IKEA

Met de regelmaat van een klok komt meubeldistributieketen Ikea onder vuur te liggen. Eind vorig jaar maakte een tv-reportage over het produceren van Ikea-meubelen ophef. Eén van de pijlers van de bedrijfsfilosofie is nu net dat het concern zijn producten zo goedkoop mogelijk laat vervaardigen. Dat gebeurt door onderaanneming in (zeer) lagelonenlanden. Niet zelden blijken de sociale omstandigheden van de arbeiders erbarmelijk.

Begin dit jaar was er alweer trammelant, deze keer omdat Ikea Frankrijk in een interne nota afraadde om kleurlingen aan te werven voor de controle van de catalogiverdeling. Prompt wees de directie erop dat het gewraakte advies gegeven werd door een externe medewerker. De catalogiverspreiding wordt immers uitbesteed.

Sinds enkele Amerikaanse journalisten onthulden dat de Zweedse Ikea-stichter Ingvar Kamprad in de jaren veertig zijn sympathie uitdrukte voor het extreem-rechtse gedachtegoed, wordt elke uitschuiver uiteraard al gauw wereldnieuws. Kamprad heeft zijn politieke misstap overigens toegegeven en afgedaan als een jeugdzonde. Dat sommige criticasters deze faux pas steeds weer blijven opvoeren, zegt dan ook allicht meer over hen dan over de Ikea-oprichter.

De inmiddels 72-jarige multimiljardair, die zijn thuishaven Zweden al lang ruilde voor het fiscaalvriendelijke Zwitserse Lausanne, ziet zich de jongste jaren en vooral de jongste maanden wel vaker in een niet zo fraai daglicht geplaatst. Zo moest hij ook al een ernstige alcoholverslaving toegeven. De negatieve persoonlijke en politieke perikelen komen vrijwel niet aan bod in Ikea – De successtory van een eigenzinnig bedrijf, de bedrijfsbiografie die de Zweed Stellan Björk schreef over de door hem onmiskenbaar bewonderde multinational.

Nu de smeuïge kanten weggelaten worden, blijft er dus alleen een boek over voor lezers met een stevige interesse voor bedrijfsmanagement. Wie tuk is op bijna-mathematische modellen en analytisch graafwerk, komt evenwel evengoed van een koude kermis thuis. Björk beperkt zich immers grotendeels tot een brave schets van de bedrijfscultuur en een chronologie van de onderneming – van bij het bescheiden begin als jonge straatventer en wat later als verkoper van meubels die door vaklui uit de eigen Zweedse regio ineengetimmerd werden tot het huidige concern met zijn astronomische cijfers. Even op een rij: Ikea telt momenteel meer dan 140 vestigingen in 29 landen, heeft ruim 36.000 personeelsleden en krijgt jaarlijks 120 miljoen bezoekers. De vermaarde catalogus wordt gedrukt in twintig talen met een oplage van 60 miljoen exemplaren.

Stellan Björk, Ikea – De successtory van een eigenzinnig bedrijf. Elmar, 328 blz., 690 fr. ISBN 9038907915.

LDD