‘Ik hoop dat de jongeren genoeg druk uitoefenen’

Baron Paul Buysse is bezorgd over de economische tsunami die op ons afkomt en het onvermogen van de leidende generatie om daar een afdoend antwoord op te formuleren. “De collectieve diepgang gaat meer en meer verloren.”

“Ik heb heel mijn leven aan het front gestaan en in 2011 zal dat niet veranderen. Zeker volgend jaar niet, want dat wordt het jaar van de waarheid.” Baron Paul Buysse weet dat hij voor sommige mensen de naam Cassandra draagt en als een pessimist wordt afgeschilderd. Dit gesprek doet hij in eigen naam, benadrukt hij. “Ik denk dat mijn discours opbouwend en richtinggevend is. Ik hoop dat jullie schrijven dat het geen kritiek is om de kritiek. Het gaat om de re-oriëntatie en de redynamisatie van de krachten in een regio.”

TRENDS. Laat ons dan vooral beginnen met een positieve noot. Economen stellen de groeivooruitzichten voor België naar boven bij. Deelt u hun geloof?

BARON PAUL BUYSSE. “Ik ben niet overtuigd dat 2011 een makkelijker jaar wordt dan 2010. Kijk naar de onstabiliteit op de Europese markten, naar de heibel rond de euro, naar de internationale handel die onder druk zal staan door de verwachte groeivertraging in China, enzovoort. Ik maak me grote zorgen over de uitdagingen waar we voor staan. Hier realiseert men zich niet echt wat de impact is van wat er zich in de rest van de wereld afspeelt.

“Ik heb China in de voorbije 25 jaar zien evolueren. Ik heb nog genegotieerd met mensen in mao-uniformen die enkel Chinees praatten. Vandaag praten de jonge Chinezen vlot Engels en leven ze met hun laptop en nieuwe technologie. Ze staan aan het begin van hun welvaartsproces en China kan bogen op een markt van 1,4 miljard consumenten. Die uitdaging maakt hen bijzonder ambitieus. Hun honger naar technologie is gigantisch. Onlangs stelde China de bullet train voor. Die rijdt 360 kilometer per uur. Dat moet ons toch aan het denken zetten. Ik lees in de pers dat de groei in China ‘maar’ 8,8 procent zal bedragen. Dat steekt schril af tegenover de 2,3 procent die voor België wordt verwacht. Onze welvaart maakt ons lui.”

Zijn China en India opportuniteiten voor ons of veeleer de bedreiging waar zoveel Europeanen en Amerikanen het over hebben?

BUYSSE. “China creëert kapitaal en zal dat gebruiken om nieuwe technologie te ontwikkelen en te kopen. De relatie VS-China is gespannen en China zal zeker naar Europa komen kijken. Ook naar Vlaanderen. De Chinezen zijn niet vergeten dat wij hebben bijgedragen aan hun economische ontwikkeling. Wij hebben daar onder meer treinen en spoorinfrastructuur gebouwd. We hebben er wat aanzien. Dat kan je gebruiken om samen met hen van Vlaanderen de Aziatische uitvalsbasis te maken voor Europa. Alleen zie ik dat niet gebeuren. Integendeel. We zijn al vergeten dat Geely Volvo heeft gekocht. We zien de opportuniteiten niet en gaan over tot de orde van de dag.”

Is die gigantische Chinese markt het toekomstige walhalla voor Belgische ondernemers?

BUYSSE. “Diegene die denkt dat hij in een handomdraai naar China kan gaan, wens ik veel geluk. Ofwel moet hij een ongelooflijk uniek product hebben, ofwel een zeer grote dosis kinderlijke naïviteit. Waarmee ik niet wil zeggen dat onze ondernemingen niet meer internationaal moeten gaan. Maar uit de vele contacten die ik heb met onze kmo’s, heb ik tot mijn ontzetting moeten merken hoe weinig ze bezig zijn met hun productontwikkeling en afzetmarkten. Het is bijna wraakroepend om te zien hoe weinig strategische oriëntatie onze ondernemingen hebben.

“We hebben een zeer succesvolle periode achter ons en daardoor zijn we blind voor de economische tsunami voor ons. Ik ga niet zeggen dat wij de zieke man van Europa zijn. Ik geloof in deze regio, in onze capaciteit om terug te slaan. Maar we moeten dringend de lont aansteken. De mensen de mogelijkheden geven om te ondernemen, en hun de erkenning geven. Minder administratie, meer steun voor internationale contacten, en zorgen voor meer winstcreatie zodat we meer kunnen investeren in technologie.”

Ach, misschien is het allemaal niet zo erg. Immers, innovatie zal ons redden!

BUYSSE. “Innovatie is essentieel, dat hebben we bij Bekaert bewezen. De helft van de hedendaagse Bekaert-producten bestond tien jaar geleden nog niet. We geven meer dan 70 miljoen per jaar uit aan innovatie. Maar maak u geen illusies, overal ter wereld luidt de kreet: innovatie. Ook in de VS en ook in China, waar ze veel grotere budgetten hebben. We zijn heus niet de enigen die technologie en innovatie als strategische doelstelling hebben. We zullen verrekt slim moeten zijn om onze innovatie om te zetten in succesvolle producten die de wereldmarkt veroveren. Wij moeten met tien miljoen Belgen die producten vinden die heel de wereld veroveren en die in de rest van de wereld niet worden uitgevonden. Bonne chance hè.”

U gelooft in onze capaciteit om terug te slaan, maar waarom doen we dat dan niet?

BUYSSE: “Waarom gaan dolfijnen op een strand liggen? Het is historisch hallucinant dat je weet wat je moet doen, weet waar je naartoe moet, dat kunt beargumenteren, maar tegelijk merkt dat het niet gebeurt. We zitten te staren als konijnen naar een lichtbak, zwelgen in zelfgenoegzaamheid. Wij hebben een welvaartsniveau bereikt dat ons niet meer aanzet tot extra prestaties. Vooral in de industriële omgeving is de mentaliteit omgeslagen. De notie van werkkracht, van ambitie, van ertegenaan te gaan, staat op een laag pitje. Dat gaat ons op termijn zuur opbreken. Ik heb bij de naoorlogse generatie de drang meegemaakt, de passie, die stuwing, om geld te verdienen.

“Ondernemer moet weer een eretitel worden, maatschappelijk maar ook in remuneratie. Succesvolle ondernemers moeten trots kunnen zijn dat ze veel verdienen. Wij doen er alles aan opdat een ondernemer vooral beschaamd zou zijn over zijn inkomen. Dat is een ongelooflijke absurditeit.”

2011 telt maar 365 dagen. Wat zijn de eerste dingen die moeten gebeuren?

BUYSSE. “We moeten de periode van bezinning nu beëindigen en overgaan tot actie. Vlaanderen in Actie moet concreter worden. De krachten moeten gebundeld worden. Ik droom van één overkoepelende werkgeversorganisatie met Unizo en Voka die zich volledig inschrijven in de terechte eis van hun leden: een samengebundelde kracht waardoor we zulke opportuniteiten mee helpen te ontginnen.

“Het enige dat ons kan redden, en ik gebruik echt het woord redden, is vanuit de basis werken. Ik hoop dat de jonge generatie, tussen de 35 en 45, voldoende druk zal uitoefenen opdat er dingen veranderen en dat het niet een economische herschikking zal zijn die de druk zal uitoefenen.”

U kijkt naar de jonge generatie. Maar uw generatie heeft wel het gezag en de financiële capaciteit om zaken in gang te zetten. Het lijkt alsof uw generatie er geen zin meer in heeft.

BUYSSE. “Er zijn weinig mensen die anders denken, en er zijn er nog minder die het durven te zeggen. Als je jezelf kritisch opstelt, ga je hier onmiddellijk in conflict. In Vlaanderen voelt zich altijd wel iemand geviseerd. Dat is spijtig. Voor vele managers en ondernemers is het belangrijk een optimale relatie te hebben met de officiële instanties om bijvoorbeeld vergunningen en dergelijke niet in gevaar te brengen.

“Ik ervaar nu heel veel gezellige recepties en korte toespraken. Het echte grote debat gebeurt wel, maar eerder schimmig. De echte diepgaande discussie is er niet, ook omdat de maatschappelijke context is veranderd. Door de verschillende prioriteiten hebben we de collectieve diepgang meer en meer verloren.

“Maar ik geef toe, als we er zouden in slagen onze krachten te bundelen en een plan kunnen voorleggen aan de volgende regering, dan zouden we al een hele stap verder zijn. ”

AN GOOVAERTS EN LIEVEN DESMET, FOTOGRAFIE JONAS HAMERS-REPORTERS

“Ondernemer moet weer een eretitel worden, maatschappelijk maar ook in remuneratie”