‘HET BLIJFT MOEILIJK’

De macro-economische indicatoren mogen er dan stilaan rooskleurig uitzien, maar voelen de ondernemers dat ook? Trends zocht een reeks ondernemers op, actief in een breed gamma van sectoren, van ICT en koerierdiensten tot bouw en transport. Weinigen ontkennen dat de tijden beteren, maar de bal rolt niet overal even snel.

De optimisten

In de ICT-sector zit het best goed, als we mogen afgaan op de Leuvense informatica-architect AE, die 200 medewerkers telt. CEO Bruno Denys verwacht dit jaar 36 aanwervingen te doen. “Er is opnieuw een positieve sfeer”, zegt Denys, die dit jaar ook mikt op een verhoging van de investeringen met 4 tot 5 procent.

Kmo’s als AE zijn het dagelijks brood van de Vlaamse economie. “De heropleving zou weleens van de kmo’s kunnen komen. We zien een toename van het aantal zendingen”, zegt Koen Gouweloose, directeur van het koerierbedrijf DHL Aviation Benelux en Frankrijk. “Kmo’s gaan steeds naar andere markten op zoek.”

Met DHL gaat het ook goed. Een hoopgevend teken, want koerierdiensten zijn een graadmeter voor de economische activiteit. “De jongste jaren kenden we in België en Europa een constante groei, de crisis hebben we niet echt gevoeld”, zegt Gouweloose. DHL investeert 114 miljoen in de verdrievoudiging van zijn sorteercapaciteit in Brussel. “Wij investeren ook in de rest van Europa”, zegt Gouweloose. “Daaruit mag je afleiden dat DHL gelooft in de groei van de West-Europese markt.”

Een andere graadmeter zijn fusies en overnames. Daaraan wagen bedrijven zich pas als ze vertrouwen hebben. “Ik ben tegelijk bezig met vier grote transacties. Dat is me nog nooit overkomen”, zegt Jean-Pierre Blumberg, covoorzitter van de wereldwijde fusie- en overnametak van het advocatenkantoor Linklaters. Blumberg zag de activiteiten eerst aantrekken in de Verenigde Staten, daarna in het Verenigd Koninkrijk. Nu is Europa aan de beurt.

Hij verwacht zelfs een oververhitting van de Europese overnamemarkt. “Door de sterke dollar worden Europese bedrijven erg interessant voor Amerikaanse sectorgenoten. Vooral in de sectoren farma, gezondheidszorg, voeding en energie zal er veel bewegen. Wat in Europa ontbreekt, is een sterke hightechsector. Amerikaanse advocatenkantoren kunnen hun omzet enorm opkrikken met deals van Google, Facebook en consoorten. In 2014 speelden negen op de tien wereldwijde transacties zich af in de Verenigde Staten, meestal in de technologiesector. Europa loopt in die niche compleet achter.”

Andere nichespelers zijn dan weer in uitstekende vorm. “Wij kunnen echt niet klagen”, zegt Dominiek Valcke, co-CEO van TVH Group, de Waregemse verkoper van onderdelen voor heftrucks, hoogwerkers en landbouwmachines. THV heeft ook een afdeling die hoogwerkers en heftrucks verkoopt en verhuurt. De groepsomzet steeg in 2014 met 8,8 procent tot 1,05 miljard euro. “2014 was een goed jaar, en 2015 is goed gestart”, zegt Valcke. “We zijn een nichespeler, en de verkoop van onderdelen is voor een stuk acyclisch en nauwelijks onderhevig aan de crisis. De economische situatie is hoopgevend. Wij werken in heel de wereld. Het ene land kan het wat minder goed doen, terwijl een ander zeer goed presteert.”

Ziet Valcke de economie in Europa opleven? “De crisis is voor een stuk uitgezweet. Veel bedrijven die het lastig hadden, zijn er helaas niet meer. De bedrijven die konden ingrijpen, hebben dat gedaan. Iedereen is weer klaar voor groei, maar blijft voorzichtig. Had iedereen wat meer vertrouwen, dan zaten we sneller op het groeipad.”

De voorzichtigen

“De markt is nog altijd erg moeilijk, maar wij blijven investeren in groei”, zegt Frans Van Tilborg, CEO van de koffiegroep en kunststofverwerker Miko. “Getuige daarvan ons investeringsbudget van 16,4 miljoen euro voor 2015.”

Het wordt geen probleemloze rit. “Er mag dan wel sprake zijn van een conjunctuurherstel, maar er is nog altijd overcapaciteit in de markt”, zegt Van Tilborg. “Dat heeft prijzendruk en margeverlies tot gevolg. Ook de volatiliteit van de grondstoffenprijzen is er niet beter op geworden. Dat maakt het zakendoen moeilijker. Gestegen grondstoffenprijzen worden ook altijd te laat doorgerekend, en hebben dus een negatieve invloed op de marge.”

Zonder herstel van de concurrentiekracht haalt een conjunctuurherstel weinig uit. Van Tilborg: “Wereldwijd kampt België met nagenoeg de hoogste loonkosten. Daar heeft het niks structureels aan gedaan, als enige land in Europa. Dat betekent dat de Belgische competitiviteit er absoluut niet op vooruit is gegaan.”

Volgens Frederik Ampe, hr-directeur van Europa’s grootste vloerbekledingsproducent Balta, zal de indexsprong de concurrentiepositie van zijn bedrijf verbeteren. “Een indexsprong van 2 procent is voor ons een hele slok op de borrel. Een textielarbeider in België kost 28 euro per uur. Voor onze Amerikaanse concurrenten is dat 14 euro. In Turkije zitten we aan 4,4 euro.”

In continentaal Europa voelt Balta nog geen heropleving, maar de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk lopen goed, met dank aan de zwakke euro. “De rugwind van de sterke dollar en pond is een voordeel”, zegt Hendrik Deruyck, de CEO van Balta. “De eerste twee maanden van 2015 waren goed, we zitten al boven budget. Ons orderboek is goed gevuld.”

Gaat het goed met de bouw, dan gaat het goed met de economie, luidt het adagium. Reynaers Aluminium is een producent van aluminiumprofielen. “Wij zijn zeker geen bedrijf in crisis”, zegt CEO Martine Reynaers. “We hebben een paar moeilijke jaren gehad, maar zonder dramatische impact op de resultaten.” Maar de toekomst zal niet over rozen gaan. “De lage olieprijs zien we niet vertaald in de aluminiumprijzen, want die blijven stijgen. Zo krijg je substitutie. Mensen kiezen een ander materiaal. Het orderboek is iets gekrompen tegenover eind vorig jaar, maar trekt de jongste weken weer aan. De omzet evolueert redelijk, maar kan beter. We hebben gelukkig geen bankkredieten. Wij investeren met eigen middelen. Zo plannen we een belangrijke investering in België, en ook die financieren we met eigen middelen.”

Een ander pluspunt voor Reynaers Aluminium is de geografische spreiding van de activiteiten. Goedlopende markten als het Verenigd Koninkrijk, Nederland en de Verenigd Koninkrijk compenseren moeilijkere landen als Italië en vooral Rusland. Maar de geopolitieke problemen baren Reynaers zorgen. “De crisis in Rusland en Oekraïne vormt een reëel risico voor West-Europa. In Oekraïne is een tiental van onze mensen opgeroepen om te gaan vechten in Donetsk. In Rusland worden veel werven gestopt, wat betekent dat we mensen noodgedwongen moeten ontslaan.”

Johan Willemen is CEO van het bouwconcern Willemen Groep, met 2300 medewerkers. België is goed voor 96 procent van de omzet. In 2014 daalde de omzet, maar Willemen verwacht dat het tij zal keren in 2015. Hij mikt op een stijging van de groepsomzet met 2 procent.

“Maar het rendement blijft achter, zeker in België”, zegt Willemen. “De concurrentie is veel te groot en de marges te klein. Je kunt je afvragen waarom er nog geen grote ongelukken zijn gebeurd in de bouwsector. Ik denk dat de grote aannemers een rist werven hebben die amper iets opleveren, en dat links en rechts compenseren met enkele projecten die het verschil maken.”

Voor Belgische werven doet Willemen enkel vervangingsaanwervingen. De groei zit in het buitenland, waar het bouwbedrijf investeert in nieuwe activiteiten, met 50 vacatures als gevolg. “We werven een vijftiental ingenieurs aan voor een project in Potsdam, waar we op een eiland 200 villa’s bouwen. Ook voor andere buitenlandse werven zoeken we expats.”

In het wegvervoer is de situatie weinig rooskleurig, getuige het verhaal van Vanbever-Heymans. Het bedrijf is actief in transport voor en na luchtvracht. “Er is een voorzichtig begin van herstel”, zegt CEO Frank Vanbever. “Maar ik merk dat er weinig geïnvesteerd wordt. Iedereen heeft nog capaciteit op overschot, inclusief ons bedrijf. En zeggen dat we vroeger op donderdag en vrijdag het hele land plat reden om goederen op te halen voor de export. De gang van zaken is niet hoopgevend.”

Er zit voor Vanbever niks anders op dan op de kleintjes te letten. “Het moet raak zijn, en het moet verschillende jaren opbrengen. Daarom moet je jaren vooruit plannen. Maar dat is moeilijk geworden. Alle zekerheden zijn weg. Wat met Griekenland? En met Rusland? Er is het terrorisme van IS, en dichterbij het terrorisme van de vakbonden, die uit zijn op de val van de regering.”