Het buitenbeentje

Marks & Spencer is een eigenzinnige distributeur : wars van advertentiecampagnes, trouw aan één het eigen merk en even gekend voor kleding als voeding. Met de onverbiddelijke leuze “Value for Money” verovert dit Britse concern stapsgewijs de wereld. Ook in België staat het voor expansie.

Londen.

“U verwacht van mij hier publiekelijk toch geen persoonlijke opinie over de loonpolitiek van Labour ?” Sir Richard Greenbury, voorzitter van Marks & Spencer plc, reageert korzelig op de vraag of Tony Blairs intentie om het minimumloon in Groot-Brittannië in te voeren de resultaten van zijn distributiegroep negatief zal beïnvloeden. “De laagste lonen bij Marks & Spencer schommelen tussen 5,70 tot 6,60 pond per uur. Dus : wat er ook moge gebeuren met het voorgestelde minimumloon, het zal ons niet raken. Misschien wel de concurrentie.” Greenbury voegt er nog een laatste bemerking aan toe : “Overigens, Marks & Spencer heeft in het verleden gedijd onder diverse regeringen. Ik zie niet in waarom we de voorspoedige groei niet zouden kunnen voortzetten onder de nieuwe regering.”

Voorspoedig is de groei van Marks & Spencer alleszins. Eind vorige maand stelde de adellijke voorzitter in het hoofdkantoor in Bakerstreet in Londen met typisch Britse ingehouden trots de recordresultaten voor over het jongste boekjaar (afgesloten 31 maart ’97). De groep Marks & Spencer tekende met z’n 68.000 werknemers voor een omzetstijging met 8,7 % naar 7,8 miljard pond (452,4 miljard frank), een toename van de winst voor belastingen van 10,9 % naar 1,1 miljard pond (6,4 miljard frank) en een 14 % toename van het dividendsaldo. Er werd vooruitgang geboekt op de thuismarkt, het Verenigd Koninkrijk, met een 9,4 % verhoging van de bedrijfswinst naar 946 miljoen pond en een 8,7 % omzetstijging naar 6,6 miljard pond. De overzeese activiteiten blonken in het boekjaar 1996-97 uit door een 23,3 % toename van de bedrijfswinst bij een omzetstijging van 8,9 %. “Ondanks het sterkere pond,” aldus Sir Greenbury in lokale munt bedraagt de stijging respectievelijk 28,4 % en 14 % er filosofisch bij opmerkend : “Aan muntschommelingen heb je als bedrijf weinig te zeggen. Je moet ermee leven en erop inspelen. Dat is nu eenmaal zakendoen.” Dit jaar werd het effect van het sterke pond geminimaliseerd dankzij termijndeviezendekking, voor volgend jaar echter verwacht Marks & Spencer een daling van de winst met 20 miljoen pond op basis van de huidige wisselkoers.

Verdubbeling aantal winkels in Europa

Internationale expansie staat bovenaan het lijstje van Marks & Spencers objectieven. Wereldwijd. Alhoewel, Amerika hoort daar in eerste instantie niet bij. In de Verenigde Staten heeft Marks & Spencer sinds ’88 Brooks Brothers, een nationale keten van hoofdzakelijk klassieke mannenkleding (ook actief in Japan met 58 winkels), en Kings Super Markets, een keten van voedingswinkels. “Daar zijn we thans tevreden mee,” zegt Derek Hayes, directeur European Retail Operations & International Franchise. “De Amerikaanse distributiemarkt voor zowel kleding als voeding is zéér competitief. Daarbij komt dat we geen goede ervaringen hebben in Canada.” Na jaren van, tevergeefse, herstructureringen werd daar vorig jaar de D’Allaird-keten van de hand gedaan. Marks & Spencer internationalizeert via winkels in eigen beheer of via franchise. “De franchiseformule reserveren we voor continenten of markten die we minder goed kennen. In landen als Maleisië, Thailand en de Filipijnen vergt de interpretatie van de wet en lokale gebruiken een lokale partner. In Hongkong, de Ierse Republiek en op het Europese continent daarentegen openen we eigen winkels,” weet de 48-jarige Hayes, die naast vlot Frans zelfs een woordje Nederlands praat.

“BELGIE IS VOOR ONS

een goede markt,” gaat hij voort. “Altijd geweest.” Brussel kreeg overigens in ’75, samen met Parijs, een van de eerste buitenlandse vestigingen van Marks & Spencer in de Nieuwstraat. Daar zoekt Marks & Spencer thans uit te breiden. “Er zijn concrete plannen,” zegt hij geheimzinnig, “voor een aanzienlijke vermeerdering van de verkoopoppervlakte.” Meer informatie wil Hayes onder geen beding kwijt. Allicht gaat het om het inpalmen van de aanpalende ruimte, waar thans nog Sarma huist, dat evenwel de deuren gaat sluiten. Ook in het Wijnegem Shopping Centrum, waar Marks & Spencer op 22 april jongstleden een vestiging opende, betrof het een ex-Sarma-pand. De inrichtingsinvestering in Wijnegem bedraagt 235 miljoen frank en er werden 70 personeelsleden aangeworven, waardoor Marks & Spencer in België thans 280 personen tewerkstelt, verdeeld over de vier vestigingen (Brussel, Antwerpen, Wijnegem en Luik dat minder goed draait). De omzet voor het boekjaar 1995-’96 bedroeg 1,3 miljard frank.

Zegt Clive Nicholds, divisional director European operations : “Wij denken dat er in België ruimte is voor meer Marks & Spencer-winkels. In Brussel alleen al voor minstens 2 meer. Maar wij zoeken 4000 m² verkoopsoppervlakte op een goede locatie, concreto in een drukke winkelstraat maar niet zo luxueus als bijvoorbeeld de Louizalaan in Brussel.” Derek Hayes vervolledigt : “Dergelijke ruimtes zijn op het hele Europese vasteland moeilijk te vinden.” De zwakke economie speelt hier in het voordeel van Marks & Spencer, “een crisis creëert opportuniteiten,” meent Hayes.

In Europa exclusief het Verenigd Koninkrijk telt Marks & Spencer thans 35 eigen winkels en 53 franchisewinkels (Portugal, Turkije, Cyprus,…). Derek Hayes : “We zijn dus relatief klein hier, terwijl de markt groot is en veel gemakkelijker dan de VS. Wij streven op redelijk korte termijn naar een verdubbeling van het aantal winkels in Europa.”

Toch is het niet allemaal

koek en ei in Europa. Zo zorgden de stakingen van de Franse vrachtwagens, de blokkering van de havens door de Franse vissers en vooral de brand in de Eurotunnel vorig jaar voor heel wat logistieke problemen. “België wordt dagelijks bevoorraad vanuit Engeland, via de Shuttle. Door de brand is een groot deel van de vervoercapaciteit weggevallen, terwijl de ferry’s hun capaciteit niet hebben opgedreven. Die hadden overigens hun eigen katjes te geselen door de blokkering van de Franse invoerhavens,” aldus Derek Hayes. “Het probleem is thans grotendeels opgelost, maar het heeft ons wel wat geld gekost.”

CATHY BUYCK

DEREK HAYES (MARKS & SPENCER) België is voor ons een goede markt, in verkoop maar ook qua personeelsrekrutering. De manager van onze eerste Duitse vestiging in Keulen is een Belg, de personeelsdirecteur voor Spanje is een Belg.