HET JAARVERSLAG

In zijn voorwoord bij het financiële verslag over het rampjaar 1990 bij Philips schreef toenmalig topman Timmer: “Wil Philips een toonaangevende onderneming in de wereld blijven, dan vereist dit de bereidheid tot kritisch zelfonderzoek, tot onbarmhartige vergelijking met de besten in de onderscheiden bedrijfstakken en vervolgens de wil tot verbetering.” In zijn meer dan aanbevelenswaardige boek Kille cijfers, warm gevoel laat Floris Hers (Financieel Economisch Magazine) er meteen op volgen: “Deze eisen gelden echter kennelijk niet voor de financiële jaarverslaggeving. De service aan de gebruiker van financiële informatie is juist in het verslag over 1990 duidelijk teruggelopen. Een onbarmhartige vergelijking met de jaarcijfers van branchegenoten is minder dan ooit mogelijk.”

Voor een geïnteresseerde leek is de eigenzinnige verslaggeving van Philips sowieso al nauwelijks te volgen, oordeelt Hers. Voor 1990 leek evenwel niets nog duidelijk. Het wereldwijd opererende concern zag zelfs af van publicatie van een internationaal kengetal als de jaarlijkse kasstroom op basis van historische kosten.

Philips vormt één van de voorbeelden die Hers grondig uitpluist in zijn boek over de betrouwbaarheid van financiële jaarverslagen van Nederlandse ondernemingen. Zijn conclusie is hard: er wordt geen echte informatie verstrekt en dat is ook niet de bedoeling. Het gaat er enkel om een zo voordelig mogelijk beeld van het bedrijf naar buiten te brengen. Dat daarbij enkele miljarden guldens uit het zicht verdwijnen, lijkt niemand te deren. Vooral investeringen worden gretig weggemoffeld, constateert Hers. Daarvoor bestaan overigens tal van legale mogelijkheden, waarvan de bedrijven graag gebruikmaken. Wat de motieven ook mogen zijn, Hers toont aan dat de buitenwereld steevast op het verkeerde been gezet wordt. Dit leerzame Nederlandse boek smeekt om een even kritische Belgische versie.

Het jaarverslag van Pol Schevernels vormt een uitstekende aanvulling bij Hers’ werk. Schevernels maakt een stevige analyse van de bestaande en de wenselijke jaarverslagen in Nederland. Tussendoor komen we te weten dat in 1995 bijna 1,6 miljard gulden aan jaarverslagen besteed werd, exclusief de accountantskosten.

Floris Hers, Kille cijfers, warm gevoel – Bedrijven rekenen zich rendabel. Balans, 188 blz., 700 fr. Pol Schevernels, Het jaarverslag – Van verslaglegging tot visitekaartje. Kluwer, 234 blz., 1896 fr.

LDD