Het geld voor de ramen

Een megakapitaalverhoging ligt op het bord van pvc-producent Deceuninck. Zware kost en extra pittig gekruid door de crisis. Maar het nieuwe managementteam gelooft er weer in. “Energie-efficiëntie is de toekomst en daar zitten we middenin”, zegt CEO Tom Debusschere.

Na een maandenlange vertrouwenscrisis bij Deceuninck is het tijd voor een frisse wind. In het hoofdkwartier in Gits wordt hard gewerkt aan raam- en bouwprofielen, zoveel is duidelijk. Of beter: er wordt weer hard gewerkt. De voorbije maanden stokte de band, zoals bij zo veel andere bedrijven. Niet dat de bestellingen ondertussen weer binnenstromen, maar het absolute dieptepunt is voorbij. De halfjaarresultaten toonden dat de pvc-groep zijn tweede adem gevonden heeft. Ondanks volumes die 20 procent lager liggen dan voorheen, wordt er sinds het tweede kwartaal weer voorzichtig winst gemaakt. De zware herstructureringen beginnen hun vruchten af te werpen. Waarover iedereen in het duister blijft tasten, zijn de details over de kapitaalverhoging die in november al werd aangekondigd. Bij het ter perse gaan, was daarover nog geen nieuws.

De kapitaalverhoging maakt deel uit van het akkoord dat Deceuninck in mei bereikte met de banken en met zijn andere schuldeisers. De operatie is een absolute noodzaak. Op het einde van juni bedroegen de financiële schulden van de pvc-groep 189,3 miljoen euro – tegenover een eigen vermogen van 123,8 miljoen.

Het nieuwe elan bij Deceuninck wordt verpersoonlijkt door de nieuwe CEO, Tom Debusschere. De West-Vlaming houdt er een kurkdroge humor op na. Hoe zijn eerste maanden als topman waren? Lange stilte, priemende blik. En dan, gespeeld onbeholpen: “Druk”. Een lachsalvo volgt. Het verhaal van Debusschere is dan ook niet zo simpel. Hij kwam op 1 december 2008 in dienst bij Deceuninck – op vraag van toenmalig CEO Clement De Meers-man – als directeur marketing & sales. Begin februari kreeg Debusschere plots een uitnodiging van de raad van bestuur voor een diner. In primeur kreeg Debusschere de desastreuze resultaten van 2008, waarop de vraag volgde of hij die cijfers wereldkundig wilde maken. Als CEO. “Ik heb direct ja gezegd. Maar of ik geslapen heb die nacht? Dát is wat anders!” (Alweer een bulderlach.)

Rechttoe rechtaan

Tijdens een archislecht vierde kwartaal kwam Deceuninck in zwaar weer terecht. De crisis, de verzwakking van diverse munten, een daling van de omzet en een hoge schuldenlast – die zich al jaren ophoopte. Door die hoge schulden en de zwakke resultaten schond de pvc-groep in het vierde kwartaal verschillende bepalingen van haar kredietcontracten met de banken en andere schuldeisers. Er volgde een winstalarm en een fikse kapitaalverhoging was onafwendbaar.

Het vertrouwen in Deceuninck raakte stilaan helemaal zoek. Niet alleen op de financiële markten, maar ook bij de werknemers, de klanten en de leveranciers. Debusschere kreeg de moeilijke taak om als nieuwe CEO die situatie recht te trekken.

“Je kunt je wel voorstellen dat de druk enorm was. Ik heb al onze grote leveranciers persoonlijk ontmoet om hun de situatie bij Deceuninck uit te leggen. Ze wilden het van mij horen. Mijn aanpak? Ik zeg de dingen zoals ze zijn. Zonder te dramatiseren, zonder te verbloemen. Gewoon: bam, zo is het. Ik heb er toen fijntjes aan toegevoegd dat het voor de leveranciers het moment was om te beslissen of ze een partner wilden blijven. Iedereen is mee gestapt. Ik heb hun onze cijfers laten zien en ze hebben gemerkt dat de situatie niet zo erg was als de geruchten deden vermoeden. Kortom, bij de leveranciers hebben we het vertrouwen redelijk snel teruggewonnen. Bij de klanten ook. Maar bij onze medewerkers was het heel moeilijk. Ik heb de filialen van Deceuninck bezocht, presentaties gegeven en uitgelegd hoe het bedrijf ervoor stond. Wat we al gedaan hadden, wat we nog moesten doen en wat de resultaten waren. Rechttoe rechtaan.”

Het is aan het lukken, voelt Debusschere. Ondertussen heeft hij ondervonden dat de CEO-stoel nooit uit je hoofd verdwijnt. 24 uur op 24 en zeven dagen op zeven. De knop omdraaien terwijl je gezellig thuis zit? “Niemand kan dat.” Toch was het Debusscheres ambitie om ooit CEO van Deceuninck te worden. Liever in enigszins andere omstandigheden, dat spreekt, en na een ietwat langere inleefperiode. Maar het zit intussen wel snor.

De nieuwe topman beschouwt het als een enorm voordeel dat hij eerder al bij Deceuninck werkte, van 1992 tot 2004 – waarvan de laatste negen jaar bij Deceuninck in Noord-Amerika. Met pijn in het hart nam Debusschere in 2004 afscheid van de pvc-groep, om een eigen team te kunnen leiden bij laminaatproducent Unilin.

Eind vorig jaar was het alweer ambitie die hem naar Deceuninck bracht. “Mooie perspectieven in een multinationaal bedrijf.” Spijt? “Nee. Ik had het gevoel weer thuis te komen. Bij Deceuninck heb ik vroeger van alles gedaan: IT, logistiek, operations, ik heb een toolshop geleid, een fabriek opgestart in de VS, een fabriek gesloten in de VS, noem maar op. Het kwam allemaal heel snel terug. En al vanaf mijn eerste dag als CEO voelde ik dat het goed zat. Daar was helemaal geen blind vertrouwen of naïviteit mee gemoeid. Ik merkte gewoon dat het talent en de technologie er nog steeds zijn bij Deceuninck. In februari heb ik dan ook meteen gezegd: Jongens, we gaan dat hier oplossen, dat zal hier lukken! Ik weet nog niet hoe, en misschien gaan we heel diep moeten snijden, maar uiteindelijk komen we er wel.”

Sinds de crisis verloren al een kleine 450 werknemers hun job bij Deceuninck. Er werden fabrieken gesloten in het Amerikaanse Little Rock, in het Poolse Wroclaw en in het Britse Calne werd de productie tot de helft teruggebracht. Nu al is zeker dat er op korte termijn nog eens 223 banen verloren gaan en ook sluitingen staan nog op het programma. Het gaat om een magazijn in Litouwen, een toolshop in Duitsland en de Belgische vestiging in Dottenijs houdt eveneens op te bestaan. In Dottenijs werden de rubberen dichtingen voor de ramen geproduceerd – een activiteit die nu in Gits terechtkomt. De betrokken Belgische werknemers, een twintigtal, kregen allemaal de kans om mee te verhuizen. Zowat twee derde ging op die oproep in. Niettemin een moeilijke beslissing, vindt Debusschere.

Nog niet zo lang geleden had Deceuninck grootse plannen met de vestiging in Dottenijs. Er was net een nieuw gebouw neergepoot en het bedrijf droomde luidop over nog meer. Maar toen brak de crisis uit. Het nieuwe gebouw in Dottenijs verkopen? Ja, en het oude gebouw ook, besliste Debusschere. Hard, maar absoluut noodzakelijk.

Tegen die achtergrond beschouwt de nieuwe CEO het als een voordeel dat hij vier jaar buiten de muren van Deceuninck heeft doorgebracht. “Dat heeft ervoor gezorgd dat ik geen enkele emotionele band heb met de beslissingen uit die periode. Het liet me toe om zeer snel moeilijke beslissingen te nemen en om iedereen daar ook van te overtuigen. Want als je de werknemers niet mee hebt, gebeurt er niks.”

Groot en klein moet besparen

Juist, vinden de vakbonden. Philippe Havegheer, ABVV-hoofdafgevaardigde, beaamt dat de stijl van het nieuwe management veel directer is. “Een heel andere aanpak. Op de ondernemingsraad bijvoorbeeld komt Debusschere veel kordater uit de hoek. Hij is hard, maar ook voor zichzelf. Zoiets hadden we eigenlijk wel nodig. Debusschere gaat daarom niet over één nacht ijs. En hij is rechtvaardig. Bij besparingen passeert zowel groot als klein de revue, dus ook de kaderleden.”

Kortom, Havegheer en zijn achterban hebben er vertrouwen in. “Tot in 2010 blijft het moeilijk, maar Deceuninck zal er zich wel door scharrelen.” Dezelfde geluiden bij ACV Chemie, hoewel dat meer op de vlakte blijft. “Ik neem aan dat de mensen die het nieuwe management hebben aangeduid, weten wat ze doen”, zegt Philip Decorte. De vakbonden vinden het positief dat Deceuninck in België tot hiertoe ‘redelijk gespaard’ bleef van zware herstructureringsrondes.

Debusschere wil geen vooruitzichten geven. Cijfermatige uitweidingen krijgen we evenmin. De onzekerheid blijft knagen. De verleiding is groot om de productie in bepaalde fabrieken weer op te drijven, moet de topman toegeven, maar hij blijft herstructureren tot het einde van 2009. “Wie weet wat er in het najaar nog allemaal kan gebeuren.”

Toch ademt Deceuninck duidelijk het gevoel van een doorstart uit. De nieuwe CEO legt er sterk de nadruk op dat dit zeker niet alleen zijn verdienste is. Hij looft zijn lokale teams, want zij waren het die uiteindelijk alle nieuwe beslissingen hebben uitgevoerd.

De jongste maanden kwamen er nog een paar nieuwe namen bij aan de top van Deceuninck. Arnold Deceuninck – de tweede generatie van de stichtende familie – deed in februari een stap opzij als voorzitter van de raad van bestuur. Pierre-Alain De Smedt nam de functie over. De Smedt is voorzitter van de autofederatie Febiac, maar bekleedt ook bestuursmandaten bij Belgacom, Avis Europe en Alcopa. Arnold Deceuninck blijft present in de raad van bestuur als vicevoorzitter. De pvc-groep heeft sinds juni vorig jaar ook een nieuwe financiële directeur: Philippe Maeckelberghe nam de plaats in van Dirk Demeulemeester.

Boze schoonmoeder

Er wordt gefluisterd dat grootaandeelhouder Sofina een belangrijke rol heeft gespeeld in de hele vernieuwingsoperatie. De beursgenoteerde holding nam in juni 2006 een belang van 17,5 procent in Deceuninck. Het belang werd gekocht tegen 23 euro per aandeel. De beurskoers is sindsdien gekelderd. In mei liet Sofina nog optekenen dat de investering in Deceuninck “tot nu toe geen goede was”. Sofina zelf wilde niet reageren, maar bij de pvc-groep wordt benadrukt dat alle bestuurders het nodig achtten om een frisse wind door het bedrijf te laten waaien. De mooie beloftes van het voormalige management werden niet waargemaakt en daarom trok de raad van bestuur de noodzakelijke conclusies.

Een pijnlijke zaak voor de voormalige CEO Clement De Meers-man? Nee, hoewel hij nog niet klaar is om nu al over het verleden te praten. De Meersman blijft overigens bestuurder. En Tom Debusschere, dat is en blijft zijn poulain. De complimentjes worden met plezier teruggewuifd door de nieuwe CEO.

“Iedereen stelt me de vraag of ik nu met een boze schoonmoeder zit opgescheept. Nee dus. Clement is een ideaal klankbord, een partner die de business van binnen en van buiten kent. Hij is altijd bereikbaar om vragen op te lossen, om historisch perspectief te bieden, noem maar op. I can use all the help I can get. Uiteindelijk ben ik het die de beslissingen moet nemen. Maar hoe meer intelligente input ik krijg, hoe beter die beslissingen zijn. En Clement, dat is een gentleman. Als het ooit slecht met mij gaat – en die tijd komt – hoop ik het ook allemaal te kunnen plaatsen zoals hij dat doet. Als een professional. En dat ik, net als Clement, iedereen help die op dat moment om hulp vraagt.”

De uitdagingen bij Deceuninck zijn inderdaad niet min. Op korte termijn is er de schuldherschikking en de kapitaalverhoging, en de herstructureringen die tot eind dit jaar blijven lopen. Ook de aanwezigheid van Deceuninck in de groeimarkten loopt niet over rozen. In Turkije daalde de verkoop in het eerste halfjaar met 19 procent in vergelijking met dezelfde periode in 2008. In Oost-Europa ging de omzet (in euro) met 39 procent naar beneden.

Toch is Debusschere vast van plan om overal present te blijven. “Het klopt dat de groeimarkten momenteel een enorme uitdaging vormen, maar ik ben blij dat we ze hebben. Ik ben ter plaatse geweest, heb er met klanten gesproken, en allemaal zeggen ze hetzelfde: dat de situatie niet meer zal verslechteren. Niemand weet wanneer het weer beter gaat met die opkomende economieën. Maar een ding staat vast. Als de economie weer aantrekt, zal het er explosief aan toe gaan. Daar moeten we klaar voor zijn. De echte winsten van Deceuninck komen op termijn uit de groeilanden. En in afwachting: prepare for the worst, and hope for the best.”

Nog een uitdaging is de pvc-prijs die sinds mei weer begint aan te trekken, na de ineenstorting bij het uitbreken van de crisis. Zal Deceuninck in staat zijn om een hogere pvc-prijs door te rekenen aan zijn klanten? Niet onmiddellijk. Maar wel op termijn. En intussen staat de winstgevendheid van Deceuninck onder druk. In welke mate? Debusschere klemt met een waarschuwende blik de lippen stijf op elkaar. Oeps, verboden terrein. Even vergeten.

De resultaten staan ook onder druk door de hoge herstructureringskosten. Die vallen uiteen in twee delen: bij de operationele gaat het vooral om het uitbetalen van ontslagen werknemers. Dat kostte al 5,1 miljoen euro in het eerste halfjaar. Het andere luik, de financiële herstructureringskosten, betekende een hap van 6,1 miljoen euro. En dat steekt.

De Smedt kaartte de kwestie al aan bij de presentatie van de halfjaarresultaten. Wat zijn die financiële herstructureringskosten precies? Zoals gezegd verbrak Deceuninck in het vierde kwartaal enkele kredietconvenanten. Prompt stuurden de betrokken bankiers en obligatiehouders een leger consultants, advocaten en andere cijferspecialisten naar Gits. Logisch, want de cijfers van Deceuninck moesten onderzocht worden door een onafhankelijke derde partij.

Minder leuk, vindt De Smedt, is dat Deceuninck de factuur van dat onderzoek moet betalen. “Er bestaat geen enkele incentive om de kosten van zo’n onderzoek te beperken”, vindt Debusschere. “Wij pleiten voor een plafond. Akkoord, we hebben een fout gemaakt door die kredietconvenanten te verbreken. En ja, we hebben die contracten ooit zelf getekend, dus eigenlijk moeten we niet klagen. Maar aan de andere kant vind ik dat we in verhouding veel te zwaar gestraft worden. Met verdorie 6 miljoen euro aan kosten tot gevolg, alleen al tijdens het eerste semester.” De voorzitter benadrukt dat de pvc-groep nooit in gebreke is gebleven voor intrestbetalingen of kapitaalaflossingen.

Maar de banken trekken hun geld niet terug en gaan akkoord met een schuldherschikking. “Deceuninck is er dan ook helemaal klaar voor”, zegt Debusschere en hij verwijst naar de toenemende aandacht voor energie-efficiëntie. “Zelfs in Rusland is men al bezig met die mentaliteitswijziging. Toen ik laatst door Moskou reed, zag ik miljoenen ramen die zitten te wachten om vervangen te worden!”

Volgens critici zitten er echter geen hoge winstmarges op pvc, in tegenstelling tot houten en aluminium profielen. Tijd voor om productdiversificatie te overwegen? “Daar zijn we al volop mee bezig. Onze Twinson-producten bijvoorbeeld worden gemaakt van houtcomposiet – een mengsel van houtvezels en pvc.” Twinson wordt momenteel alleen gefabriceerd in Gits, wat volgens het ABVV ‘enorm veel werk’ oplevert.

Hoe Debusschere zelf omgaat met de aanslepende economische crisis? En zijn gezin? “Ik heb nog nooit verder dan een kwartier van mijn kantoor gewoond. Ook nu niet. De balans tussen werk en privé vind ik heel belangrijk. Het laat me toe om rust te hebben, te kunnen slapen, te kunnen leven. Ik denk dat het ook helpt om het hoofd koel te houden in zo’n heksenketel.”

Door Celine De Coster

“Toen ik laatst door Moskou reed, zag ik miljoenen ramen die wachten om vervangen te worden” (Tom Debusschere, Deceuninck)

“Als je de werknemers niet mee hebt, gebeurt er niks” (Tom Debusschere)