Hitlers helers

Het neutrale Zwitserland waste Hitlers roofgoud wit en hield zo de nazi-oorlogsmachine draaiende. Dat toont Jean Ziegler aan. De hoogleraar blijft de horzel in de pels van de Helvetische bankiers.

Zonder de Zwitserse banken zou de Tweede Wereldoorlog al gauw na Hitlers nederlagen in Stalingrad en aan het Noord-Afrikaanse front beëindigd zijn. Honderdduizenden slachtoffers zouden dan in leven gebleven zijn. Die ijzingwekkende beschuldiging prijkt in het boek Hitlers bankiers. Ze stamt niet van de eerste de beste beroepsprovocateur, maar van Jean Ziegler, hoogleraar sociologie aan de universiteit van Genève, lector aan de Sorbonne en lid van het Zwitserse parlement. Zijn uitspraak, gebaseerd op nauwgezet onderzoek dat hij overtuigend uiteenzet, komt (zeer) hard aan in Zwitserland. Zelfs de overgrote meerderheid van zijn socialistische fractiegenoten heeft zich al van de kameraad afgekeerd. Ziegler heeft politiebescherming gevraagd omwille van doodsbedreigingen. Enkele weken geleden nog trachtten onbekenden zijn auto te saboteren. De Zwitserse politici, pers en goegemeente brandmerken hem als nestbevuiler en landverrader.

KRUIDENIERS.

Voor Ziegler zijn zoveel trammelant en tegenstand niets nieuws. In 1990 schopte hij al behoorlijk veel heisa met Zwitserland wast witter. Daarin poneerde hij dat de ogenschijnlijk charmante, neutrale, brave bergstaat grotendeels drijft op het witwassen van drugdollars en ander misdadig of frauduleus geld. Verdovende middelen, terreur en afpersing zijn de eigenlijke ingrediënten waaruit de Zwitserse (bank)welvaart is opgebouwd, zo luidde de stelling die hij omstandig en overtuigend probeerde te bewijzen.

Na de Verenigde Arabische Emiraten is het eigenzinnige Zwitserland het rijkste land ter wereld. Veel afgunst leverde dat de Helvetiërs niet echt op. Ze droegen immers een imago mee van humaniteit, hulpvaardigheid en neutraliteit. Precies dat fel gekoesterde beeld slaat Ziegler aan gruizelementen. Hij heeft het over calvinistische schijnheiligheid. Die neutraliteit steunt immers niet op humaniteit, maar op geniepige winsthonger. Het bloedgeld van de meest beruchte dictators en drugbaronnen uit de recente én actuele geschiedenis vindt een veilig onderkomen tussen de Helvetische bergen. Met zijn nieuwe boek zet Ziegler een verbijsterende stap verder, door aan te tonen dat de Zwitsers ook voortreffelijke zaken deden met de nazi’s.

De deals bleven niet eens beperkt tot het witwassen van roofgoud en juwelen van holocaust-slachtoffers. Ook de industrie werkte voor Hitler. Dat laatste hebben de Zwitsers overigens nooit ontkend. Ze voerden aan dat ze moeilijk anders konden, omdat ze ingesloten waren door de nazitroepen en de druk onhoudbaar werd. Ze verkochten met het mes op de keel. Ziegler toont evenwel aan dat Zwitserland niet zo stevig ingesloten was als het graag beweert. Er liep een spoorwegverbinding door het niet-bezette deel van Frankrijk. Er reden zelfs treinen naar Lissabon, die gevrijwaard bleven van Duitse controle.

De Helvetische ondernemers en handelaars zwichtten niet voor de druk, ze namen zelf het initiatief. Ziegler noemt hen Zwitserse kruideniers. Vooral de wapensmeden bleken bijzonder waardevol voor Hitler. Als meesters in het vervaardigen van precisiewerktuigen leverden de Zwitsers onder meer richtapparatuur voor kanonnen, mortieren en machinegeweren. De luchtafweerkanonnen met snelvuurmechaniek waren én zijn overigens onovertroffen in de wereld. Nog steeds volgens Ziegler, vond de opleiding van kanonniers van de Wehrmacht en de SS plaats onder Zwitserse leiding.

HITLERS EIGEN BANK.

De nazi’s hebben de verleiding om Zwitserland binnen te vallen, steeds weerstaan. Ze hadden echter minder schrik van de bergen dan de officiële uitleg doet vermoeden. Ziegler vond bewijzen dat Hitler letterlijk zei dat hij wel heel stom zou zijn als hij zijn eigen bank vernietigde.

Toch blijven we na alle documenten en bewijzen die Ziegler aandraagt, achter met de vraag waarom de nazi’s zo nodig hun roofgoud moesten laten witwassen in Zwitserland. Konden ze er dan niet gewoon mee betalen zonder de Helvetische omweg ? Ook op die vraag brengt Ziegler een kristalhelder antwoord. De landen waarmee Hitler nog zaken deed, zoals Portugal en Spanje, aanvaardden geen besmet goud of onzekere betaalmiddelen. Ze waren wel tuk op geld of goud uit Zwitserland. Daar zag niemand bloed aan kleven en de waarde ervan was gegarandeerd.

Het ronduit onthutsende boek van Ziegler wakkert het lang verdrongen debat in Zwitserland sterk aan. Het komt bovenop de opgevoerde druk van joodse organisaties die ijveren voor de teruggave van het geld en de bezittingen die holocaust-slachtoffers toevertrouwd hadden aan Zwitserse banken. Het imago valt aan scherven en dat komt niet eens alleen door “de doldrieste ridder van het Zwitserse parlement”, zoals Ziegler genoemd wordt. Zijn boek is een genadeloze uppercut.

LUC DE DECKER

Jean Ziegler, Hitlers bankiers. Meulenhoff/Kritak, 319 blz., 690 fr.