“Ik hoop een betere grootvader te zijn”

Frank Arts (66) heeft er een druk jaar op zitten. Eind april werd hij tijdens de turbulente algemene vergaderingen aangewezen als een van de bestuurders van het nieuwe Fortis. Uitblazen is dus nog niet aan de orde. Wel een ambitie: een betere grootvader worden.

Frank Arts vertegenwoordigt enkele vermogende Vlaamse families in de raad van bestuur van Fortis. Ooit hielden ze een participatie van acht procent aan in de oude Fortis-groep, en ze verenigden zich onder de noemer Asphales. Nu is hun aandeel sterk verwaterd, tot minder dan twee procent. Niettemin heeft Frank Arts zijn verantwoordelijkheid opgenomen. Hectisch, ja. Maar de cirkel is rond, klinkt het met een berustende glimlach. Arts begon zijn carrière bij wat toen nog Bank van Parijs en de Nederlanden heette, in het Frans afgekort tot Paribas. Hij bleef er twaalf jaar – “de mooiste tijd van mijn leven” – en hield er warme contacten in Parijs aan over. Contacten die hun nut hebben bewezen, tijdens het voorbije jaar.

Naar eigen zeggen speelde hij een rol achter de schermen om BNP Paribas tot enige toegevingen te bewegen in het kader van de omstreden overnameoperatie van Fortis Holding. Fortis kende Arts trouwens ook van nabij, omdat hij er bestuurder was van 1988 tot 2000.

Maar het netwerk van Frank Arts reikt verder dan dat. Niemand minder dan Willy Claes komt al eens piano spelen ten huize Arts in Brasschaat. Ook Pierre Lagrange, de Belgische oprichter en beheerder van het vanuit Londen opererende hefboomfonds GLG Partners, is een goede vriend. Voorts is Frank Arts zeer vertrouwd met de farmaceutische wereld, niet het minst via wijlen zijn schoonbroer dokter Paul Janssen, de stichter van Janssen Pharmaceutica. Van dat bedrijf was Arts trouwens jarenlang investmentmanager, en tot voor kort beheerde hij ook de activa van QRS, de patrimoniale holding van de familie Janssen. “Dokter Janssen was een echte mentor voor mij”, vertelt Frank Arts. “Ooit voorspelde hij dat de ziekte van de 21ste eeuw de waanzin van de mensen zou zijn. En inderdaad, als je om je heen kijkt… Er gebeuren veel rare dingen.”

FRANK ARTS. “Ja. Neem nu de crisis. Niemand schijnt hier te begrijpen waarover het gaat. Sommige zaken zijn zodanig onverklaarbaar dat ik er ziek van word. Neem Bayer in Antwerpen. De Antwerpse chemie is wereldberoemd, echt een fenomenale sector. Bayer is natuurlijk ook in crisis, en neemt overal de nodige maatregelen. Voor België vraagt men een verlenging van de arbeidsduur van 33,6 tot iets meer dan 36 uur, wat misschien minder vakantiedagen kan betekenen – in ruil voor een zekere periode van werkzekerheid. En wat antwoorden de werknemers? ‘Neen!’

“Bij Bayer in Duitsland hebben alle werknemers gelijkaardige voorstellen van de directie aanvaard, om de werkgelegenheid te vrijwaren. Bij ons speelt dat allemaal geen rol. Wat als Bayer gesloten wordt in Antwerpen? Dan zou hetzelfde kunnen gebeuren met Degussa. En met BASF. Enzovoort. Dan is het gedaan. Trouwens: bij Bayer zou iedereen 38 uur per week moeten werken, want dat is de regel in België. Akkoord, die regel werd versoepeld in de euforie van de voorbije jaren, maar tijden veranderen. Verworven rechten, ik ben tegen die term!

“En dan is er de Lange Wapperbrug van Antwerpen. Tíen jaar sleept dat dossier aan. En als men uiteindelijk zegt dat het tijd wordt om eraan te beginnen, dan worden de plannen weggestemd door de mensen die onder de brug zouden wonen. Dat is toch fundamenteel idioot? Heel Vlaanderen, en zelfs de mensen uit Breda, hadden moeten kunnen meestemmen, want zij zijn even goed betrokken partij. De Lange Wapper had er al moeten liggen. Maar nee, 10.000 arbeidsplaatsen zijn zomaar weggegooid. Onvoorstelbaar vind ik dat. Iedereen weet dat die brug broodnodig is. Wij kunnen bij Fortis al geen vergaderingen meer organiseren om 9 of om 10 uur ‘s morgens in Brussel, want iedereen zit vast in de file.”

Hoe ziet u de Belgische economie evolueren, met dat alles in het achterhoofd?

ARTS. “Ik ben zeer pessimistisch. Je kunt er al bijna een soap van maken. Ook DHL hebben we buitengewerkt. Het bedrijf veroorzaakte geluidsoverlast, heette het. Wie had daar last van? Mensen die vlak bij de landingsbaan in Zaventem zijn komen wonen, omdat de grond er zo goedkoop was. Daarna zeiden die mensen: hier mag geen vliegtuig meer passeren. De geluidsoverlast moest verminderen. Maar een pakjesbedrijf als DHL kán die overlast toch niet verminderen? De handel neemt almaar toe! DHL is dus weg. En dan durven sommige politici te zeggen dat ze verwonderd zijn.

“Ik hoop dat we vlug wakker worden in België. Onlangs had ik een gesprek met de CEO van een belangrijk Belgisch bedrijf, dat aanwezig is in 35 landen. Ik vroeg: als je nu bijkomend zou investeren, waar zou je dat dan doen? In Oekraïne, zei hij. Lage lonen, maar even productief en evenveel knowhow als hier. En als je in Oekraïne iets vraagt aan de mensen, dan weten ze dat ze moeten werken. Net wat ooit de trots van België was! Het is allemaal weg.”

De problemen in ons land zijn veel fundamenteler dan de crisis?

ARTS. “Het gaat stilaan over het hele systeem. Amerika heeft sinds een hele tijd al niks meer geïnvesteerd in België. Veel Amerikanen denken waarschijnlijk dat er hier geen regering meer is. De politieke stabiliteit in ons land is al even wisselvallig als al die gekke referenda. Landen als Nederland en Duitsland zijn alweer bezig met iets op te bouwen. Hier zie ik niks. In China stijgt het bruto binnenlands product met 10 procent. Denkt u dat ze daar moeten stemmen over een weg tussen twee steden? En zal India stemmen over de fundamentele economie? Nee, die komt er gewoon.”

Ja, maar ten koste van wat?

ARTS. “Er zijn daar schandalen gebeurd, ja. Maar die tijd is lang voorbij. Ik denk dat China begint in te zien dat het milieu belangrijk is. Het land is begonnen met maatregelen te treffen.”

U bent heel kritisch over vakbonden en actiegroepen. Maar tijdens de crisis zijn er toch ook andere partijen op een minder positieve manier in het nieuws gekomen? De ons-kent-ons-mentaliteit in de Belgische bedrijfswereld is nefast gebleken, met als pijnlijk hoogtepunt de aanhouding van Luc Vansteenkiste.

ARTS. “Laat me daarop antwoorden met iets wat ik persoonlijk heb ervaren. Onlangs heeft een vermogensbeheerder mij gevraagd als onafhankelijk bestuurder. Aanvankelijk hapte ik toe, maar ik heb me bedacht. Omdat ik moest denken aan het geval-Vansteenkiste.

“Stel dat ik bestuurder word bij die vermogensbeheerder, en ik ben tegelijkertijd ook bestuurder bij Fortis. Als die vermogensbeheerder plots beslist om hele pakketten Fortis-aandelen te kopen, of te verkopen, zonder mijn medeweten, en dat daarna de koers van het Fortis-aandeel forse sprongen maakt. Tja, dan zit ik in hetzelfde schuitje als Luc Vansteenkiste. De CBFA zag er nochtans geen graten in dat ik bestuurder zou worden van een vermogensbeheerder. Maar zo’n grote last op mijn schouders? Nee, dank u.”

Een les die we moeten trekken uit de crisis?

ARTS. “Het is hoopgevend dat ook familiale bedrijven nu beseffen dat ze externe bestuurders moeten aantrekken.”

Wat met de vergaande inteelt in de raden van bestuur bij de grote namen?

ARTS. “Iemand als Vansteenkiste had met Recticel een belangrijke productie-eenheid, en werd overal gevraagd als bestuurder; net wegens die expertise, en zijn goeie reputatie.”

Is de vijver van goede bestuurders dan zó klein in België?

ARTS. “Hij wordt te klein. Hoe meer bedrijven hier wegtrekken, hoe minder kaderleden er overblijven. Positief is dan weer dat er nog nooit zo veel MBA-studenten geweest zijn. En hoeveel jongeren trekken niet naar het buitenland om ervaring op te doen? Dat stemt me hoopvol, op voorwaarde dat we bedrijven als Bayer kunnen behouden.”

Fortis is dan weer een bedrijf dat in Parijse handen terechtgekomen is. Hoe staat u daartegenover?

ARTS. “Fortis is in Franse handen terechtgekomen, ja. Ik heb het met tegenzin zien gebeuren, maar ik ben blij dat Fortis gered is. Het was een noodsituatie. Niet te vergelijken met Electrabel en Tractebel. Die bedrijven hebben we laten gaan in een gewone situatie! Dat is fundamenteel erg.

“Trouwens, wat Fortis betreft: de Belgische overheid heeft een participatie van 25 procent in BNP Paribas Fortis – de vroegere Fortis Bank, die nu in handen is van BNP Paribas. Op termijn zou de overheid die participatie verkopen. Maar waarom maken ze er geen 30 à 40 procent van? Waarom zou BNP Paribas Fortis geen onderneming kunnen worden met een belangrijke Belgische hoofdaandeelhouder? Maar ja, als we allemaal verder slapen, zal ook die gouden appel ons ontglippen.”

U lag mee aan de basis van de verankering van Fortis, met de Asphales-groep.

ARTS. “Officieel bestaat Asphales niet meer. Het Fortis-belang van de families is al jaren zodanig verwaterd dat het geen zin meer had om één blok te vormen. Ik word nog steeds gecontacteerd door de families, we informeren elkaar, maar ik ben de man van de vrijheid. Zelfs op de woelige algemene vergaderingen van Fortis, vorig jaar, konden alle families naar eigen goeddunken hun stem uitbrengen.”

Gedaan met de verankering?

ARTS. “Het wordt tijd om de krachten weer te bundelen, zoals indertijd met Asphales. Een versnipperd aandeelhouderschap maakt bedrijven kwetsbaar. De klassieke aandeelhouders moeten een tegengewicht vormen tegen de hedge funds en co. Zíj zijn het die de financiële groepen in moeilijkheden hebben gebracht in de aanloop naar de crisis. Ze hebben hen onder druk gezet tot ze eraan kapot gingen. Als een hedge fund – met vijf procent van de aandelen – naar de algemene vergadering van een financiële groep komt, en er is in totaal slechts tien procent van de stemmen vertegenwoordigd. Daar moet ik geen tekening bij maken, toch?

“Eén aandeel is één stem. Men moet daar veel alerter in worden. Goldman Sachs en andere Amerikanen maken alweer hoge winsten. Die komen terug, op zoek naar overnameprooien. Niet zozeer in België, want hier blijft bijna niks meer over, maar wel in onze buurlanden.”

Bent u positief over de toekomst van Fortis?

ARTS. “Gezien de kwaliteiten en de nog altijd aanwezige knowhow van de groep, kun je optimistisch zijn over Fortis. Over de verzekeringssector in het algemeen daarentegen? Zijn levensverzekeringen vandaag nog winstgevend? En schadeverzekeringen? Problematisch. De schadegevallen door de klimaatverandering alleen al lopen in de miljarden. De volgende jaren worden heel moeilijk.”

Het aandeel van het nieuwe Fortis – als verzekeraar – was vorig jaar een van de sterkste stijgers van de Bel-20. Hoopgevend?

ARTS. “Ja, maar er is niemand die het ziet. En dat is niet gezond. Van minder dan één euro naar 2,6 euro: dat lijkt peanuts, maar niets is minder waar! Misschien is het een idee om een omgekeerde aandelensplit door te voeren, in een verhouding van tien tot één bijvoorbeeld. Dan wordt de koers met tien vermenigvuldigd. Op die manier wordt het veel zichtbaarder als de koers stijgt. Bovendien heeft Fortis nu een sterke strategie. Laat ons daar een sterke beurskoers aan vasthangen.”

Denkt u dat 2010 een iets rustiger jaar wordt voor u?

ARTS. “Ik hoop in ieder geval een betere grootvader te zijn voor mijn zes kleinkinderen. Tot in september ben ik tijdens de week nooit thuis geweest. Sindsdien ben ik gedwongen om stil te zitten, door een kwetsuur aan mijn been.” (grimlacht)

Wat heeft u uitgespookt?

ARTS. “Mijn voornaamste hobby is bergsport. En het allerliefste wat ik doe, is skiën. Door die combinatie moet ik mijn knie overbelast hebben, zonder dat ik het doorhad. Op een bepaald moment is mijn quadriceps geknapt. Skiën zit er dit jaar dus niet in. Maar hoop doet leven. Ik neem mijn revalidatie zeer ter harte.”

U bent er 66. Maakt u al pensioenplannen?

ARTS. “Ik was daarmee bezig, maar Fortis heeft die plannen helemaal in de war gestuurd. Ik besteed daar nu nog altijd een groot deel van mijn tijd aan. Mijn mandaat bij QRS is afgelopen. We hebben er nu onafhankelijke bestuurders binnengebracht. Zij nemen voortaan het beheer waar van de activa die in de holding zitten.”

Wat is het belang van QRS?

ARTS. “Het is een patrimoniale vennootschap met financiële activa, zoals Fortis of KBC. Dat deel hebben we in harmonie gebracht met onroerend goed. Ik vind het belangrijk dat een familie beide heeft. Diversifiëren is de boodschap.”

Heeft QRS geleden onder de crisis?

ARTS. “Iedereen heeft geleden onder de crisis.”

Wat is de intrinsieke waarde van QRS?

ARTS. “Dat zeg ik niet.”

Uw zus, Dora Janssen-Arts, heeft 40 jaar lang een gigantische collectie aan precolumbiaanse kunst bij elkaar verzameld. Die komt volgend jaar in het Antwerpse Museum aan de Stroom (MAS) terecht. Dora Janssen had nochtans het Brusselse Jubelparkmuseum voor ogen.

ARTS. “Mevrouw Janssen (sic) heeft haar collectie aangeboden aan het Vlaams Gewest, om met een deel ervan de successierechten op de erfenis van haar man te betalen. Ik schat dat slechts 17 procent van de waarde van de collectie daadwerkelijk als betaling heeft gediend. De rest – 83 procent van de waarde – is een schenking geweest.

“Ze wou vermijden dat haar collectie in stukken uiteen zou vallen na haar overlijden, want het gaat werkelijk om een van de mooiste collecties precolumbiaanse kunst ter wereld. In overleg met haar kinderen heeft ze besloten om de volledige collectie onder de hoede van het Vlaams Gewest te brengen. De wens van mevrouw Janssen was inderdaad dat haar collectie terecht zou komen in het Jubelparkmuseum, in de hoofdstad van België, van Vlaanderen en van Europa. Dat was haar goed recht, want ze heeft haar collectie nu eenmaal geschonken. Maar in ons land is dat onmogelijk. Successie is een bevoegdheid van de FOD Financiën – op federaal niveau – maar de opbrengsten van de successierechten gaat naar de gewesten. Naar het Vlaams Gewest, in dit concrete geval. Het museum in het Jubelpark is een federale instelling, en ligt in het Brussels Gewest. De collectie kan daar dus niet terechtkomen. Intussen ziet mevrouw Janssen in dat het MAS een ideale plek is om haar collectie in onder te brengen. Ze gaat akkoord, in tegenstelling tot veel Antwerpenaren.”

Wat is het probleem?

ARTS. “Het MAS moest een scheepvaartmuseum worden, vond men, en een museum over de geschiedenis van Antwerpen. Ik heb een actieve rol gespeeld om iedereen te bedaren, en om een compromis te bereiken. Helemaal op z’n Belgisch. De collectie-Janssen gaat integraal naar het MAS, maar er werd evengoed tegemoetgekomen aan de wensen van Antwerpen.”

Uw zus had nochtans speciaal een huis in Brussel gekocht om dicht bij haar collectie te kunnen zijn. Vindt ze het nu niet erg dat ze er iets verder vandaan zal wonen?

ARTS. ( cynisch) “Zeker als de Lange Wapperbrug er niet komt. Ja, de kwestie is aan bod gekomen. Ze heeft geopperd om iets in Antwerpen te kopen, maar ik denk dat ze nu wel in Brussel blijft. Het is allemaal goed afgelopen.”

In een oud interview klaagt uw zus over haar strenge katholieke opvoeding. Jullie waren met zes thuis: vier zonen, en twee dochters. De jongens mochten thuisblijven, en de meisjes moesten naar het pensionaat.

ARTS. “Dat is zo. Ik stel vast dat zij daar problemen mee heeft. Vandaag althans. Vroeger absoluut niet. In ieder geval, je moet dat in zijn tijd zien. Wij zijn tweetalig opgevoed, als goede Belgen, en als goede Vlamingen. De jongens gingen allemaal naar het college. En de meisjes naar Franstalige pensionaten. Dat was zo in veel Vlaamse families, na de oorlog. Ik heb daar geen enkel probleem mee. Ik heb een fenomenale jeugd gehad. Maar het klopt, mijn twee zussen zijn naar Franstalige internaten gezonden. Ik vond dat fantastisch, want ze maakten daar veel Waalse vriendinnen. En zo leerde ik al eens andere mensen kennen dan de zussen van mijn vrienden.” (lacht uitbundig)

U heeft vijf kinderen. Treden ze in uw voetsporen, of zijn ze andere wegen ingeslagen?

ARTS. “Een van mijn vier zonen zit in de financiële wereld, maar hij heeft zelf zijn weg gezocht. De anderen hebben allemaal een andere richting gekozen. Toen mijn dochter afstudeerde van de humaniora, vroeg ik haar wat ze zou doen. Het antwoord was: alles behalve economie. Ik heb gezegd: je hebt gelijk, maar tóch zou ik het doen. Het werd niettemin een njet. (vertederd) Ik heb een onafhankelijke dochter.”

U houdt er, net als uw zus, een passie voor kunst op na. Hoe is die ontstaan?

ARTS. “Al heel vroeg. Cultuur verzet je zinnen, en dat voelt goed. Moet je van ‘s morgens tot ‘s avonds met professionele problemen bezig zijn? Nee. Je moet daar af en toe aan ontsnappen. Dankzij kunst en muziek kan dat. Ik ben gebiologeerd door Aziatische kunst. Vooral door China word ik getroffen. Ik ga er nu al 25 jaar elk jaar naartoe. China is voor mij eigenlijk mijn tweede vaderland. De Chinese geschiedenis is fenomenaal.

“Ik bezit Chinese kunstwerken die 3800 jaar oud zijn. Daarvoor sta ik in totale bewondering. Ook vandaag is China het nummer één van de wereld. Het is het enige land waar ik reis zonder geneesmiddelen. Oei, zeggen de mensen dan. Dat is toch een arm land? Ik begrijp niet wat ze bedoelen. Men wijst op de kloof tussen arm en rijk. Maar de arme boer in China is nu minder arm dan tien jaar geleden. In China vermindert de armoede elke dag. De rijkdom die er gecreëerd wordt, is bijna grenzeloos. Dan is het Chinese systeem toch fantastisch? In België is het net omgekeerd: hier neemt de armoede elke dag toe.”

Door Celine De Coster / Foto’s Lies Willaert

De politieke stabiliteit in ons land is al even wisselvallig als al die gekke referenda.

Waarom zou BNP Paribas Fortis geen onderneming kunnen worden met een belangrijke Belgische hoofdaandeelhouder?

“In China vermindert de armoede elke dag. In België neemt ze elke dag toe”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content