“Ik heb geen behoefte aan een chaperon”

Naam: Fabienne Bister (39).

Functie: gedelegeerd bestuurder van sauzenproducent Bister en vice-voorzitter van het VBO.

Familie: derde generatie ondernemersfamilie Bister. Getrouwd. Twee kinderen.

“He t is moeilijk om een vrouw te zijn: je moet denken als een man, waardig zijn als een dame, gelijken op een jong meisje, en werken als een paard. Dat kadertje heb ik nog in Redu op de kop getikt. ( peinzend) Het klopt echt, maar dat wil niet zeggen dat ik tijdens mijn carrière op hinderpalen ben gestoten omdát ik een vrouw ben. Maar het gebeurt wel eens dat op een cocktail of op een of andere vergadering mijn echtgenoot als de échte patron van Bister wordt aangezien. Het idee dat ik als vrouw aan het hoofd van een bedrijf kan staan zonder gechaperonneerd te worden door mijn man, lijkt nog niet overal ingang gevonden te hebben.”

“Bister werd in 1926 door mijn grootvader opgericht en vervolgens verder geleid door mijn vader. In 1990 ben ik halftijds in de familiezaak beginnen te werken; vijf jaar later werd ik gedelegeerd bestuurder. Ik denk dat ik bij mijn intrede bijna alles veranderd heb, te beginnen bij het personeelsbeleid. De paternalistische en autoritaire stijl heeft plaatsgemaakt voor communicatie. Dialoog, meegaandheid en res- ponsabilisering van de werknemers zijn de sleutelwoorden geworden. Waarschijnlijk is dat het gevolg van mijn vorming in de Economische Wetenschappen, met als specialisatie Evolutief en Creatief Management. Ik vind het belangrijk om mijn vijftien medewerkers om hun mening te vragen, hun reacties uit te lokken of ze te laten deelnemen in het beslissingsproces. Het is opvallend hoeveel je kunt opsteken door te luisteren. Het is al voorgekomen dat ik een beslissing afvoerde omdat de arbeiders ze niet goedkeurden. Door hen in het beslissingsproces te betrekken, aanvaarden ze ook gemakkelijker veranderingen.”

“Het bedrijf is continu in beweging. Enkele jaren hebben we ons vooral op diversificatie toegelegd. Het gamma werd uitgebreid van twee naar twintig soorten mosterd, en de ene piccalilly is uitgegroeid tot een assortiment van vier sauzen. Daarnaast hebben we een gamma biologische producten ontwikkeld. Biologische producten zijn een nichemarkt die te klein is om de groten te kunnen interesseren en te veeleisend om de kleintjes te lokken. We werken samen met universiteiten, zoals die van Gembloers, om onderzoek uit te voeren naar de mosterd, zijn graantjes en zijn scherpte.”

“Een andere uitdaging die we moeten aangaan, is het behoud en de ontwikkeling van het imago van de stermerken en hun aanwezigheid in de grootdistributie – of het nu gaat om de namen Bister of L’Impériale of om de granaatvormige bokalen. De plaatsen zijn er duur. De komst van Carrefour op de Belgische markt, met zijn eigen eisen en onderhandelingsmethodes, heeft de spelregels grondig veranderd.”

“Je bent nooit beschut tegen een mislukking”

“Maar de jongste en zeker niet de minste revolutie vind ik de bouw van onze fabriek in het Franse Champagne-Ardenne, twee jaar geleden. Dat bracht de nodige slapeloze nachten en gedonder met zich, maar het maakte het mogelijk om een vierde productielijn te openen die beantwoordt aan de strengste Europese normen qua hygiëne en voedselveiligheid. De aanwezigheid in Frankrijk versterkt bovendien het Franse imago van de Belgische mosterd. Maar zolang de nieuwe fabriek haar rentabiliteitsdrempel niet gehaald heeft – wat gepland is voor 2004 – verwacht ik nog veel woelige nachten. Je kunt dat nog zo goed trachten te managen, je bent nooit beschut tegen een mislukking.”

“Een bedrijf leiden komt neer op een opeenstapeling van gedoe. Om te ondernemen moet je barstensvol energie zitten, gemotiveerd zijn en beschikken over doorzettingsvermogen en een onverwoestbaar optimisme. Als gedelegeerd bestuurder ben ik verantwoordelijk voor de commerciële werking van het bedrijf, ook al is dat niet echt mijn favoriete domein. Ik merk dat het op delicate ogenblikken mogelijk is om de zaken een andere wending te geven door te beginnen lachen. Een open geest en een glimlach zijn van fundamenteel belang. Voor mij is het ook belangrijk dat ik mijn vrouwelijkheid kan bewaren. Ik hou me niet in om juwelen of een jurkje te dragen. De vooruitzichten voor 2003 zijn iets beter dan de resultaten van 2002. Dat was een moeilijk jaar, onder meer door de oorlog in Irak. Toch steeg de omzet tussen 2001 en 2002 van 1,360 naar 1,466 miljoen euro.”

“Soms kan ik geen mensen om mij heen verdragen”

“Naast mijn verantwoordelijkheden binnen Bister ben ik nog actief als ondervoorzitter van het Verbond van Belgische Ondernemingen ( VBO) en lid van het KMO-coördinatiecomité. Dat is zuiver vrijwilligerswerk en brengt ook de nodige bijkomende uren mee. Nochtans heb ik me ik enkele jaren geleden goede voornemens gemaakt om het wat rustiger aan te doen. Werken tijdens het weekend is er niet meer bij en ik doe er alles aan om niet meer dan vijftig uur per week te werken. Ik wil ook nog tijd kunnen besteden aan mijn twee dochtertjes, die in december zes en acht worden. Mijn man houdt zich ook veel bezig met de kinderen, al wil dat niet zeggen dat de algemene organisatie niet op mijn schouders terechtkomt. Heel wat van mijn vriendinnen komen tot dezelfde vaststelling: je hebt de indruk dat je zowel op het werk als thuis verantwoordelijkheid moet dragen. Het is belangrijk om af en toe tijd voor jezelf vrij te maken. Dat wordt zo makkelijk vergeten! Ik heb soms behoefte aan stilte, en dan kan ik geen mensen om mij heen verdragen. Ik ben bijvoorbeeld overgestapt van een ‘sociale’ sport – golf – naar een solitaire sport: spiertraining. In een fitnesszaal wordt niet gepraat en je kunt er de stress wegwerken die zich in de loop van de dag heeft opgestapeld.”

“Ik ben niet van plan om de rest van mijn leven deze job te blijven doen. Ik heb geen zin om nog 25 jaar gebukt te gaan onder het imago van Mevrouw Mosterd. Als gewezen journaliste liggen er nog zoveel domeinen voor me open: schrijven – als journaliste of als auteur -, een andere onderneming leiden, reizen, inspectrice worden voor de rode gidsen van Michelin… Volgens mij staan alle mogelijkheden voor iedereen open, als je maar voldoende gemotiveerd bent.”

Géraldine Vessière

“Het is al voorgekomen dat ik een beslissing afvoerde omdat ze niet de goedkeuring had van de arbeiders.”

“Werken tijdens het weekend is er niet meer bij. En ik doe er alles aan om niet langer dan vijftig uur per week aan de slag te blijven.”