Het feestje van Désiré

Bert Lauwers
Bert Lauwers redacteur bij Trends

Désiré Collen vierde zaterdag zijn 65ste verjaardag, uitgerekend op de eerste ‘Dag van de Biotechnologie’ in het technologiepark van Zwijnaarde, dat steeds vaker de bijnaam Flanders Biotech Valley krijgt. Het mooiste verjaardagscadeau voor de stichter en baas van het biotechbedrijf Thrombogenics arriveerde enkele dagen eerder in de vorm van een lucratief akkoord met de farmagigant Roche. Die legt een eerste schijf van 50 miljoen euro op tafel voor de rechten op een mogelijk kankermedicijn van Thrombogenics.

Die deal werd met respect onthaald op de beursvloer. Het respect van de collega’s had Collen al veel langer. “Hij heeft tomeloze energie en kan dat op anderen overbrengen. Hij is ook een uitstekende wetenschapper met echte ondernemerskwaliteiten en dat is vrij uitzonderlijk”, zegt Johan Cardoen, CEO van het biotechbedrijf CropDesign en voorzitter van de biotechsectorfederatie FlandersBio.

Collen, de meest geciteerde wetenschappelijke auteur van Vlaanderen, blijft de nuchterheid zelve bij het akkoord met Roche. “Het is geen free lunch. We hebben een dikke factuur gestuurd ( lacht), maar we zullen het nu moeten waarmaken.” En hij voegt eraan toe: “Ik wil niet dat u dit opblaast, want dan worden de verwachtingen te hoog.”

We waren gewaarschuwd. “Hij is zeer aimabel, maar altijd recht voor de raap”, zegt Cardoen. “Dat botst dan wel eens”, aldus Gil Beyen, CEO van TiGenix. “Hij durft al eens door de porseleinkast heen te stappen”, zegt een andere gesprekspartner lachend. Collen, zoon van een zelfstandig belastingconsulent, strijdt het niet af. “Ik ben altijd nogal ‘outspoken’ geweest. Dat werd niet altijd geapprecieerd, maar eigenlijk heb ik nooit echt veel ruzie gemaakt.”

Collen kon zich veroorloven om zijn mening ongezouten te geven. De ontdekking in 1979 van de molecule tPA maakte hem financieel onafhankelijk. Die bloedklonteroplosser tPA verhoogt de overlevingskans bij een hartaanval. Collen gaf tPA in licentie aan het Amerikaanse Genentech, dat daardoor een grootheid in de biotechmarkt werd. “Gelukkig had ik een octrooiaanvraag ingediend, anders had ik nooit royalty’s gekregen, die toch bijna 150 miljoen dollar bedroegen”, zegt Collen. Een groot deel investeerde hij opnieuw in onderzoek.

Omdat tPA zo duur was, zocht en vond Collen een opvolger in staphylokinase, dat veel gemakkelijker en goedkoper te maken is. Om het product zelf te ontwikkelen, richtte hij in 1991 met de royalty’s van tPA de spin-off Thromb-X op. Dat werd later herdoopt in Thrombogenics en trok in 2006 naar de beurs. “Hij heeft gedaan wat je met een biotechbedrijf moet doen, namelijk een portefeuille van beloftevolle projecten uitbouwen. Hij legde niet alle eieren in één mand”, zegt Patrick Van Beneden, die bij de GIMV verantwoordelijk is voor de business unit life sciences en Collen al ruim twintig jaar kent. De GIMV is ook aandeelhouder in Thrombogenics.

Collen een stijfkop? “Als je geen doorzettingsvermogen hebt, zeg maar een ‘moeilijk karakter’, bereik je niets”, zegt Van Beneden. “Hij kan de klinische haalbaarheid van zijn onderzoeksprojecten goed inschatten. Je hebt soms onderzoekers die in hun ivoren toren fantastische dingen doen maar daarvan niet de praktische consequenties zien.”

Begin oktober wordt Collen gehuldigd op een symposium over tPA. Een waardig slot voor een carrière waarin de wetenschapper een rist eredoctoraten en prijzen verzamelde. Collen is ook coauteur van ruim 650 onderzoeksartikels en mede-uitvinder van een twintigtal octrooien.

Zijn job als hoogleraar zit er nu op. Voor het emeritaat ‘met opdracht’ bedankt hij, maar voor advies mag men altijd langskomen “Een formele functie wil ik niet, anders moet ik naar de pijpen dansen van die jonge mensen ( lacht).”

Thrombogenics zal zijn leven blijven domineren. “Hij is en blijft een bezige bij. Ik zie hem niet meteen achter de Leuvense stoof kruipen”, zegt Van Beneden. Collen blijft voorzitter van Thrombogenics en neemt er hoogstwaarschijnlijk de rol van chief scientific officer bij. Wie hem opvolgt als CEO wordt eerstdaags beslist. Voorts wil hij zich bezighouden met het door hem opgerichte liefdadigheidsfonds Biggar, dat ruim 15 % van de aandelen in Thrombogenics beheert. Collen zelf heeft bijna 3 %, en zowat 2 % zit in een trust voor de kleinkinderen. Collen heeft drie kinderen (een huidspecialist, een radiotherapeute en een kok) en drie kleinkinderen.

Tijd voor extravagante hobby’s heeft Collen niet, hoewel zijn vliegtuig anders kon doen vermoeden. “Het is een tweedehandse eenmotorige Cessna uit 1982, die niet meer kostte dan een grote auto.” Ooit vloog hij ermee over de Atlantische Oceaan, met een grote kerosinetank en extra piloot aan boord. “Eerst gaf dat een adrenalinestoot, maar nadien werd het eentonig en viel ik in slaap”, herinnert hij zich.

Muziek is een andere hobby. Alleen heeft hij spijt dat hij het nooit gestudeerd heeft. Als zevenjarige heeft hij zes lessen gevolgd, maar toen al ging het niet snel genoeg. “Geduld is nooit mijn sterkste kant geweest”, weet Collen, die ook trotse bezitter is van een uit de kluiten gewassen wijnkelder. “Je ziet aan mij dat ik nogal van wijn en gastronomie hou”, lacht hij.

Bert Lauwers

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content