Het muzikale speeltje van rebel en multimiljonair Hans Breukhoven

Ondanks de malaise in de muzieksector kunnen de Belgische winkels van Free Record Shop mooie groei- en winstcijfers voorleggen. Anticiperen, verbreden, werken aan marketing en vooral nooit blijven stilstaan, zo luidt het recept van ondernemer en multimiljonair Hans Breukhoven.

Jammer, maar helaas: Max moest de deur uit. Met zijn 5 meter lengte en 2500 kilo was hij gewoonweg te groot voor het winkelpand aan de Coolsingel in Rotterdam. Max is een 50.000 jaar oude mammoet, opgegraven in Nederlands Limburg en beetje bij beetje weer samengesteld. Hij kwam voor meer dan 77.000 euro in het bezit van Hans Breukhoven, oprichter en topman van Free Record Shop, die hem als trekker voor zijn nieuwe softwarewinkels wilde gebruiken. Dat de aankoop Breukhoven en zijn bedrijf meteen een pak gratis reclame opleverde, was natuurlijk mooi meegenomen. Toen de winkels overgenomen werden en de nieuwe eigenaar Max eigenlijk liever kwijt wilde, verkocht Breukhoven hem voor iets meer dan 100.000 euro op veilingsite eBay. Toch nog mooi winst gemaakt.

Wie een prehistorisch skelet opkoopt als marketingstunt, is duidelijk geen grijze zakenmuis. Breukhoven is naast ondernemer en multimiljonair – het Nederlandse blad Quote schat zijn vermogen op 75 miljoen euro – vooral Bekende Nederlander, een vaak gesignaleerde gast op chique feestjes en getrouwd met Conny (beter bekend als ‘Vanessa’, in de jaren tachtig één van Nederlands bekendste zangeressen en sekssymbolen, die er vandaag een grote schoonheidskliniek op nahoudt). Hij probeert graag constant nieuwe dingen uit – zelf heeft hij het wat statig over “voortdurend veranderingen initiëren is één van de belangrijkste taken van elke ondernemer” – deinst er niet voor terug om risico’s te nemen en beschouwt een lichte vorm van rebelsheid als slimme business.

Free, zoals in ‘vrij’

Toen hij in oktober 1971 in Schiedam een piepklein platenwinkeltje opende, bleek Breukhovens timing perfect. De sector werkte al 25 jaar volgens kartelafspraken: alleen wie lid was van de ‘Nederlandse Vereniging van Grammofoonplaten Detailhandelaren’ kon bij de platenmaatschappijen en distributeurs kopen; prijzen werden onderling vastgelegd.

Breukhoven trok voor zijn ‘vrije platenwinkel’ geregeld naar Londen, New York en zelfs Jamaica. Toch kon hij courante platen 25 tot 30 procent goedkoper aanbieden dan de concurrenten én uitpakken met exclusieve rock- en reggaetitels. Toen het kartel in 1976 werd afgeschaft, stond Free Record Shop voor vijf winkels in de buurt van Rotterdam.

In 1985 begon de voorzichtige buitenlandse expansie. In Antwerpen werd Dillewijns Discount overgenomen, een drukbezochte platenwinkel op de Wapper. Vandaag is het nog steeds het uithangbord van een keten die intussen bijna zeventig winkels telt in ons land. Later kwamen ook Noorwegen en Finland erbij. De joint ventures die Free Record Shop tot in landen als El Salvador en Nicaragua brachten, bleken economisch niet leefbaar.

“Eigenlijk is België op dit moment het best presterende land van de groep,” zegt algemeen directeur Belux Serge Couvreur. “We groeien al sinds 1999 in een mooie rechte lijn en ook onze winst houdt gelijke tred.” Die groeicijfers zijn des te opmerkelijker als je weet dat Free Record Shop in de hoek zit waar de klappen uitgedeeld worden. De wereldwijde verkoop van cd’s is al enkele jaren aan een duizelingwekkende vrije val bezig, met verliezen van 30 procent tussen 2001 en 2003. Ondertussen is de situatie hooguit gestabiliseerd, nieuwe groei zit er niet in.

Boeken als een nieuwe inkomstenbron

“Zoiets voel je natuurlijk, maar we hebben de daling kunnen opvangen en op onze muziekverkoop nooit meer dan enkele procenten moeten prijsgeven,” geeft Couvreur aan. Impulsaankopen staan centraal in zijn strategie. “Ik geloof echt dat dat onze cd-omzet op peil heeft gehouden. Onze winkels zitten vol met prikkels om te kopen, speciale acties en promoties die we met merken van buiten de sector opzetten.”

Op langere termijn moet Free Record Shop het vooral hebben van een verbreding van het aanbod, vindt Couvreur. Een sterkhouder de jongste jaren is de verkoop van films en muziekconcerten op dvd. “Zonder twijfel: de dvd heeft ons gered, met groeicijfers van 50 procent of meer. Daardoor hebben we niet alleen het verlies in de muziekverkoop kunnen opvangen, maar ook onze omzet doen stijgen.” Met een even groot enthousiasme richt Free Record Shop zich nu ook op games en boeken.

“Dankzij boeken willen we ons wapenen tegen de digitalisering van entertainment. Ik ben ervan overtuigd dat boeken in hun huidige vorm nog heel lang zullen blijven bestaan en dat ze voor ons een nieuwe bron van groei kunnen worden,” meent Couvreur. Hij verwacht twee jaar nodig te hebben om het nieuwe product op de rails te zetten. “Maar nu al verkopen we van sommige titels meer dan een keten als Club.” Allemaal tot groot ongenoegen van de collega-boekverkopers, zo blijkt. Eind 2004 had Dorian van der Brempt, toenmalig directeur van sectorvereniging Boek.be het in een krant over “een grootverdeler die zal kiezen voor de grootste gemene deler.” “Ik vind dat soort uitspraken een beetje triest. Misschien maakt een dynamische aanpak sommige mensen bang”, reageert Couvreur.

Boeken moeten gelijk een nieuw, iets ouder publiek aanspreken. “We scoren met een breed aanbod steeds beter bij gezinnen met kinderen. De gemiddelde leeftijd ligt ondertussen rond de 30 tot 35 jaar,” stelt Couvreur. Met boeken, cd’s, dvd’s en games in de winkelrekken is de naam Free Record Shop misschien niet meer zo toepasselijk, denkt hij hardop: “Eigenlijk moet het woordje Record eruit.” Nu alle Belgische winkels met breedbandinternet worden uitgerust, wil Couvreur ook tickets voor concerten en evenementen gaan verkopen.

Niet bang voor de Duitse boeman

Heel soms staan de neuzen in de muziekbranche in dezelfde richting. Zeker als het over Media Markt gaat. Sinds de Duitse winkelgigant hier neerstreek, nam de druk op de prijzen danig toe. Vooral in de grootstad is de concurrentie blijkbaar bikkelhard. Eind juli kostte X&Y, het nieuwe album van de Britse succesgroep Coldplay, op de meeste plaatsen in Antwerpen 14,95 euro. Maar terwijl Media Markt 13,90 euro aanrekende, lazen we op het prijskaartje bij Free Record Shop 19,99 euro. Op de Wapper lopen de prijzen van nieuwe cd’s uiteen van 14,99 tot 22,50 euro.

“Media Markt speelt puur op de prijzen en stuurt je via de afdeling wit- en bruingoed naar de spotgoedkope cd’s. In de hoop dat je onderweg een koffiezetmachine in je karretje laadt. Geen slechte strategie, maar ik geloof dat er op de markt ook plaats is voor ons concept, waarin service centraal staat. En vergeet niet dat wij de jongste jaren qua prijzen vaak erg competitief zijn,” aldus Couvreur. Free Record Shop trok de voorbije jaren meer naar kleinere stadscentra. “Je hebt er minder concurrenten en de huurgelden zijn een stuk lager. Uiteindelijk liggen de winstpercentages er dus hoger.” Toch heeft hij naar eigen zeggen zeker geen schrik van Media Markt “Volgens mij vallen de slachtoffers net daar waar het ontbreekt aan ondernemerschap, vaak bij kleinere winkels. Bovendien hebben we voldoende financiële slagkracht. Wij staan te sterk om zomaar door Media Markt omvergelopen te worden.”

“Gratis downloaden bezorgt ons eigenlijk meer kopzorgen dan Media Markt of Free Record Shop,” vertelt Dominique Vermeulen van Brabo Records in Antwerpen. Die onafhankelijke muziekwinkel koos voor specialisatie en trekt een publiek van kenners en liefhebbers aan. “Niet dat we alleen alternatieve muziek verkopen. Moby of Coldplay vind je hier ook en, eerlijk gezegd, zonder die meer courante cd’s hadden we al lang moeten besparen op personeel of verhuizen naar een goedkopere locatie.”

Een directe concurrent voor Free Record Shop is Extra Zone, een keten van 52 entertainmentwinkels die eigendom is van het Brusselse familiebedrijf Sonica. “We merken dat onze klantenbasis heel erg overlapt. We zitten vaak in dezelfde winkelstraten en krijgen dezelfde mensen over de vloer, tenslotte is het publiek niet altijd even trouw,” vertelt Koen Imbo, retailmanager bij Sonica. “We moeten dus meer aan marketing doen, de uitdaging is om ons te differentiëren en de verschillen met concurrenten meer in de verf te zetten. We werken wat dat betreft nu aan een nieuwe strategie. Onze keten is snel gegroeid, nu wordt het tijd om ons te laten opmerken en de verschillen met de concurrentie beter in de verf te zetten. Tegelijk kunnen we samen proberen de banalisering van onze producten tegen te gaan, de rol die supermarkten en het grijze kanaal – krantenwinkels bijvoorbeeld – daarin spelen, is niet te onderschatten.” Ook bij ExtraZone staat een verbreding van het gamma en nadruk op service en advies centraal. “We verwachten net als Free Record Shop veel van games; op dat vlak presteren we zelfs beter dan de markt,” geeft Imbo aan. Een prijzenoorlog wil hij liever niet: “Goedkoper dan Media Markt kan je toch niet verkopen. Zij gebruiken cd’s als een traffic builder, voor ons is het natuurlijk net een kernproduct.”

Zoete wraak op Richard Branson

Toen Couvreur begin 2000 aan boord kwam bij Free Record Shop, kreeg hij al onmiddellijk een vergiftigd geschenk voorgeschoteld. De groep had net de zes winkels van Virgin in de Benelux overgenomen. “Eerder zoete wraak dan doordachte strategie, want alle winkels waren sterk verlieslatend. Topman Richard Branson had ze geopend om ons de duivel aan te doen, vond Hans Breukhoven. Dus kon hij op dat moment niet anders dan toehappen.”

Terwijl de drie Nederlandse winkels bijna onmiddellijk dichtgingen, deed men in Luik, Brussel en Antwerpen voort. “Een bijna onmogelijke opdracht. De huurprijzen waren enorm – we spreken over 10 tot 15 miljoen Belgische frank per jaar- en de verkoop erg laag. Couvreur kon het personeel uiteindelijk onderbrengen bij andere winkels van Free Record Shop, de huurprijzen heronderhandelen en “een belangrijk deel” van de aanwezige voorraden tegen een normale prijs verkopen. Ondertussen zijn de drie winkels gesloten, de vennootschap erboven – volgens cijfers van Graydon goed voor een verlies van 338.000 euro in het jongste boekjaar – staat vandaag voor de vier Bravo-outletwinkels en eventuele nieuwe initiatieven. Bravo is een zusterbedrijf van Free Record Shop dat met name goedkope boeken en cd’s aan de man brengt en de overstocks van de keten opkoopt. “We hebben het met Virgin net lang genoeg volgehouden, maar ik heb er wel grijs haar van gekregen,” lacht Couvreur.

Raphael Cockx

Met boeken, cd’s, dvd’s en games in de winkelrekken is de naam Free Record Shop niet meer zo toepasselijk. “Eigenlijk moet het woordje Record eruit.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content