Intussen in Turnhout…

De grootste fabriek van verlichting in ons land is Philips Lighting in Turnhout, met ongeveer 1800 werknemers. Turnhout is officieel het wereldwijde competentiecentrum van Philips voor hogedrukgasontladingslampen, bekend als high intensity discharge lamps of HID. Dat zijn lampen voor professionele toepassingen. Winkel- en hotelverlichting, straten en steden, verlichting in serres (tuinbouw), aquaria, theaters, sportstadia en sportcomplexen. De lampen zijn minstens even energiezuinig als led en leveren een goede lichtkwaliteit. Nadelen zijn hun opstarttijd en hun iets minder lange levensduur. Ze kunnen ook niet worden gedimd.

HID-lampen verliezen terrein. Barco is voor zijn projectoren in videomuren overgeschakeld naar leds. “Je ziet systematisch een aantal producten verschuiven naar led. In beamers worden gasontladingslampen vervangen door leds”, zegt vakbondssecretaris Leo Lauwerysen van LBC-NVK. “Het gebruik kalft af, maar er is nog geen onmiddellijke dreiging. ”

De competitiviteit van HID hangt af van de investerings- en onderhoudskosten en de elektriciteitsprijs. Het Amerikaanse Energiedepartement, dat de technische evolutie in een aantal niches bijhoudt, geeft toe dat de investeringskosten van leds voor verlichting van straten en parkings nog 3 tot 7 keer hoger zijn dan voor HID. Probleem voor Turnhout, dat wereldwijd exporteert, is dat de VS-regering het verschil probeert te dichten met subsidies om de energiefactuur te drukken. Morgan Stanley denkt dat prijsverlagingen in een tempo van 15 procent per jaar de adoptiegraad van led voor straatverlichting in 2015 op 50 procent gaat brengen.

Ook bij de verlichting van winkelruimtes en shoppingcentra, het mastercolour-gamma van Philips Turnhout, zijn de hoge initiële investeringskosten nog de barrière voor leds. “Een winkelinrichting gaat zeven jaar mee. Het verschil in verbruik kun je niet terugwinnen in die tijd”, zegt Duncan Verstraeten van Limis Beyond Light uit Roeselare. Volgens hem zal de efficiëntie van leds – de hoeveelheid licht per watt – in de komende twee tot drie jaar verdubbelen. “Daardoor zal de prijs in elkaar klappen. Over drie jaar zien we de roll-out in de retailsector. ”

Officieel zegt Philips België niet te verwachten “dat led-technologie op korte termijn de HID-markt zal vervangen. HID en led zijn complementair en worden in zeer veel projecten samen gebruikt. Beide toepassingen zullen nog gedurende lange tijd naast elkaar worden gebruikt. Wij zijn ervan overtuigd dat er voor HID-lampen zoals die geproduceerd worden in Turnhout nog een belangrijke rol is weggelegd”.

Philips verschuift zijn onderzoeksinspanningen – ongeveer 4 tot 5 procent van de omzet in verlichting – wel stelselmatig naar led, van 57 procent in 2009 naar een verwachte 75 procent voor dit jaar. “Ze zetten alles in op led”, zegt Lauwerysen. Volgens Philips-woordvoerster Anneleen Van Troos gaan de O&O-verschuivingen vooral ten koste van gloeilamp-, TL- en halogeentechnologie. “Voorlopig blijft de O&O-investering in HID bij Philips gelijk”, zegt ze.

Er zijn geen plannen om een led-activiteit te starten in Turnhout, bevestigt LBC-NVK vakbondsvertegenwoordiger Paul Bax.