelijks aan sport doet, is met ruim de helft afgenomen. J&J schat dat gezondheidsprogramma’s het bedrijf in de loop van het voorbije decennium een totale besparing van 250 miljoen dollar hebben opgeleverd. Tussen 2002 en 2008 bracht elke dollar die eraan werd besteed, 2,71 dollar op.

En geld is niet eens alles. Gezonde werknemers blijken ook minder geneigd om hun werkgever vaarwel te zeggen. Volgens een studie van Towers Watson en de National Business Group on Health ligt het percentage werknemers dat vrijwillig vertrekt beduidend lager in ondernemingen met efficiënte gezondheidsprogramma’s dan in bedrijven met een niet erg doeltreffend beleid (9 procent tegenover 15 procent).

Wij bestudeerden tien ondernemingen die op het vlak van gezondheid een actief beleid voeren. Op basis daarvan definieerden we de zes pijlers van een succesvol en strategisch geïntegreerd gezondheidsprogramma, ongeacht de omvang van de onderneming.

Pijler 1: steun op alle niveaus

Werknemers die niet deelnemen aan gezondheidsprogramma’s hebben daar altijd wel een reden voor. Ze hebben geen tijd. Of ze hebben een hekel aan sport. Sommigen zijn niet op de hoogte van de mogelijkheden die het bedrijf biedt of klagen dat de hiërarchie niet meewerkt. Nog anderen vinden dat het bedrijf geen zaken heeft met hun gezondheid of denken dat de directie een verborgen agenda heeft. Net als elk ander lovenswaardig initiatief staat of valt een degelijk gezondheidsbeleid dus met enthousiaste, volhardende en overtuigende initiatiefnemers.

Zorg dat de directie aan uw kant staat. Als de grote baas tijd uittrekt om te sporten in de lokalen van het bedrijf, zullen de werknemers minder scrupules hebben om zichzelf op een fitnesspauze te trakteren. Bij J&J gelden er maar enkele beleidsregels voor álle vestigingen van de groep. Twee daarvan hebben betrekking op gezondheid: primo, alle seropositieve medewerkers hebben toegang tot een antiretrovirale behandeling; secundo, alle lokalen zijn rookvrij. Die laatste regel kwam er in 2007 na jaren van pittige interne discussies. Beide beslissingen vormden het bewijs van een ernstig engagement vanwege de directie.

Betrek het middenkader erbij. De meeste werknemers werken onder een teamchef. Door binnen hun eigen entiteit een minicultuur te creëren, steunen die middenmanagers de inspanningen van de medewerkers om aan hun gezondheid te werken.

Duid programmaverantwoordelijken aan. In elk bedrijf dat wij bestudeerden, is een expert belast met het opstellen en het coördineren van een volledig en duidelijk programma. Hij moet er ook voortdurend reclame voor maken bij de werknemers én meten hoe efficiënt het is.

Zoek gezondheidskampioenen. Vrijwillige gezondheidsambassadeurs, die cursussen en lokale events rond gezondheid organiseren, kunnen het personeel op een zinvolle manier coachen.

Pijler 2: een coherent beleid

In een ideaal scenario is een gezondheidsprogramma een natuurlijk verlengstuk van de identiteit en de doelstellingen van de onderneming. Een directie mag de kans om een gezonde bedrijfscultuur te installeren dus niet laten liggen door om de haverklap haar prioriteiten te wijzigen.

Een plan is het halve werk. De firma Healthwise organiseert elke maand vergaderingen met het voltallige personeel. Het team dat verantwoordelijk is voor welzijn legt dan uit welke activiteiten momenteel lopen en welke mogelijkheden er zijn. De firma sponsort ook een jaarlijkse Wellness Day. Bovendien krijgen de medewerkers om de andere woensdagnamiddag de kans om samen van een gezond tussendoortje te genieten. Een kaderlid bestempelde deze bijeenkomsten als “speeltijd voor volwassenen”. Het is in elk geval een bijzonder lonende investering, omdat de leden van de diverse teams zo ook de kans krijgen om elkaar te ontmoeten.

Beter stroop dan azijn. De ondernemingen die wij bestudeerden, geven de voorkeur aan positieve stimulansen. Ze zijn zich ervan bewust dat werknemers hun vertrouwen verliezen wanneer men hen plots van alles oplegt. Zo zijn er horrorverhalen over managers die het roken op de werkvloer van de ene op de andere dag verboden, op straffe van ontslag.

De doe-het-zelfketen Lowe’s pakt de zaken meestal zachter aan. Ze stelt eerst een concept voor, om het later – indien nodig – te verplichten. In 2005 verbood het bedrijf bijvoorbeeld roken op de werkvloer. Maar het had zijn medewerkers ruim vooraf verwittigd en hulp aangeboden aan wie probeerde te stoppen. Sinds januari 2011 draagt Lowe’s 50 dollar per maand bij tot de ziekteverzekering van werknemers die beloven dat zijzelf en de personen die onder de verzekering vallen, niet meer zullen roken.

Verbind uw programma met economische logica. Een programma zonder economische doeleinden is kwetsbaar. Neem bijvoorbeeld Chevron, waar 60 à 70 procent van de functies als gevaarlijk wordt bestempeld. Een uitstekende lichamelijke conditie is van cruciaal belang voor wie op een boorplatform of in een raffinaderij werkt. Om zijn mantra – gezonde medewerkers lopen minder gevaar – kracht bij te zetten, heeft Chevron een stevig gezondheidsprogramma uitgewerkt. In landen waar gezondheidszorg onbestaande is, vervult het bedrijf een leidende rol door partnerships aan te gaan met plaatselijke ministeries van Volksgezondheid, ngo’s en privéondernemingen om de bouw van medische infrastructuur te financieren. Chevron doet dat niet alleen om zijn verplichtingen inzake maatschappelijke verantwoordelijkheid na te komen, het handelt ook uit eigenbelang.

Pijler 3: relevantie en kwaliteit

Nogal wat ondernemingen hebben een enge kijk op de gezondheid van hun medewerkers. Terwijl die soms heel uiteenlopende activiteiten en hulp nodig hebben.

Veel meer dan cholesterol. Welzijn is meer dan fysieke gezondheid. Ook depressie en stress vreten aan de productiviteit. Biltmore weet dat en biedt zijn personeelsleden en hun naaste familie niet-confessionele geestelijke bijstand bij een scheiding, ernstige ziekte, overlijden, de opvoeding van kinderen en de zorg voor bejaarde ouders.

Service op maat. Tal van bedrijven gebruiken onlineformulieren om de gezondheid van hun werknemers in kaart te brengen. Zo’n formulier combineert vragen over de levensstijl (stress, sport, eetgewoontes…) met biometrische onderzoeken (bloeddruk, cholesterolgehalte, bloedsuikerspiegel, BMI). Deze vertrouwelijke informatie wordt aan elke medewerker apart meegedeeld zodat die zijn eigen vorderingen kan volgen en zo nodig geïndividualiseerde hulp kan krijgen.

Een programma met uitstraling. Als bedrijf deelnemen aan een gerespecteerd initiatief (bijvoorbeeld aan de activiteiten van een onafhankelijk organisme) zal het gevoel van trots van de werknemers versterken.

Fun. Vergeet niet om uw gezondheidsprogramma een plezierige, luchtige toets mee te geven. Healthwise plande bijvoorbeeld een sessie quadrilledans tijdens zijn Wellness Day, die helemaal in het teken stond van plezier, spel en spirit. Lowe’s sponsort dan weer een wandeltocht die in totaal tien weken duurt. Tijdens het eerste campagnejaar maten de werknemers zich met de leden van het directiecomité.

Hoge normen. Als de werknemers de indruk hebben dat de onderneming diensten aanbiedt die niet veel soeps zijn, zullen ze er geen gebruik van maken. Het bedrijf Comporium reageerde toen het vaststelde dat de werknemers het medische centrum nauwelijks bezochten. Nu volgen ervaren verpleegkundigen niet alleen de werknemers op, maar ook hun partners en de gepensioneerden die recht hebben op het programma.

Pijler 4: toegankelijkheid

De bedrijven uit onze studie zien erop toe dat hun diensten gebruiksvriendelijk zijn. “Het percentage werknemers dat aan onze programma’s deelneemt, ligt hoog. Hoe dat komt? Omdat wij, nog voordat we eraan begonnen, nagedacht hebben over alle mogelijke redenen waarom iemand géén gebruik zou willen maken van onze diensten. En dan hebben we geprobeerd om die redenen een voor een te elimineren”, aldus Jack Poll, directeur van de belangrijkste vestiging van softwareleverancier SAS.

Overal in de onderneming aanwezig. Denk aan alles. Bijvoorbeeld aan kant-en-klare, gezonde en lekkere maaltijden en tussendoortjes voor uw medewerkers.

Zelfs mobiel. Bedrijven maken almaar vaker gebruik van de modernste technologieën om gezondheidsgerelateerde boodschappen te verspreiden en om hun werknemers in staat te stellen om informatie over hun gezondheid mee te delen. Een andere optie: zorgen dat websites rond gezondheid beschikbaar zijn via de smartphones van de werknemers.

Pijler 5: partnerships

Door interne partnerships winnen gezondheidsprogramma’s aan geloofwaardigheid. Bij Biltmore bijvoorbeeld analyseren gezondheidsdeskundigen samen met de financiële afdeling van het bedrijf de kostenefficiëntie van de programma’s. Dankzij partnerships met gespecialiseerde leveranciers krijgt het personeel dan weer toegang tot externe infrastructuur zonder dat er in het bedrijf zelf extra investeringen nodig zijn. Zo sloot Lowe’s een overeenkomst met een partner om met speciaal voor het bedrijf gebouwde medische bussen de winkels, verdeelcentra en kantoren van de onderneming te bezoeken.

Pijler 6: communicatie

Communicatie over gezondheid moet komaf maken met apathie van de werknemers en met de terughoudendheid om over gezondheidsproblemen te praten op de werkplek. Een verscheidenheid aan communicatiekanalen is dan ook een troef. Dat heeft de firma Nelnet goed begrepen. Ze neemt gezondheidsweetjes op in de elektronische nieuwsbrief die ze elke woensdag naar alle werknemers stuurt, publiceert informatie over gezondheid op haar intranet, hangt affiches op in de liften en de trappenhuizen en deelt stickers uit om de communicatie kracht bij te zetten. Wanneer het bedrijf een medisch onderzoek organiseert, brengt het zijn medewerkers daarvan op de hoogte aan de hand van een kleine attentie op hun bureau – een stuk fruit bijvoorbeeld.

Positieve stimulansen kunnen overal op de werkvloer aanwezig zijn. Het kankercentrum Anderson liet vlak bij de fietsrekken in de parkeergarages ook douches installeren en zette op diverse strategische plaatsen in het bedrijf hometrainers om medewerkers aan te zetten tot een ontspannende break van een paar minuten.

De vruchten van een gezondheids-programma

Lagere kosten. Volgens interne analyses van supermarktketen H-E-B vragen medewerkers die niet aan het gezondheidsprogramma deelnemen per jaar 1500 dollar meer terugbetalingen voor medische kosten dan deelnemers wier gezondheidstoestand risico’s inhoudt.

Hogere productiviteit. Dat ziektedagen een weerslag hebben op de productiviteit, behoeft geen uitleg. Minder bekend zijn de gevolgen van ‘presenteïsme’, waarbij mensen wel komen werken maar ondermaats presteren door ziekte of stress.

Psychologische impact. Gezondheidsprogramma’s versterken zowel de bedrijfscultuur als het engagement van de werknemers.

DE AUTEURS : Leonard L. Berry won de prijs ‘Presidential Professor for Teaching Excellence’ en is professor marketing. Hij bekleedt de Zale-leerstoel in retailing & marketing leadership aan de Mays Business School van de A&M-universiteit van Texas.

Ann M. Mirabito is assistent-professor marketing aan de Hankamer School of Business van de Baylor-universiteit.

William B. Baun is directeur van het National Wellness Institute, directeur van de Internation-al Association for Worksite Health Promotion en verantwoordelijk voor het gezondheidsprogramma bij kankercentrum Anderson.

Bewerking: Caroline Staquet

© Harvard Business Review/NYT Syndicate

Veel bedrijven verwaarlozen de gevolgen van ‘presenteïsme’: medewerkers die middelmatig presteren omdat ze ziek of gestresseerd zijn