Het einde van het begin?

Marc De Vos

Enkele weken geleden werd de oorlog in Oekraïne vergeleken met de loopgravenoorlog van de Eerste Wereldoorlog: almaar meer levens en wapens om ter plaatse te trappelen. Nu Oekraïne een verrassend tegenoffensief voert en een deel van zijn grondgebied herovert, hopen sommigen op het begin van het einde van de Russische bezetting. Ik vrees eerder, Churchill indachtig, voor het einde van het begin.

Geëindigd was al de Russische illusie van een snelle en totale overwinning, inclusief een regimewissel in Kiev. Daarmee begon een oorlog van de geleidelijke vernietiging en bezetting van Oekraïne, gesteund door een Russische overmacht in klassieke artillerie en uitgevoerd met een geïmproviseerd invasieleger van gewone soldaten en oorlogshuurlingen. Als de Oekraïense tegenaanval slaagt, moet het Kremlin zich over de volgende fase bezinnen.

Vrede en compromis lijken uitgesloten. Het perfide Poetin-regime kan niet overleven zonder een overwinning en het heldhaftige Oekraïne kan niet leven met een nederlaag. De heldenmoed van de Oekraïense bevolking en strijders staat buiten kijf. Maar Poetin weet dat Oekraïne alleen door westerse miljarden en precisiewapens standhoudt. De oorlog wordt uitgevochten in Oekraïne, maar strategisch, militair-technisch, financieel en economisch is het een oorlog tussen Rusland en het vrije Westen.

De morele boost van een gedurfd tegenoffensief, boost ook onze morele plicht om Oekraïne te blijven steunen. Het land economisch, humanitair en militair overeind houden, vergt jaarlijks tientallen miljarden van Europa en Amerika. Ook die solidariteit heeft Poetin onderschat. Hij rekent erop dat het democratische Westen, zolang gewend aan vrede en welvaart, niet de ruggengraat voor een uitputtingsslag heeft. Hij zal de pijn en de prijs van de oorlog verder opdrijven.

De energiechantage loopt. Als de winter komt, het front in Oekraïne bevriest en de energienood in Europa piekt, komt een echte stresstest. Rusland heeft zich als een paling los gesparteld uit westerse embargo’s en verdient grof geld met de verkoop van olie en gas aan landen als India, China en Turkije. Naarmate de oorlog aansleept, de energiecrisis verdiept, de inflatie aanhoudt en de recessie volgt, zal Europa de freeriders van de oorlog moeten confronteren. Het gebruikt daarvoor nu al de G7. Daarmee zal het geopolitieke oorlogsfront verbreden.

Er wachten nieuwe oorlogsfronten van geopolitieke spanning, hongersnood, kredietcrisis en nucleaire dreiging.

Idem dito met graan. Poetin controleert de graanschuur die Oekraïne is door bezetting of blokkades aan de Zwarte Zee. Hij kan de redder spelen door druppelsgewijs graanexport te ensceneren, terwijl hij een wereldwijde voedselcrisis veroorzaakt. Voedseltekorten, schuldafdrachten in peperdure dollars, een slabakkende wereldeconomie: voor een rist landen zoals Indonesië, Pakistan, Egypte en Bangladesh wenkt een draaikolk opgezweept door Moskou. Ook dat krijgen wij op ons bord.

Dan is er de nucleaire dreiging. Door de inzet van tactische nucleaire raketten te suggereren, heeft Poetin ons geïntimideerd om Oekraïne niet onze beste wapens of aanvalsvliegtuigen te gunnen. Hij onderhoudt een as van het kwaad met Noord-Korea en Iran, die niet toevallig hun eigen nucleaire intimidatie opschroeven. En met de kerncentrale in Zaporizja kan Rusland het risico op een ‘nucleair ongeval’ als een militaire troefkaart uitspelen.

Niemand kan het Kremlin en het Rusland van Poetin echt doorgronden. Misschien is het wel een groot Potemkin-dorp dat onverwachts als een kaartenhuis zal ineenzakken. Zonder deconfiture is de vaststelling dat Oekraïens succes de oorlog zal verlengen, ons economisch leed zal vergroten en ons zal opzadelen met nieuwe oorlogsfronten van geopolitieke spanning, hongersnood, kredietcrisis in arme landen en nucleaire dreiging. En dan is er nog Russische mobilisatie.

Marc De Vos is verbonden aan de UGent en aan het Itinera Institute in Brussel. www.marcdevos.eu

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content