Het vermogen om beter te doen

Hoe concurreren bedrijven met elkaar? Hoe halen bedrijven een beter dan gemiddelde return? Hoe kunnen ze op langere termijn sterke prestaties neerzetten? Het concept van dynamic capabilities kan een antwoord geven. Dit concept heeft betrekking op de processen, organisatiestructuren en skills van de medewerkers die er allemaal toe bijdragen dat een bedrijf intangible assets of immateriële activa opbouwt. Die zijn handig om met andere bedrijven te concurreren en ze verhogen dus de aandeelhouderswaarde. Wat precies met die intangibles wordt bedoeld, legt David Teece uit in Dynamic Capabilities. Het is het vermogen van een bedrijf om nieuwe routines aan te leren, ervoor te zorgen dat medewerkers geregeld nieuwe competenties verwerven, er meer geïnnoveerd wordt zodat een bedrijf beter kan concurreren. Wie dat doet, beschikt volgens Teece over een pak nieuwe intangibles en kan als bedrijf aandeelhouderswaarde creëren.

Teece, hoogleraar aan California en Berkeley, is al decennia bezig met analyses over de manieren waarop een bedrijf aandeelhouderswaarde opbouwt. Deze vraag heeft volgens de hoogleraar nog aan belang gewonnen sinds de uitbraak van de kredietcrisis midden 2007.

Volgens Teece is de belangrijkste bevinding van zijn jarenlange onderzoek dat de returns van ondernemingen binnen een sector over een lange termijn merkwaardig genoeg gelijk zijn – op voorwaarde dat gecorrigeerd wordt voor risico. Concreet betekent dit dat aandeelhouders met een gelijkaardig risicoprofiel in een sector, bijvoorbeeld banken, over de lange termijn een gelijkaardige return mogen verwachten. Aandeelhouders kijken volgens Teece binnen een sector dus vooral naar het risicoprofiel van een onderneming. Hogere risico’s leveren hogere returns op. Maar meer risico’s opzoeken, is sinds een jaar not done.

Wat is dan wel zinvol voor de ondernemingen in deze postindustriële samenleving? “De creatie, het bezit en het inzetten van immateriële activa – meer bepaald kennis, competenties, innovatie en relaties”, zegt Teece. Dat is dé strategie die echt aandeelhouderswaarde op termijn creëert. Deze intangibles verklaren volgens de auteur de echte, risicogecorrigeerde ver-schillen tussen ondernemingen in een sector.

Ondernemingen die zich zorgen maken dat goede werknemers weglopen, vergissen zich volgens Teece. Is het verdwijnen van competenties dan geen probleem? “De kennis en relaties zitten niet bij enkele individuen, maar zijn diep verankerd in processen en procedures in de onderneming. Soms zelfs in simpele regels die een onderneming zichzelf oplegt om te opereren in een complexe omgeving.” Een leuke theorie, maar concrete voorbeelden geeft Teece niet. Dat maakt ook dat het model van Teece niet echt overtuigt. Maar zijn theorie kan wel het debat voeden over de vraag hoe ondernemingen op consistente wijze aandeelhouderswaarde kunnen creëren.

DAVID TEECE, DYNAMIC CAPABILITIES & STRATEGIC MANAGEMENT, OXFORD UNIVERSITY PRESS, 2009, 286 BLZ, 29 EURO

Thierry Debels