Grote trends zullen zich doorzetten

De eerste drie maanden van het jaar werden gekenmerkt door volatiliteit. Die zal nog niet meteen verdwijnen. Wat mogen we de komende maanden nog verwachten?

Het begin van het jaar was redelijk onstuimig. Er was de vrees dat de schulden van de Europese lidstaten en de bezuinigingsmaatregelen om die schulden af te bouwen het prille herstel in de kiem zouden kunnen smoren; een verstrakking van het monetaire beleid en het kredietbeleid in China, India, Australië, wat eveneens de groei zou kunnen afremmen; ongerustheid over de timing van een Amerikaanse renteverstrakking of over het nationale ziekteverzekeringsplan van president Obama en een sterke stijging van de dollar. Dat zijn stuk voor stuk elementen die de vo-latiliteit in het eerste kwartaal aangewakkerd hebben. Anderzijds hebben de redelijk goede bedrijfsresultaten, de relatief geruststellende economische indicatoren en de voorzichtige, maar vaak opwaarts gerichte winstprognoses een krachtige of duurzame correctie verhinderd. Kortom, de internationale aandelenmarkt kabbelt rustig voort en last hier en daar een kleine pauze in: in het eerste kwartaal is de MSCI World-index met 5,63 % gestegen.

Een blik in de achteruitkijkspiegel

Er hebben zich het afgelopen kwartaal ook een aantal duidelijke tendensen afgetekend. Eerst en vooral is er de verrassende outperformance van de geïndustrialiseerde landen in vergelijking tot de BIC-landen (Brazilië-India-China), waarvoor de groeiprognoses nochtans hoger waren. De huidige of verwachte monetaire verstrakking in de BIC-landen heeft het enthousiasme van de beleggers flink afgeremd, vooral in China, dat in de rode cijfers is beland. Een dergelijke verstrakking wordt in tal van geïndustrialiseerde landen pas eind dit jaar verwacht, aangezien het groeipotentieel van deze landen kleiner is. Bij die landen is het verrassend genoeg Japan dat de beste prestaties kan voorleggen, gevolgd door de Verenigde Staten en West-Europa. Het land van de rijzende zon had in 2009 nog maar weinig terrein goedgemaakt en haalt stilaan zijn achterstand in. In de opkomende landen hebben vooral de frontiermarkten zich kunnen onderscheiden, in het kielzog van Mongolië en Oekraïne, die elk 60 % de hoogte ingingen! Ook Afrika, het Midden-Oosten, Oost-Europa (met name de Baltische staten, Roemenië en Hongarije) behaalden rendementen van meer dan 10 %. Bij een standaardherstel richt de markt zich eerst op de klassieke opkomende landen (bijvoorbeeld Brazilië), zoals het geval was in 2009, waarna ze op zoek gaat naar aantrekkelijkere waarderingen op minder conventionele markten. Ook BRIC-land Rusland, waar het herstel eveneens laat op gang kwam en waar de rente in een dalende trend zit, is dezer dagen weer zeer populair. In West-Europa hebben de Scandinavische en Angelsaksische landen, Zwitserland en België zich doen opmerken, terwijl Italië, Spanje, Portugal en Griekenland het kwartaal in het rood afsloten als gevolg van hun schuldproblemen. Op het vlak van de sectoren hebben de cyclische aandelen in de domeinen technologie, consumptie en grondstoffen het beter gedaan dan defensieve waarden zoals telecombedrijven en openbare nutsbedrijven. De Belgische beleggers vormen daarop geen uitzondering, met als gevolg dat de weinige cyclische waarden in de Bel-20, zoals Bekaert en Umicore, tot de best presterende aandelen van de index behoren. Op internationaal vlak ten slotte blijven de smallcaps het uitstekend doen, wat nogmaals bewijst dat beleggers het risico niet schuwen.

Een kijkje in de glazen bol

Maandag is het nieuwe resultatenseizoen op gang getrokken met de cijfers van aluminiumkoning Alcoa. Welke trends mogen we verwachten voor de toekomst? In de eerste plaats ziet het ernaar uit dat de volatiliteit niet snel zal verdwijnen. De vrees voor een monetaire verstrakking in verschillende opkomende en geïndustrialiseerde landen zal wellicht blijven bestaan. De markten hebben een hekel aan onzekerheid, vooral op een moment waarop het economische herstel nog broos is. Anderzijds is het volgens Joost van Leenders, beleggingsstrateeg bij BNP Paribas Investment Partners, weinig waarschijnlijk dat de rente voor het einde van het jaar in Europa en de VS zal worden opgetrokken.

Vervolgens zullen de problemen van Griekenland en lotgenoten niet van vandaag op morgen verdwijnen. “Enkele maanden geleden verklaarden de overheden nog dat ze maatregelen zouden nemen om hun begrotingstekorten in te perken zodra het economische herstel krachtig genoeg was. Vandaag is het uitstellen van die maatregelen niet meer mogelijk. Dat probleem strekt zich uit tot in de Verenigde Staten, waar de stijging van de obligatierendementen wijst op de ongerustheid van de markten over het Amerikaanse begrotingstekort”, aldus de strateeg van BNP. Oplossingen dienen zich aan, vooral in Europa, maar er is heel wat twijfel over hun implementatie en hun slaagkansen.

Ten slotte zal wellicht ook de fiscale en reglementaire context de volatiliteit stimuleren. Wat de fiscaliteit betreft, worden er belastingverhogingen verwacht om de staatskassen te spekken of bijvoorbeeld om een ‘groene’ politiek of het nieuwe Amerikaanse ziekteverzekeringsstelsel te financieren. In de VS hebben grote groepen zoals Boeing en Caterpillar al aangekondigd reserves van miljoenen dollars te hebben opgebouwd om het hoofd te kunnen bieden aan de gezondheidszorgkosten van hun gepensioneerden. Volgens Towers Watson, een adviesbureau aangehaald door Bloomberg, zouden die reserves de winst van de Amerikaanse bedrijven met 14 miljard dollar kunnen afromen! “Diverse wetsontwerpen met betrekking tot de derivatenmarkten, de omvang van banken en trading voor eigen rekening (en niet voor klanten) door de banken liggen ter studie. Die maatregelen zouden de liquiditeit van de markten kunnen verlagen en de onzekerheid op dat gebied riskeert op de aandelen te wegen”, zegt Joost van Leenders.

Toch hoeven we niet alles zo somber in te zien. Zo wordt er vandaag nog nauwelijks gesproken over de double dip of het hervalscenario. “Dat risico bestaat nog wel, maar het is veel kleiner dan enkele maanden geleden. De economische verbetering is een realiteit, wat duidelijk blijkt uit de voorlopende indicatoren of de werkgelegenheidscijfers in de VS: hoewel die laatste nog bescheiden zijn, lijken ze wel voldoende om de groei te ondersteunen. In Europa waren de indicatoren die begin 2010 gepubliceerd werden, teleurstellend, maar dat kan worden verklaard door de strenge winter, die de activiteit heeft afgeremd. Vandaag merken we al een lichte verbetering. Over het algemeen wordt een bescheiden groei verwacht, met een kleine achterstand van Europa op de Verenigde Staten. Tegelijkertijd zouden de bedrijfsresultaten moeten stijgen. In Europa zal de winstgroei vooral afkomstig zijn van kostenbesparingen gerealiseerd tijdens de crisis en elke omzetverbetering zou mooi meegenomen zijn. In de Verenigde Staten lijkt de herstelcyclus al verder gevorderd: de omzetstijging was al zichtbaar in het vorige kwartaal, wat bemoedigend is”, verduidelijkt de specialist van BNP.

Rekening houdend met die zowel gunstige als ongunstige winden, verwacht BNP een aandelenmarkt die zijdelings en binnen een relatief smalle bandbreedte zal evolueren. Zijn weging in aandelen is neutraal: “De markt lijkt ons te optimistisch en de waarderingen zijn weliswaar correct, maar lang niet zo aantrekkelijk meer als enkele maanden geleden. Anderzijds zitten de bedrijfswinsten in een opwaartse tendens, waardoor we ook niet negatief kunnen zijn.” De enige aandelen die BNP overweegt, zijn Japanse aandelen en aandelen uit de opkomende landen, evenals smallcapaandelen “waarvan de waarderingen aantrekkelijk blijven en die het traditioneel gezien goed doen in een context van lage rente”. Kortom: we verwachten dat de grote tendensen van het jaarbegin zich zullen doorzetten. (C)

Door Béatrice Denis

De vrees voor rentestijgingen, begrotingstekorten en een onzekere reglementaire en fiscale context zou de volatiliteit opnieuw kunnen aanwakkeren.

“Het risico op een terugval bestaat nog, maar minder dan enkele maanden geleden.”

Joost van Leenders,

BNP Paribas Investment Partners

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content