‘Ik ben niet geobsedeerd door omvang of rangschikking’

Solvay viert dit jaar zijn 150ste verjaardag met een nieuw logo en een nieuwe structuur. Nu de integratie van het in 2011 overgenomen Rhodia afgerond is, laat CEO Jean-Pierre Clamadieu in zijn kaarten kijken.

Bert Lauwers en Sandrine Vandendooren

Toen Jean-Pierre Clamadieu in mei de leiding van Solvay in handen kreeg, zette hij meteen de turbo aan om de integratie van Rhodia zo snel mogelijk door te voeren en lijn te krijgen in het kluwen van activiteiten in de groep. Dankzij de samensmelting met Rhodia is Solvay een toptienspeler in de chemiesector geworden. Clamadieu werd vorig jaar in Frankrijk uitgeroepen tot de industrieel van het jaar. Hij wordt be-schouwd als een voortrekker voor de hele industrie. Niemand twijfelt eraan dat de 54-jarige Fransman nog meer zijn stempel zal drukken op het nieuwe Solvay. Dat hij geen doetje is, bewees hij in zijn zeven jaar als topman van Rhodia, dat hij uit de miserie trok. Hij kreeg er de bijnaam Monsieur Propre voor zijn aandacht voor duurzame ontwikkeling, maar hij voedde er ook de reputatie van geboren leider die het risico niet schuwt.

“De overname van Rhodia heeft de groep Solvay totaal veranderd”, benadrukt Clamadieu. “Sinds de fusie hebben we een zeer groot aantal verschillende metiers, en die moeten dichter bij de werkvloer worden gestuurd. Om de bazen van die businessunits de ruimte te geven hun strategie uit te voeren, schakelen we over naar een zeer gedecentraliseerde organisatie. Tegelijk voeren we platformen in voor gedeelde diensten, zoals boekhouding en loonafhandeling. Het nieuwe Solvay telt zeventien businessunits, die voor de presentatie van de resultaten worden gegroepeerd in vijf divisies: consumer chemicals (voor massaconsumptiegoederen als shampoo en detergenten), advanced materials (speciale polymeren en chemicaliën, zeldzame aardmetalen), performance chemicals (zoals natriumcarbonaat en biochemicaliën), functional polymers (zoals pvc en polyamide) en corporate business & services.”

TRENDS. Zullen sommige van die diensten in België gevestigd zijn?

JEAN-PIERRE CLAMADIEU. “Sommige corporate diensten zullen in ons hoofdkwartier in Brussel zitten. Maar voor gedeelde diensten hebben we geopteerd voor landen als Portugal of Brazilië, waar de loonkosten lager zijn.”

Laat de nieuwe structuur u toe gemakkelijker problematische activiteiten af te stoten?

CLAMADIEU. “Het laat bewegingen in onze portefeuille toe, in beide richtingen. Dat maakt deel uit van het leven van een industriële groep. Neem pvc. In Europa hebben we een goede positie vergeleken met onze concurrenten, maar er is overcapaciteit. We werken aan scenario’s om onze positie te versterken en bij te dragen tot de herstructurering van de pvc-markt in Europa.”

Zijn de Belgische pvc-fabrieken nog altijd de minst competitieve?

CLAMADIEU. “Die hebben de hoogste elektriciteitskosten in de groep Solvay in Europa. En dat is een reden tot bezorgdheid.”

Er wordt veel gesproken over de problemen van pvc, maar is de echte achilleshiel van Solvay niet polyamide, dat ook zeer energie-intensief is?

CLAMADIEU. “Ook die markt kampt met overcapaciteit en dat weegt op de winstgevendheid. Ik weet natuurlijk dat de neiging bestaat te focussen op wat niet goed werkt, maar het nieuwe Solvay is meer dan alleen maar pvc of natriumcarbonaat. Het is niet de bedoeling te hakken in activiteiten die bergen cash zouden verliezen. De groep is algemeen genomen gezond. We hebben metiers die sterk groeien dankzij hightechproducten, waarvan we de komende vijf jaar een dubbelcijferige groei verwachten. We hebben andere, zoals natriumcarbonaat (soda), die niet sterk zullen groeien, maar wel cash zullen genereren, omdat we daarin wereldmarktleider zijn. Dat is belangrijk als we willen investeren in innovatie. En we zijn ook aanwezig in sectoren die in de problemen zitten, zoals pvc of polyamide. Sommige van die onderdelen zullen we mogelijkafstoten, terwijl andere in de portefeuille kunnen blijven of mogelijk het voorwerp van een partnerschap worden.”

U trekt ten strijde tegen de hoge energieprijzen, die wegen op uw concurrentiekracht. Wordt naar u geluisterd?

CLAMADIEU. “Door de ontginning van schaliegas in de Verenigde Staten, zien we zien een breuk tussen Europa en de Verenigde Staten, waar gas nu drie tot vijf keer goedkoper is. Maar de Verenigde Staten zullen zich niet beperken tot gas. Ze zullen snel in hun eigen energiebehoeften kunnen voorzien. Dat zal het geopolitieke gegeven veranderen. Bij contacten met politici in België en Frankrijk kreeg ik het gevoel dat ze dat niet ten volle beseffen. Bovendien investeert Duitsland massaal in hernieuwbare energie en schuift het de factuur daarvan door naar de gezinnen, terwijl het zorgvuldig zijn industrie beschermt. Wat ons verontrust, is dat de elektriciteitsprijzen stijgen in België, terwijl ze in Duitsland dalen voor grote verbruikers zoals de chemiebedrijven.”

Is het in die context niet wenselijk dat Solvay zijn positie in de Verenigde Staten versterkt? Het is nog altijd de aantrekkelijkste markt voor chemie.

CLAMADIEU. “Onze Amerikaanse collega’s hebben de markt voor bulkproducten, zoals kunststoffen, al ingenomen. Maar aangezien de Verenigde Staten voor chemie een steeds belangrijker productiezone worden, zullen we kansen om onze gespecialiseerde producten daar te versterken bijzonder aandachtig bekijken.”

Is Solvay nu te Europees?

CLAMADIEU. “Dat is nu eenmaal zo ge-groeid. We realiseren nog altijd 40 procent van onze omzet in Europa. We halen ook 40 procent in Azië en Latijns-Amerika. Onze inspanningen voor nieuwe capaciteit zullen gericht zijn op die groeiregio’s. Onze Europese fabrieken blijven de Europese markt bedienen. Maar door de verschillen in de elektriciteitskosten zullen we voorrang geven aan onze meest winstgevende sites in Europa. Op middellange en lange termijn kan dat alleen maar negatief zijn voor onze sites in Frankrijk en België. Ik dreig er niet mee dat we hier morgen weg zijn, want dat zou niet pragmatisch zijn, maar ik wil wel zorgen voor een bewustwording. Het verbaast me dat onze politici zo licht over dit probleem gaan. Meer nog dan de evolutie van de loonkosten zijn de energiekosten een sleutelelement voor Solvay.”

Denkt u aan nieuwe grote manoeuvres, nu het nieuwe Solvay op de rails staat?

CLAMADIEU. “2013 zal het jaar van consolidatie zijn. We staan natuurlijk wel klaar om gerichte overnames te bekijken die het ons mogelijk maken sneller te groeien in de een of andere activiteit.”

Uw doelstellingen voor 2016 zijn be-kend, een rebitda van 3 miljard euro tegenover 2,1 miljard in 2011, maar u denkt ongetwijfeld al verder.

CLAMADIEU. “We willen een van de leiders worden in chemie. Maar de sector evolueert. Spelers uit groeilanden kloppen al aan de deur. We moeten onze positie verdedigen. We zullen onze portefeuille verder ontwikkelen met een focus op producten met een sterke toegevoegde waarde, die beantwoorden aan de behoeften van de maatschappij. Ik droom van een Solvay dat essentiële ingrediënten levert voor de voertuigen van morgen. We zijn amper aanwezig in technologie voor batterijen, maar we kunnen een rol spelen voor die van morgen. We hebben veel in onze pijplijn.”

Hebt u in de groep het evenwicht tussen Belgen en Fransen op sleutelposities kunnen bewaren?

CLAMADIEU. “Van de belangrijkste 600 kaderleden zijn er 150 Belgisch en 150 Frans. Er zullen er ongetwijfeld altijd zijn die u zullen zeggen dat ze hun plaats nog niet helemaal gevonden hebben, maar er is een sterke dynamiek.”

U bent ambitieus en hebt Belgische referentieaandeelhouders, net als AB InBev, het nummer één in de biersector. Droomt u ervan het AB InBev van de chemie te worden?

CLAMADIEU. “Neen. De biersector is een andere wereld. Chemie is nog zeer sterk gediversifieerd en zal nooit zo geconcentreerd zijn. AB InBev heeft bovendien een beetje afstand genomen van België. Onze Belgische verankering is heel stevig. We willen meer en meer mon-diaal werken, maar we kunnen evengoed in China slagen als bedrijf met een Europese cultuur. Ik ben niet geobsedeerd door de omvang of de rangschikking, wel door het vermogen onze toekomst uit te bouwen. Solvay heeft nu een aanzienlijke manoeuvreerruimte, maar we moeten ze goed gebruiken.”

Denkt u soms nog terug aan uw eerste contacten met Solvay?

CLAMADIEU. “Ik had toen het gevoel dat ik een grote last op mijn schouders nam. Maar ik heb het me nog geen seconde beklaagd. Het potentieel van dit project is veel groter dan we toen dachten. Voor mij is het een mooi avontuur. Het is ook leuk België te leren kennen op een andere manier dan via het imago dat het nu soms heeft in de Franse media. (lacht)”

Bert Lauwers en Sandrine Vandendooren

“Ik droom van een Solvay dat essentiële ingrediënten levert voor de voertuigen van morgen”