“In theorie is er ruimte voor een grote acquisitie”

Philips is bijna schuldenvrij en wil vooruit. Anderhalf decennium na een levensbedreigende crisis koestert het concern onder Gerard Kleisterlee de ambitie om technologie, consumentenproducten en medische toestellen samen te voegen tot een winstgevende symfonie. Met overnames als het moet en als ze betaalbaar zijn.

Amsterdam (Nederland)

Uiteraard is het een hoekkantoor, uiteraard kijkt het uit over de Amstelrivier en even uiteraard zit het hoog in de buik van de building. Gerard Kleisterlee, chief executive officer van Philips, heerst in de kantoor-Alpen van Amsterdam: stapels van etages die willen torenen. Duizend kilometer verder paraderen zijn vrienden in de snijdende koude van het Zwitserse dorp Davos, dat een wieg werd van internationalistisch zaakmanschap, m’as-tu-vu’isme, wolligheid van de Blairs en de Chiracs van deze wereld, en koekoeksklokkendiplomatie.

GERARD KLEISTERLEE (PHILIPS). “( lacht medeplichtig) Neen, vandaag heb ik belangrijker dingen te doen: de presentatie van de jaarcijfers. Het is geen principiële beslissing, gewoon zakelijk.”

U bent verkozen tot Topman 2004 van Nederland. De jury schreef in haar verantwoording: wij verwachten ‘overdonderende’ resultaten bij Philips. Vindt u uw resultaten overdonderend?

KLEISTERLEE. “Ik weet niet waarom de jury dat woord koos. De resultaten zijn goed, maar niet overdonderend. In 2004 boekten we vooruitgang. Het bedrijfsresultaat is 5,3 % van de omzet en de doelstelling is 7 à 10 %. Er is dus nog een stuk te gaan. De prestatie van de medische divisie is sterk: de straffe doelstelling was een ebita ( nvdr – resultaat voor rente, belasting en afschrijving goodwill) van 14 % en het werd 14,4 %. Die divisie zette een fantastische reeks nieuwe producten op de markt en bereikte daarmee een behoorlijke stijging van het orderboek: 16 % voor het hele jaar. Een tweede uitschieter is de introductie van de nieuwe bedrijfsfilosofie SenseandSimplicity, na zeven jaar Let’sMakeThingsBetter. De nieuwe merkpositioniering is prima onthaald volgens onze marketingresearch en verleent Philips een heel ander beeld in de markt. Ten derde evolueerde Philips in 2004 verder naar een healthcare-lifestyle-technology-onderneming.”

Snuffelt u aan de medische activiteiten van Agfa-Gevaert?

KLEISTERLEE. “Wij snuffelen niet aan Agfa-Gevaert.”

Welk soort bedrijven wilt u kopen?

KLEISTERLEE. “De medische divisie is essentieel voor Philips. Het gevulde orderboek verstevigt onze positie en we willen in die richting versterken.”

In het verleden sprak u wantrouwend over grote acquisities.

KLEISTERLEE. “Nou, ‘wantrouwend’ is vandaag het foute woord. U moet dat zien tegen de achtergrond van het bedrijf anderhalf jaar geleden. Toen hadden we ons noch financieel, noch in de branche van de medische apparaten, noch door managementsterkte grote acquisities kunnen veroorloven. In 2003 hadden we vijf medische bedrijven waarvan vier overnames en één eigen dochter en dit jaar is het management sterker en de organisatie beter.”

Hoe groot kunnen uw overnames worden?

KLEISTERLEE. “Onze kaspositie is hoger dan 4 miljard euro – waarvan we weliswaar de dividenden en de inkoop van aandelen moeten aftrekken – en er is een ongebruikt standby-krediet van 2,5 miljard euro. We beschikken bovendien over deelnemingen die we liquide kunnen maken. Dus in theorie is er ruimte voor een grote acquisitie.”

Wat is uw persoonlijke bijdrage tot het betere resultaat over 2004?

KLEISTERLEE. “( glimlacht) Ik ben maar een orkestdirigent en dat vind ik een toepasselijke metafoor. Philips had sterke divisies met sterke chefs, maar te weinig samenwerking. Met Jan Hommen, de financiële manager ( nvdr – die nu op pensioen gaat), heb ik sterk ingezet op de strategie: één Philips. Alle onderdelen spelen harmonischer samen en de individuele onderdelen presteren beter.”

Dirigeert u in de categorie Herbert von Karajan?

KLEISTERLEE. “Dat oordeel laat ik aan anderen over.”

De re-branding van Philips is belangrijk, zegt u. Samsung, een rivaal in de consumentenbranche, krijgt internationaal lof toegezwaaid om zijn merkenbeleid. Zoekt u fashionwaarde zoals Samsung?

KLEISTERLEE. “Onze doelgroep verschilt van de hunne. De directeur van een ziekenhuis of de architect die onze lichtsystemen kiest overtuig je niet met producten met een fashion– inhoud. Wij hebben ook de consument als doelgroep, maar een groot deel van ons geld verdienen we met andere doelgroepen. Met de positionering SenseandSimplicity zetten wij een relevante filosofie neer voor al onze doelgroepen.”

Is er voor de consument meer dan het koffiezetapparaat Senseo, de thuis-tap en de slimme tandenborstel?

KLEISTERLEE. “Voor de thuis-tap staan wij aan het begin en in België zijn we al helemaal uitverkocht. Als de PerfectDraft bij benadering hetzelfde succes wordt als de Senseo, wat onze snelst groeiende productcategorie is, dan hebben we weer een winner. Met Procter & Gamble hebben wij zopas samen een nieuwe tandenborstel geïntroduceerd met hetzelfde potentieel. Er zijn heel veel interessante samenwerkingsvoorstellen in de markt. Met onze Ambilight-technologie, gemaakt in Brugge, presenteren wij de kijker een heel andere televisie-ervaring.”

De consumentenproducten blijven een constante?

KLEISTERLEE. “Ja, en de marketing zal daarbij een grotere rol spelen. Vijftien jaar geleden was de technologie veel dwingender voor Philips. Je moet technologie hebben zonder ze daarom zelf uit te vinden.”

Philips is dikwijls mislukt in het vermarkten van zijn slimme ideeën.

KLEISTERLEE. “Wij illustreren vandaag dat we innovatief én snel kunnen zijn. Als je samenwerkt met de fastmovingconsumergoods-industrie, zoals nu vaker gebeurt, word je meegezogen in snelle marketingstrategieën.”

Vindt u het niet sneu dat u geen iPod hebt zoals Apple? Iedereen wil hem, iedereen praat erover.

KLEISTERLEE. “Dat is fantastisch voor Apple. Maar ik heb liever een brede productenportefeuille dan één hype met een beperkte levensduur. Het is heel even heel sterk en dan smelt het als sneeuw. Overigens, los van de hype: onze harddiskspeler is de nummer twee op de markt.”

Consumentenelektronica vertegenwoordigt een derde van uw omzet en groeit sneller dan uw andere divisies. Ging u niet precies die andere divisies sneller laten groeien?

KLEISTERLEE. “Dat is juist. U zult daarin verandering zien komen in de komende periode. Het stimuleren van de groei in verlichting, huishoudelijke apparaten en medische toestellen vergde een hoeveelheid voorwerk op productgebied en ook organisatorisch. Verlichting groeide in het vierde kwartaal van 2004 met 5 %. Op de beurs voor consumentenelektronica in Las Vegas showden wij onze nieuwe LCD-backlighting en daar kwamen enorme reacties op. Ik ben uitsluitend geïnteresseerd in margegroei. Als omzetgroei leidt tot margegroei, is dat fijn. Als omzetgroei niet leidt tot margegroei, hoef ik die omzet niet.”

Is dat een goed rapport voor Rudy Provoost, de Belg die nu consumentenelektronica doet?

KLEISTERLEE. “Rudy Provoost leidde tot voor kort wereldwijd de marketing en verkoop en kreeg daarvoor een goed rapportcijfer, met name in Amerika. In Europa lag dat moeilijker omdat er oudere structuren waren.”

Wat is uw rolmodel als multinational die inventief blijft en veel uitbesteedt?

KLEISTERLEE. “Opgepast. Philips besteedt niet veel uit, we blijven een industrieel bedrijf. In Turnhout bijvoorbeeld investeren we veel in de productie van de verlichting, net als in Aken. Dat is anders in de consumentenproducten, die meer en meer geproduceerd worden volgens de regels van de pc-indu-strie, dus met veel toelevering. Dat is een ander businessmodel.”

Investeert u meer in de lampenfabriek in Turnhout in 2005?

KLEISTERLEE. “Turnhout draait op volle toeren. Master Colour CDM voor winkelverlichting is een denderend succes, de projectielamp UHP is een denderend succes. Dat leidt tot grotere productie maar niet noodzakelijkerwijs tot meer tewerkstelling, omdat wij een deel van het laagwaardige werk van de Kempen overbrengen naar Centraal-Europa en Azië.”

Hebt u een vuistregel die stelt: op concernniveau wil ik nooit onder percentage X aan eigen productie duiken?

KLEISTERLEE. “Dat verschilt van sector tot sector. In verlichting zullen wij het merendeel van onze producten zelf blijven maken, daar ligt ons concurrentievoordeel. In consumentenproducten zal de toelevering stijgen. Overal waar wij in de productietechnologie een concurrentievoordeel hebben, blijven wij produceren.”

Is de Lissabon-agenda hol?

KLEISTERLEE. “Niet alleen Wim Kok is kritisch in zijn tussentijdse verslag, ook ik als Philips-man en als lid van de Euro- pean Round Table of Industrialists ben zeer kritisch. De helft van het tijdstraject van tien jaar is afgelegd en er is bitter weinig gebeurd. Tegenover Amerika zijn wij verder weggezakt en dat komt omdat Europa onvoldoende snel verandert.”

U puurt sappige winsten uit uw patentenportefeuille. Het patentensysteem ligt onder vuur. Wat zijn de gevolgen voor Philips?

KLEISTERLEE. “Daar zitten gevaarlijke tendensen. De discussie wordt naar mijn smaak polemiserend, dogmatisch gevoerd. Een flinke lobby van de open source-gemeenschap zegt dat ze haar activiteiten niet kan ontwikkelen omdat ze aan alle kanten wordt aangevallen. Daar blijkt heel weinig van, er is veel startende activiteit in software. In het patentensysteem zitten inderdaad uitwassen, waaruit je moet concluderen dat er een aanpassing moet komen. Ik verwerp patenten van het soort: ik liep op zondag door het bos en had een briljant idee en nu moet ik een patent. De linkermuisklik patenteren en daardoor iedereen uit dat type activiteit verbannen, mag niet. Voor ons is een patent de zekerstelling dat degene die belangrijke investeringen en inspanningen pleegt om nieuwe ontdekkingen te doen, de mogelijkheid heeft om dat geld terug te verdienen.”

Hoe bekijkt u de positie van Philips tegenover Microsoft en Intel in de consumentenelektronica?

KLEISTERLEE. “We staan er niet ‘tegenover’. Intel is geen consumer electronics-leverancier en Microsoft heeft hetzelfde probleem. Vroeger was er een discussie van het soort ‘tv tegen pc’. Maar er is software die beter werkt voor een tv en er is software die beter werkt voor een pc. Die twee moeten met elkaar praten. Vanuit dat startpunt hebben wij gesprekken met Microsoft en u zult zien dat wij in een aantal producten ook Microsofts Windows Media-technologie voeren.”

U droomt van ‘The Connected Planet’: consumentenelektronica die draadloos samenwerkt. Als Microsoft daar zijn standaarden doorduwt, hebt u een probleem.

KLEISTERLEE. “Dat denk ik niet. Dat communicatieprotocol wordt nooit een differentiërende factor. Er is niemand die zegt: nu koop ik Philips en voor de rest van mijn leven is alle apparatuur in mijn huis Philips, want Philips heeft het zo leuk met elkaar verbonden. Daarom vind ik dat ook niet zo’n spannende discussie. Het moet geregeld worden en het interesseert me minder hoe. Met die Connected Planet had men het idee dat er een hele nieuwe groeigolf in die consumentenelektronica zou volgen. Die komt er niet totdat dat geregeld is. Digital rights management ( nvdr – elektronische bescherming van auteursrechten en dergelijke) vind ik ook zo’n enabler. Meer iets dat geregeld moet worden, zonder dat het me precies interesseert hoe.”

Maar de Uhapi-norm voor uw Connected Planet, die u in november 2004 voorstelde, is wel weer een consumer electronics-onderonsje.

KLEISTERLEE. “Nou, het is een standaard die vanuit de consumer electronics-wereld gecreëerd en voorgesteld is, maar die niemand belet om in te stappen.”

Microsoft blijft voorlopig wel buiten?

KLEISTERLEE. “Microsoft is tegenover een aantal van die standaarden neutraal. U kunt Uhapi doen en toch Windows Media-technologie gebruiken. Ook in dvd-recording zegt Microsoft dat zijn software zal werken met wat wij besluiten te doen.”

Microsoft heeft wel zwaar moeten betalen om in digital rights management mee aan tafel te mogen. De schikking met Intertrust, een Sony-Philips-bedrijf, kostte Microsoft 440 miljoen dollar.

KLEISTERLEE. “( bloost) Nou, dan denk ik dat we dat verstandig gedaan hebben, want Microsoft is niet zo scheutig met zijn dollars.”

Frans Crols – Bruno Leijnse

“Als omzetgroei niet leidt tot margegroei, hoef ik die omzet niet.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content