Het OCMW van het peloton

“Ik zal op mijn woorden moeten letten want anders lig ik straks op het kerkhof,” grapt gewezen sportdirecteur Paul De Baeremaeker in zijn sappige Aalsterse dialect. De Baeremaeker staat bekend om zijn ongezouten mening, maar wanneer de naam van Noël Demeulenaere valt, klappen alle mondjes in het wielermilieu meteen dicht. Iedereen die zich in de buurt van het peloton ophoudt, weet wel wie Meneer Noël is, maar niemand zegt hem persoonlijk te kennen. De hondstrouwe rechterhand van Beaulieu-oprichter Roger De Clerck treedt zelden op de voorgrond. Hij waart als een schaduw boven het peloton. “De man is een sfinx,” beaamt Luc Gheysens, advocaat, organisator van Gent-Wevelgem en een van de boegbeelden van de believers in Lernout & Hauspie. “Demeulenaere is de invloedrijkste man in de Belgische wielersport, maar hij blijft steevast op de achtergrond. Maar als hij zijn jawoord heeft gegeven, mag je op beide oren slapen. Demeulenaere heeft dan ook niets anders dan vrienden.” Maar die houden dan wel de lippen stijf op elkaar.

Met liefst vijf ploegen in de eerste klasse van het peloton (en dan houden we nog geen rekening met Relax-Bodysol-Brustor, dat met voornamelijk Belgisch geld en Belgische renners uiteindelijk voor een Spaanse licentie koos) staat ons land weer op de wielerwereldkaart. Daarmee doen we het bijna even goed als Spanje en Italië. De opvallendste nieuwkomers in het peloton zijn de retrotruitjes van de Chocolade Jacques – Wincor Nixdorf-ploeg waarvan Noël Demeulenaere de geestelijke vader is. “De invloed van Demeulenaere in het wielrennen kan nauwelijks overschat worden,” stelt Paul De Geyter van het sportmanagementbureau SEM. “De mensen die vanuit het niets een eersteklasseploeg kunnen oprichten, liggen niet dik gezaaid.” Maar de tentakels van de ondertussen 65-jarige Wielsbekenaar spreiden zich in de wielersport veel verder uit dan over die ene ploeg.

Een boekje vol politici

Pakweg twintig jaar geleden was het nog amateurisme troef in het Belgische peloton. Sponsors zetten hun renners gewoon op de loonlijst en betaalden zonder morren de materiaal- en hotelrekeningen. Weinig bedrijfsleiders durfden het aan om op het einde van het jaar de kosten-batenanalyse van hun wielerploeg te maken. Met spijt in het hart zag Demeulenaere dat heel wat potentiële investeerders om die reden de wielersport de rug toekeerden. Met de oprichting in 1984 van Advertising and Sponsoring Service ( ASS) wou hij die drempel wegnemen en daarmee meteen de professionalisering van het wielrennen inluiden. Bij de notaris werd Demeulenaere geflankeerd door uitgever Fernand Van Rie, sportbestuurder en gewezen wielerkampioen Walter Godefroot, diens zakenpartner Eddy Vandenhecke, advocaat en wielergekke ex-burgemeester van Ronse Orphale Crucke, en autopiloot Thierry Tassin. Caisterhall Limited, een vennootschap met maatschappelijke zetel in Londen, maakte het lijstje volledig. “Die mensen hadden een bloempotfunctie, ze waren niet operationeel actief in ASS,” zegt Demeulenaere nu. “Een naamloze vennootschap moest toen namelijk minimaal zeven vennoten hebben. We kozen trouwens bewust voor deze rechtsvorm omdat die de grootst mogelijke transparantie toeliet voor onze sponsors.”

ASS ging op zoek naar investeerders en koppelde die, naar eigen inzicht, aan elkaar om op die manier verschillende professionele wielerploegen te vormen. Voor de sponsors was daarmee de kous af want de financiële verantwoordelijkheid voor hun ploeg lag nu bij ASS. Bedrijven als Isoglass (isolatiemateriaal), SEFB (financiële instelling), Ipso (wasmachines), Hitachi (hifi), Willy Naessens (bouwbedrijf), Collstrop (tuinhout) en Palmans (transport) zetten in die periode hun eerste stapjes in het peloton. De renners die bij ASS onder contract lagen, werden in een van deze ploegen ondergebracht. Op die manier aten jaarlijks tot 60 beroepsrenners, die voornamelijk actief waren in het circuit van de kermiskoersen, uit de hand van Meneer Noël. “De echte toppers hadden Demeulenaere niet nodig om onder dak te geraken,” weet Paul De Geyter van SEM. “Maar jaarlijks kreeg hij wel een pak ‘eeuwige beloftes’ aan zijn deur die kwamen bedelen om een contract.” Een aanbevelingsbrief van een of andere politicus kon daarbij soms wonderen doen, want het adressenboekje van Demeulenaere puilt uit van de politici. Jean-Luc Dehaene ( CD&V), Stefaan De Clerck (CD&V), Freddy Willockx ( SP.A), Johan Sauwens (CD&V), Jaak Gabriëls ( VLD), Herman De Croo (VLD) en de Antwerpse provinciegouverneur Camille Paulus (VLD), de man achter de Grote Prijs Rik Van Steenbergen. Allemaal weten ze Noël Demeulenaere wonen. “Ook vice-premier en minister van Begroting en Overheidsbedrijven Johan Vande Lanotte (SP.A) is een persoonlijke vriend,” vervolledigt Demeulenaere het lijstje. “En mocht ooit blijken dat de zoon van Yves Leterme (CD&V) talent heeft als wielrenner, dan zal ik wel een plaatsje voor hem vrijmaken.”

De man die bij ASS voor Demeulenaere door het vuur ging, was Christophe Sercu, zoon van zesdaagsenkeizer Patrick. Acht jaar lang werkte hij voor Demeulenaere, maar ook hij klapt dicht als we over zijn patron beginnen. “Jaarlijks zaten we maar eenmaal rond de tafel met Demeulenaere,” getuigt Eddy Coppieters, toenmalig gedelegeerd bestuurder bij wasmachinefabrikant Ipso en nu aan de slag bij concurrent Primus. “Tijdens die vergadering werd het jaarprogramma vastgelegd. Voor alle praktische zaken moesten we daarna aankloppen bij Christophe Sercu.”

Jan De Clerck in quarantaine

Bleef de populariteit van het wielrennen decennialang beperkt tot een paar West-Europese landen, dan doken er in de jaren tachtig plots renners op uit landen als Mexico, Colombia, de Verenigde Staten en de voormalige Oostbloklanden. De internationalisering van de wielersport greep danig om zich heen, waardoor de kermiskoersen – de typische biotoop voor de renners van Demeulenaere – stuk voor stuk van de kalender verdwenen. Geleidelijk aan begon Demeulenaere in te binden en zijn wielerploegen moesten voortaan op eigen benen verder. Het tijdperk-Demeulenaere in de wielersport leek afgesloten en in die periode bekeerde hij zich tot zijn tweede liefde, het boksen. Demeulenaere richtte de Flanders Boxing Association ( FBA) op en trok Jef Van Driessche aan als coördinator. Samen zetten ze een paar meetings met internationale allure op.

Toch bleef de wielermicrobe bijten. Toen de Lotto-ploeg in 1999 onder Jean-Luc Vandenbroucke zonder cosponsors dreigde te vallen, schoot Demeulenaere meteen in actie en begon hij zijn kennissenkring af te bellen. Eerst naar zijn goede vriend Patrick De Maeseneire, op dat moment gedelegeerd bestuurder bij uitzendgroep Adecco, die er al gauw mee instemde om de leegte die Mobistar had nagelaten op te vullen voor een half miljoen euro. Ook Etienne Schouppe hapte toe, en ABX kwam als derde sponsor op de rood-zwarte truien. Het juridische vehikel waarop deze ploeg gebouwd werd, was The Pool, een vennootschap die Demeulenaere vier jaar eerder had opgericht samen met Paul De Baeremaeker, John Willems (de man achter het schoonmaakbedrijf Euroclean) en Daniel Dehandschutter (op dat moment de pr-man bij de Koninklijke Belgische Wielrijdersbond).

Samen met oprichter Roger De Clerck en Paul Delbaere vormde Demeulenaere jarenlang de Heilige Drievuldigheid bij het tapijtenimperium dat gestuurd werd vanuit het Beaulieu Center in Waregem. Toen Jan De Clerck in opspraak kwam, werd hij door de rest van de familie in quarantaine geplaatst. “Een muur die om praktische redenen nog altijd bestaat, maar die ook zeer vlug weggenomen kan worden,” aldus een raadselachtige Demeulenaere. “Wanneer ik Jan op de koers tegenkom, dan geef ik hem een hand en slaan we een babbeltje. Er is absoluut geen sprake van een familieoorlog, zoals de media vaak laten uitschijnen. Wist je trouwens dat Domo een van de grootste klanten is bij Lystex, het bedrijf van Francis De Clerck, de broer van Jan.”

Vorig jaar ging Demeulenaere met pensioen, maar hij heeft nog altijd zijn bureau in het Beaulieu Center, waar hij dagelijks langsloopt. “Als gewezen directeur van Beaulieu is Demeulenaere nog altijd het luisterend oor van de familie De Clerck – Jan uitgezonderd,” weet ook Jo Libeer, directeur bij Voka, Kamer van Koophandel West-Vlaanderen.

Op de koffie bij Bush, Thatcher en Gorbatsjov

Ook de organisatoren van wielerwedstrijden weten de weg te vinden naar Noël Demeulenaere. Zo werd de klassieker Gent-Wevelgem jarenlang op eigenzinnige wijze geleid door Georges Matthijs. Door een gebrek aan sponsors dreigde in 1994 echter de hakbijl voor de vluchtkoers die al sinds 1934 wordt georganiseerd. Kersvers voorzitter Luc Geysens ging meteen te rade bij Demeulenaere, die hem met bouwbedrijf Willy Naessens en Berry Floor (de laminaattak van de groep Beaulieu onder leiding van Luc De Clerck) twee nieuwe sponsors aan de hand deed. Gent-Wevelgem kon overleven. “Demeulenaere is ook de man die de start van Dwars door Vlaanderen naar Kortrijk bracht, waardoor de wedstrijd nog aan allure won,” weet Geysens. “En het zou me ten zeerste verbazen mocht hij geen hand hebben gehad in de organisatie van de wereldkampioenschappen in Zolder, nu twee jaar geleden.”

In 2002 waagde het sportmarketingbureau Octagon CIS zich aan de organisatie van de Ronde van België, een wedstrijd die twaalf jaar voordien van de kalender verdween. De belangstelling van het publiek en van de renners groeide snel, maar die inspanningen lijken nu verloren te gaan. De Internationale Wielerfederatie ( UCI) gaat in 2005 namelijk van start met de Pro Tour, een topcompetitie waarvoor enkel de allergrootste wedstrijden in aanmerking komen, en daar hoort onze nationale ronde vooralsnog niet bij. “Een Beneluxronde zou wél een plaatsje op de kalender krijgen, en daarvoor hebben we ons al kandidaat gesteld,” zegt Rob Discart van Octagon CIS. “Maar daar hangt een extra prijskaartje van 1 tot 1,5 miljoen euro aan vast. Tijdens de Zesdaagse van Gent liep ik toevallig Noël Demeulenaere tegen het lijf en die bood spontaan aan om te helpen. Momenteel zijn er nog geen concrete afspraken gemaakt, maar de hand van Demeulenaere kan het voor ons toch een stuk makkelijker maken.”

In een lijstje aan de wand van het Beaulieu Center, dat uitziet op de hippodroom waar jaarlijks Waregem Koerse gelopen wordt, hangt een handgeschreven brief van George Bush Sr. De relaties tussen de families Bush en De Clerck zijn vrij intens te noemen. Beaulieu of America was trouwens een van de sponsors van de succesvolle presidentscampagne van George Bush Jr. Toen Roger De Clerck 75 werd, organiseerde Demeulenaere voor hem een groots feest waar naast George Bush ook Margaret Thatcher de jarige de hand kwam schudden. “Wegens de ziekte van zijn vrouw moest Michael Gorbatsjov in laatste instantie afzeggen,” herinnert Demeulenaere zich. “Een persoonlijke relatie met die mensen heb ik niet echt, maar ik hou wel contact met de cruciale personen in hun entourage die ervoor zorgen dat zij gratis overkomen. Graag zou ik nog eens Nelson Mandela en Fidel Castro inviteren.”

Ondanks zijn internationale connecties is Demeulenaere toch meer de man van de lokale politiek. Jaren geleden trokken verschillende partijen aan zijn mouw om in de nationale politiek te stappen. “Het was tien jaar te laat en bovendien vond ik het te gevaarlijk om als zakenman kleur te bekennen,” aldus Demeulenaere. De drempel om in de gemeentepolitiek te stappen, was veel minder groot omdat de traditionele partijen volkomen afwezig zijn in Wielsbeke. Na de fusie van 1976 was Demeulenaere voor het eerst kandidaat op de lijst Welvaart door Vrede ( WDV) en hij werd meteen schepen. Bij de volgende verkiezingen van 1982 zorgde zijn partij voor een huzarenstukje, want ze sleepte álle zetels in de wacht. Noël Demeulenaere werd burgemeester en hij zou die taak twaalf jaar lang combineren met zijn job bij Beaulieu. De laatste jaren van zijn ambt stoomde hij de minzame Georges Lambrecht, die sales manager is bij de Berry Group, klaar voor het burgemeesterschap. In 1994 was Demeulenaere geen kandidaat meer, maar zijn partijgenoten zorgden er wel voor dat hij voorzitter van het OCMW werd, een functie die hem op het lijf geschreven is. “Ik ben een OCMW op zich,” lacht Demeulenaere. “In mijn leven heb ik altijd mijn best gedaan om God en klein Pierke te helpen.” Wielsbeke draagt overigens nog altijd de sportieve handtekening van Demeulenaere. De gemeente, die geen 9000 inwoners telt, pronkt namelijk met twee zwembaden, drie sporthallen en een resem sportverenigingen.

De grote verzoening

Het helpen van hopeloze gevallen loopt als een rode draad door het leven van Demeulenaere. Zo hielp hij Freddy Maertens tot tweemaal toe om zijn carrière te herlanceren. Toen de tweevoudige wereldkampioen jaren later aan de rand van de afgrond stond, stak Demeulenaere nogmaals de reddende hand uit. “Met de hulp van burgemeester Daniël Denys bezorgde ik hem een job in het Roeselaarse wielermuseum. Dat was overigens ook een goede zaak voor het museum zelf, want het verwelkomt nu tienmaal zoveel toeschouwers als voorheen.” Een speciaal plaatsje in het hart van Demeulenaere is voorbehouden aan die andere wielercoryfee, Roger De Vlaeminck. Le gitan is ingeschreven als werknemer bij ASS en treedt nu op als de persoonlijke pr-man en chauffeur van Demeulenaere. Ten slotte heeft Demeulenaere ook een boon voor het geslacht Planckaert. Walter Planckaert werd onlangs aangetrokken als ploegleider bij zijn Chocolade Jacques-Wincor Nixdorf-ploeg en voordien mocht ook Francesco, zoon van Eddy, zijn handtekening zetten onder een profcontract bij die ploeg. Johan Capiot, Jef Braeckevelt en Andreï Tchmil zijn er de leidinggevende figuren. Met het Russische gasbedrijf Itera heeft die laatste overigens een belangrijke sponsor achter de hand die wellicht volgend jaar in het peloton zal komen.

Jarenlang al droomt Demeulenaere van een grote Belgische ploeg met daarin alle toppers. Zijn nieuwe Chocolade Jacques-Wincor Nixdorf-ploeg, waar hij opnieuw kan rekenen op de steun van Patrick De Maeseneire (al is die nu gedelegeerd bestuurder bij Barry-Callebaut), beantwoordt nog niet aan die definitie. Maar Meneer Noël heeft nog grootse plannen. “Het sponsoringcontract van US Postal loopt eind dit jaar af. Ze beseffen daar wel dat hun kopman Lance Armstrong nu op zijn hoogtepunt staat en ik acht het dan ook waarschijnlijk dat ze definitief de geldkraan zullen dichtdraaien. Maar dat betekent wel dat cosponsor Berry Floor vrijkomt. Ik heb concrete contacten met een grote Belgische onderneming, wat volgend jaar misschien kan leiden tot die grote topformatie. Het is nog te vroeg om er namen op te plakken. Maar ik hoop het ooit te mogen meemaken dat Berry Floor en Domo de handen in elkaar slaan bij de vorming van een groot wielerteam. Dat zou voor mij het ultieme afscheidscadeau zijn.”

Alain Mouton – Dirk Van Thuyne

Jaarlijks kwam een pak ‘eeuwige beloftes’

bij Demeulenaere om een contract bedelen.

Een aanbevelingsbrief van een politicus kon

daarbij soms wonderen doen.

Demeulenaere moest van op

afstand toekijken hoe zijn ploeg fuseerde met die van

Jan De Clerck, de verstoten

zoon van de Beaulieu-dynastie.

“Ik ben een OCMW op zich.

In mijn leven heb ik altijd mijn best gedaan om God en klein Pierke te helpen.”

ôAls hij zijn jawoord heeft gegeven, mag je op beide oren slapen. Demeulenaere heeft dan ook niets anders dan vrienden.” Maar die houden wel de lippen stijf op elkaar.