Het medicijnenboek van spoedarts IMF

Het Internationaal Monetair Fonds treedt almaar meer op de voorgrond bij de redding van landen in de eurozone. De maatregelen die de organisatie in gedachten heeft, zijn allerminst geheim, maar daarom niet minder ingrijpend.

De Europese instanties hebben voor de redding van Ierland het Internationaal Muntfonds (IMF) veel nauwer bij de analyse en besluitvorming betrokken dan enkele maanden terug bij de erg chaotische Griekse crisis. Alan Beattie, columnist in de Financial Times, merkte fijntjes op dat bij de Ierse reddingsoperatie het IMF “voor één kwart van de financiële middelen zorgde en voor minstens driekwart van de geloofwaardigheid”.

Deze voor de Europese autoriteiten trieste maar helaas correcte vaststelling houdt in dat de eurolanden die nu nog in woelig water dreigen te komen, beter ernstig rekening beginnen te houden met de visie van de technocraten van het IMF. Die visie staat kant en klaar afgedrukt in een recente IMF Staff Position Note met als titel ‘Lifting Euro Area Growth’. Deze analyse, zo vernemen we in Washington, behoort tot de vaste reisbagage van de IMF-mensen betrokken bij de eurotoestanden.

De rode draad in het rapport is dat de eurozone voor haar overleving dringend behoefte heeft aan een structureel hogere economische groei, niet het minst om het nijpende probleem van de publieke financiën de baas te kunnen blijven. Na een algemene analyse van de groei in het eurogebied komen de studaxen van het IMF tot heel concrete aanbevelingen. Het Belgische todolijstje omvat de volgende pittige ingrediënten:

beperking van de hoogte en de duurtijd van werkloosheidsuitkeringen;

verhoging van de effectieve pensioenleeftijd door stopzetting van vervroegde uittreding en door activering van ouderen;

versoepeling van de wetgeving voor werknemersbescherming;

versterking van de concurrentiewetgeving;

verdere liberalisering, vooral in de dienstensectoren. België krijgt een rode kaart voor zijn reglementering van het ondernemen en voor de reglementering van de distributiesector in het bijzonder.

Jobs, jobs en nog eens jobs

Deze specifieke aanbevelingen voor België passen in de algemene prioriteitenlijst van het IMF voor de eurolidstaten. De absolute prioriteit in die lijst is de noodzaak aan meer jobs. De tewerkstellingsgraad in de eurozone ( zie grafiek 1), zijnde het percentage van de beroepsbevolking effectief aan het werk, ligt beduidend lager dan die van de VS, Japan en vooral de belangrijkste EU-lidstaten die niet tot de eurozone behoren (Engeland, Zweden en Denemarken).

Vooral de tewerkstelling van vrouwen, jongeren en ouderen is een probleem in de eurozone. Dat geldt in overtreffende trap voor België. Het valt op dat de Belgische tewerkstellingsgraad nu al twee decennia jaar na jaar systematisch 2 à 3 procentpunten achterligt op het eurogemiddelde. In zijn algemene analyse van de arbeidsmarkt in de eurozone legt het IMF voorts de nadruk op “de promotie van gedecentraliseerde loonvorming en de afschaffing van indexatiemechanismen”.

Maar er is meer

Met meer jobs alléén redden we het echter niet. Het IMF-document legt daarnaast zwaar de nadruk op drie maatregelen voor de eurozone.

Ten eerste moet het bankwezen grondig gesaneerd worden, omdat de bedrijven nog sterk op bankfinanciering steunen. Dat geldt vooral voor de kmo’s. Het kapitaal van de banken in de eurozone moet substantieel verhoogd worden, aldus het IMF. Ook wordt aangedrongen op een meer attractieve omkadering van durfkapitaal.

Dit laatste sluit nauw aan bij de tweede prioriteit, de behoefte aan meer onderzoek en ontwikkeling. De eurozone hinkt voor O&O duidelijk achterop bij de VS en Japan, vooral als het over privaat gefinancierde inspanningen gaat ( zie grafiek 2).

De derde bijkomende IMF-prioriteit is het onderwijs, waar gepleit wordt voor betere doorstroommogelijkheden van jongeren naar een hoger opleidingsniveau en meer aansporing van permanente opleiding en vorming.

Globale aanpak

Het IMF-document bevat een warm pleidooi voor een globale aanpak. Als bijvoorbeeld de arbeidsmarkt wordt hervormd en tegelijkertijd de reglementering in de dienstensector wordt versoepeld, ontstaat een belangrijk synergie-effect. Dat soort effecten staat centraal in de IMF-analyse.

De auteurs van het rapport permitteren zich tot slot zelfs een duidelijke politieke conclusie. Uit ervaring blijkt dat regeringen die een coherent hervormingsbeleid voeren dat aansluit op de IMF-aanbevelingen, daarvoor electoraal meestal helemaal niet afgestraft worden.

johan van overtveldt

Het valt op dat de Belgische tewerkstellingsgraad nu al twee decennia jaar na jaar systematisch 2 à 3 procentpunten achterligt op het eurogemiddelde.