‘In Noord-Europa zijn veel Patagonia’s’

Yvon Chouinard, de oprichter van het outdoormerk Patagonia, schonk al zijn aandelen aan een stichting. De winsten dienen voor de strijd tegen de klimaatverandering. Het model van steward-ownership is al enkele jaren in opmars, zegt Peter Depauw van het coöperatief adviesbureau Strategies and Leaders.

1 Wat is steward-ownership?

PETER DEPAUW. “Het is een alternatief model voor eigenaarschap, waarbij de beslissingsbevoegdheid gescheiden wordt van de financiële belangen. Een vzw of een stichting bewaakt de missie van de onderneming en zorgt ervoor dat het stemrecht bij de stewards blijft, die geen financiële belangen hebben. De aandeelhouders investeren in de missie en krijgen een eerlijke compensatie voor hun bijdrage, maar ze hebben in principe geen beslissingsbevoegdheid. De oprichters krijgen een eerlijke compensatie voor de oprichtersjaren. De winst wordt in de missie geïnvesteerd. Het ultieme doel is dat ondernemingen ten dienste staan van de maatschappij, en niet omgekeerd.”

2 Investeerders hebben toch graag inspraak in wat met hun geld gebeurt. Zijn ze bereid in zo’n structuur te stappen?

DEPAUW. “Klassieke investeerders willen controle. Impactinvesteerders vinden steward-ownership een krachtig model. We kunnen maatschappelijke problemen niet aanpakken zonder radicaal te kijken naar het eigenaarschap als een deel van de oplossing.”

3 Zorgt Patagonia ervoor dat meer Belgische ondernemers aandacht hebben voor dat model?

DEPAUW. “Er zijn veel Patagonia’s in Noord-Europa, maar nog niet veel in België. De meeste ondernemingen schakelen veel vroeger dan Patagonia over naar dat model. Zo kozen organisaties als Zeis, Weleda en Novo Nordisk al meer dan honderd jaar geleden zonder veel tromgeroffel voor steward-ownership. Iets recenter kozen Ecosia, Triodos, Freitag, Alnatura en Odin er heel bewust voor.”